Ngày 5/8/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn số 4567/BGDĐT-GDPT hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở các bậc tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông.
Theo đó, buổi 1 dành cho các môn học, hoạt động giáo dục bắt buộc; buổi 2 gồm các hoạt động hỗ trợ, bồi dưỡng, trải nghiệm và phát triển năng lực như STEM/STEAM, kỹ năng sống, ngoại ngữ, thể thao, văn hóa – nghệ thuật, trí tuệ nhân tạo, hướng nghiệp… đáp ứng nhu cầu, sở thích và năng khiếu của học sinh.
Chủ trương này được kỳ vọng tạo cơ hội để cá nhân hóa việc học, giảm áp lực học thêm bên ngoài. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả và nhận được sự đồng thuận, việc triển khai cần chú trọng khắc phục những khó khăn hiện nay.
Những vướng mắc từ thực tiễn
Thực tế trước đây, nhiều trường trung học cơ sở đã từng tổ chức học 2 buổi/ngày nhưng chưa tạo được sự hứng thú cho học sinh và đồng thuận từ phụ huynh.
Nhiều phụ huynh phản ánh rằng dù con học cả ngày ở trường, buổi tối vẫn phải đi học thêm. Nguyên nhân là buổi 2 thường tổ chức lớp giống như lớp chính khóa. Nội dung giảng dạy chủ yếu là dạy thêm các môn văn hóa, dẫn đến áp lực với học sinh tăng.
Học sinh học cùng giáo viên, sĩ số lớp giữ nguyên. Học kiểu đại trà đủ mọi trình độ trong một lớp với sĩ số đông khiến học sinh yếu cũng khó theo kịp, học sinh giỏi có nhu cầu học nâng cao cũng chưa được đáp ứng nên vẫn phải tìm đến những lớp học thêm vào buổi tối.
Một vấn đề khác khiến phụ huynh còn băn khoăn là nguồn kinh phí để tổ chức buổi 2. Công văn 4567 nêu rõ: kinh phí sẽ được bố trí từ ngân sách địa phương, đồng thời lồng ghép các chương trình, đề án, dự án nhằm tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Bộ cũng khuyến khích xã hội hóa, tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân đóng góp theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy chi thường xuyên ở nhiều trường hiện nay khá eo hẹp, không thể đảm bảo ngân sách chi buổi 2. Trước đây, tại địa phương người viết sinh sống, các trường từng triển khai dạy buổi 2 ở cả ba bậc học. Do ngân sách cấp về quá ít và không dành để chi buổi 2 nên phụ huynh phải đóng góp.
Bậc tiểu học ban đầu thu 30.000 rồi 50.000 đồng/học sinh/tháng để trả tiền dạy tăng tiết cho giáo viên. Mức thu không cao nên mỗi tiết dạy buổi 2, giáo viên nhận được khoảng 35.000–40.000 đồng; mỗi tháng thêm được vài trăm nghìn đồng.
Nhìn ra nhiều địa phương khác, mức thu tiền buổi 2 từ phụ huynh lại cao hơn nhiều lần. Có nơi thu 100 ngàn đồng học sinh/tháng. Nơi thu 150 ngàn, nơi lại thu 200 ngàn đồng/tháng.
Bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông mức thu tính theo môn, khoảng 100 đến 150.000 đồng/môn học. Mức thu cao hơn và học sinh vẫn phải đi học thêm ngoài nhà trường, khiến tổng chi phí mà phụ huynh phải chi cho con là không nhỏ.
Thực tế đó khiến nhiều trường lo ngại, nếu không có hướng dẫn thống nhất về mức thu ở những địa phương không được bố trí kinh phí, nguy cơ “loạn giá” buổi 2 là hiện hữu khi nơi thu cao, nơi thu thấp, dẫn đến sự so sánh, phân bì giữa các trường và giữa các địa phương.
Tiềm năng để cá nhân hóa học tập
Nếu các trường tổ chức dạy buổi 2 đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo và khắc phục được những vướng mắc trên, buổi 2 có thể trở thành “khoảng thời gian vàng” để học sinh học đúng với nhu cầu của mình.
Học sinh yếu được phụ đạo sát trình độ. Học sinh khá giỏi được bồi dưỡng nâng cao, định hướng nghề nghiệp. Học sinh có năng khiếu được phát triển trong nghệ thuật, thể thao, nghiên cứu khoa học, kỹ năng số.
Cách tổ chức này sẽ giúp học sinh không phải đi học thêm tràn lan, đồng thời nuôi dưỡng được hứng thú học tập.
Từ góc nhìn của giáo viên trực tiếp đứng lớp, để buổi 2 thực sự hiệu quả, theo người viết cần làm một số nội dung.
Thứ nhất, khảo sát nhu cầu của học sinh, phụ huynh bằng việc cho đăng ký môn học, hoạt động phù hợp thay vì áp dụng chung một chương trình. Nhà trường sắp xếp lớp linh hoạt, ghép học sinh từ nhiều lớp theo trình độ và mục tiêu để phụ đạo hoặc bồi dưỡng hiệu quả.
Thứ hai, bố trí thời gian hợp lý. Với học sinh không bán trú, cần tính toán giảm số lần đưa đón để tránh quá tải cho phụ huynh.
Thứ ba, tận dụng nguồn lực địa phương như việc hợp tác với các trung tâm văn hóa, thể thao, doanh nghiệp công nghệ để tổ chức hoạt động trải nghiệm.
Thứ tư, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần hướng dẫn rõ về xã hội hóa bằng việc ban hành quy định chi tiết để các trường có căn cứ thực hiện, tránh tình trạng mỗi nơi làm một kiểu, lo sợ sai phạm.
Dạy học 2 buổi/ngày là một định hướng đúng đắn, góp phần giảm áp lực học thêm và phát triển toàn diện cho học sinh. Nhưng để chính sách này đi vào thực chất, cần giải quyết đồng bộ các vấn đề tồn tại hiện nay về cơ sở vật chất, cơ chế tài chính, nội dung tổ chức và sự đồng thuận của phụ huynh.
Khi buổi hai thực sự khác buổi một, đa dạng về nội dung, được tổ chức minh bạch và phù hợp với điều kiện thực tế, đây sẽ là khoảng thời gian học tập bổ ích, vừa nâng cao chất lượng giáo dục, vừa tạo sự yên tâm cho phụ huynh.
Tài liệu tham khảo:
https://thuvienphapluat.vn/chinh-sach-phap-luat-moi/vn/ho-tro-phap-luat/chinh-sach-moi/91496/cong-van-4567-bgddt-gdpt-huong-dan-to-chuc-day-hoc-2-buoi-ngay-voi-giao-duc-pho-thong-nam-hoc-2025-2026
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.