Thời gian qua, những thông tin liên quan đến dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương nhà giáo được nhiều cơ sở giáo dục đăng tải đã thu hút sự quan tâm của tất cả nhà giáo trên cả nước.
Bài viết này trình bày những điểm mới nổi bật thông qua so sánh với các chính sách hiện hành, đồng thời phân tích cụ thể tác động và ý nghĩa của từng điều khoản liên quan giáo viên mầm non, phổ thông.
Bảng so sánh chi tiết các điểm mới trong Dự thảo Nghị định
| Nội dung | Quy định hiện hành | Dự thảo mới |
| Hệ số lương đặc thù | Không có hệ số đặc thù. Nhà giáo hưởng lương theo hệ số ngạch bậc chung của viên chức, không phản ánh đầy đủ tính đặc thù nghề nghiệp. | Lần đầu tiên áp dụng hệ số lương đặc thù từ 1,2 đến 1,6 tùy theo vị trí việc làm và trình độ đào tạo. Hệ số này được nhân trực tiếp vào tổng lương, giúp tăng thu nhập thực tế cho nhà giáo. Đối giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non cao cấp và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.2 (từ hệ số lương 5,75) sẽ có hệ số lương đặc thù là 1,2. Đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non chính và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A2.2 (từ hệ số lương 4,00) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,3. Đối với giáo viên trung học phổ thông, trung học cơ sở, tiểu học, mầm non áp dụng hệ số lương của viên chức loại A1 (từ hệ số lương 2,34) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,45. Đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ cao đẳng) áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0 (từ hệ số lương 2,10) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,6. Đối với giáo viên tiểu học, mầm non chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ trung cấp) áp dụng hệ số lương của viên chức loại B (từ hệ số lương 1,86) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,6. |
| Bảng lương cho nhà giáo | Áp dụng bảng lương chung của viên chức theo các ngạch hạng (A0, A1, A2...), chia thành hạng I, II, III. Gây phức tạp và chưa thể hiện đặc thù giáo viên. | Bỏ chia hạng; xây dựng bảng lương theo từng đối tượng như giáo viên cao cấp, giáo viên chính, giáo viên, giáo viên chưa đạt chuẩn (trình độ cao đẳng), giáo viên chưa đạt chuẩn (trình độ trung cấp)... Bảng lương này được xếp ở mức cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp, nhằm ghi nhận vai trò đặc biệt của ngành giáo dục. |
| Cách tính tiền lương | Lương = (Hệ số lương + phụ cấp) x mức lương cơ sở. Chưa có quy định bảo lưu khi chuyển đổi bảng lương. | Lương = (Hệ số lương + phụ cấp + bảo lưu nếu có) x mức lương cơ sở x hệ số đặc thù. Có cơ chế bảo lưu chênh lệch nếu lương cũ cao hơn lương mới. |
| Phụ cấp chức vụ | Cả hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và tổ trưởng, tổ phó chuyên môn đều được hưởng phụ cấp chức vụ, phân biệt theo hạng trường. | Chỉ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và chủ tịch hội đồng trường được hưởng phụ cấp chức vụ. Tổ trưởng chuyên môn không còn thuộc diện hưởng phụ cấp này mà chuyển sang phụ cấp trách nhiệm. Cụ thể, hiệu trưởng trường trung học phổ thông hệ số phụ cấp chức vụ 0,7, phó hiệu trưởng 0,55; hiệu trưởng trường mầm non đến trung học cơ sở phụ cấp chức vụ 0,55, phó hiệu trưởng 0,45. Dự kiến Chủ tịch Hội đồng trường trường trung học cơ sở, trường tiểu học, trường mầm non được hưởng phụ cấp chức vụ 0,50; trường trung học phổ thông 0,6. |
| Phụ cấp trách nhiệm (kiêm nhiệm) | Không giới hạn số phụ cấp cho các nhiệm vụ kiêm nhiệm. Mức phụ cấp thấp (0,15 đến 0,25 hệ số tùy theo vị trí tổ phó, tổ trưởng hay kiêm nhiệm các công việc đặc thù). | Được hưởng tối đa 2 phụ cấp kiêm nhiệm cùng lúc. Mức phụ cấp tăng lên 0,3 x lương cơ sở, giúp nâng cao thu nhập cho tổ trưởng tổ chuyên môn và người kiêm nhiệm. Tổ phó chuyên môn cũng dự kiến được hưởng phụ cấp trách nhiệm 0,2 |
| Phụ cấp ưu đãi nghề | GV mầm non và tiểu học hưởng 35%, trung học cơ sở và trung học phổ thông hưởng 30% phụ cấp ưu đãi nghề. Vùng khó khăn được 70%. | Tăng phụ cấp ưu đãi nghề cho giáo viên mầm non lên 45%, có thể lên đến 80% tại vùng đặc biệt khó khăn. |
| Chính sách hỗ trợ và thu hút | Chưa có cơ chế rõ ràng. Một số chính sách riêng lẻ do địa phương quyết định. | Bổ sung chính sách hỗ trợ như khám sức khỏe định kỳ, hỗ trợ nhà ở/thuê nhà, hỗ trợ giáo viên vùng sâu vùng xa, dân tộc thiểu số và lớp ghép. Tăng cường chính sách thu hút và giữ chân nhà giáo. |
| Bảo lưu quyền lợi | Không có quy định cụ thể. Khi chuyển đổi hệ thống lương, nhiều nhà giáo có thể bị giảm thu nhập. | Có cơ chế bảo lưu phần chênh lệch nếu thu nhập cũ cao hơn thu nhập tính theo lương mới, đảm bảo quyền lợi người đang công tác. |
Dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương nhà giáo là một bước cải cách toàn diện nhằm khắc phục những bất cập hiện nay, đồng thời thể hiện sự ghi nhận đối với vai trò quan trọng của đội ngũ nhà giáo. Việc áp dụng hệ số đặc thù, bảng lương riêng và các chính sách hỗ trợ, bảo lưu thu nhập sẽ tạo điều kiện cải thiện thu nhập, đời sống và động lực làm việc cho giáo viên, góp phần thúc đẩy giáo viên làm việc tốt hơn và tuyển dụng được sinh viên sư phạm giỏi.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Bùi Nam