Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 4567/BGDĐT-GDPT về việc hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông nhằm cụ thể hóa Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 06/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và tổ chức sinh hoạt hè cho trẻ em, học sinh.
Công văn 4567/BGDĐT-GDPT có nhiều ưu điểm so với quy định hiện hành (Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH ban hành năm 2010). Tuy nhiên, một số giáo viên vẫn băn khoăn về việc không ít địa phương thiếu cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên để đảm bảo hoạt động này.
Hướng tới đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Vũ Tiến Hưng - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Kiến Phúc (xã Nghi Dương, thành phố Hải Phòng) cho biết: So với quy định hiện hành, Công văn 4567/BGDĐT-GDPT là một bước tiến quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Nếu triển khai hiệu quả việc dạy 2 buổi/ngày sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đảm bảo phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho học sinh.
Trước hết, Công văn 4567/BGDĐT-GDPT quy định số tiết học tối đa chỉ còn 7 tiết/ngày (quy định hiện hành là 8 tiết/ngày) cho cả 3 cấp học (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông). Điều này sẽ giúp học sinh giảm tải thời lượng học trong từng buổi, không bị quá tải.
Bên cạnh đó, buổi học thứ hai cũng được quy định nhiều hoạt động phong phú như: củng cố và ôn tập kiến thức, giáo dục STEM/STEAM, giáo dục kỹ năng sống, hướng nghiệp, trải nghiệm, văn hóa, nghệ thuật, thể chất,... cũng giúp học sinh phát triển năng lực toàn diện, không chỉ giới hạn ở kiến thức sách vở.
Ngoài ra, công văn cũng cho phép học sinh tự học có hướng dẫn, tham gia các câu lạc bộ theo sở thích, giúp các em chủ động hơn trong quá trình học tập và khám phá bản thân.
Đặc biệt, Công văn 4567/BGDĐT-GDPT còn cho phép các Sở Giáo dục và Đào tạo, các nhà trường chủ động xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên, giúp các đơn vị linh hoạt hơn trong việc sắp xếp, tổ chức thời khóa biểu phù hợp.
Cùng bàn về vấn đề này, cô giáo Phạm Khánh Huyền - giáo viên Trường Trung học cơ sở Anh Dũng (phường Hưng Đạo, thành phố Hải Phòng) cho rằng: Chủ trương tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo công văn 4567/BGDĐT-GDPT là phù hợp và cần thiết trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Việc triển khai này có ý nghĩa quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng dạy học, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho nhà trường, giáo viên và học sinh.
Việc dạy 2 buổi/ngày tạo điều kiện để học sinh được học đầy đủ các môn học theo đúng yêu cầu về nội dung, thời lượng, đặc biệt với những môn mới như Hoạt động trải nghiệm, Giáo dục địa phương hay môn tích hợp.
Buổi học thứ hai có thể dành cho các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ năng khiếu, STEM, hướng nghiệp, phát triển phẩm chất và năng lực học sinh – những nội dung mà chương trình mới rất coi trọng.
Bên cạnh đó, việc học 2 buổi giúp giảm áp lực dồn môn vào 1 buổi, từ đó giáo viên có thể tổ chức các tiết bổ trợ, phụ đạo, cá thể hóa việc học.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất để triển khai việc dạy 2 buổi/1 ngày hiện nay là thiếu cơ sở vật chất và phòng học. Nhiều trường, đặc biệt là ở vùng đô thị, còn học theo ca (sáng/chiều) do sĩ số đông, không thể tổ chức đồng loạt học 2 buổi/ngày. Điều này ảnh hưởng đến sự công bằng trong triển khai chương trình.
Đồng thời, việc dạy học 2 buổi/ngày kéo theo việc giáo viên phải giảng dạy nhiều tiết hơn, trong khi nhiều trường vẫn thiếu giáo viên theo định biên, đặc biệt là các môn tích hợp và môn mới.
Dù chương trình mới nhấn mạnh việc giảm tải, nhưng việc tổ chức 2 buổi/ngày nếu không được xây dựng hợp lý có thể khiến học sinh mệt mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của các em.
Phụ huynh yên tâm khi con học 2 buổi/ngày có môi trường an toàn, chính thống
Việc học sinh chuyển sang học 2 buổi/ngày cũng nhận được nhiều sự quan tâm và ủng hộ của nhiều phụ huynh. Bởi nhiều gia đình bố mẹ đi làm cả ngày, việc học sinh được học ở trường sẽ tạo điều kiện giúp các em có môi trường học tập và rèn luyện bổ ích, có thêm bạn bè đồng trang lứa để vui chơi. Phụ huynh không phải lo lắng phải gửi con học bên ngoài hoặc nhờ người trông nom.
Chị Dương Thị Huyền (trú tại phường Hồng Bàng, Hải Phòng) chia sẻ: Là một phụ huynh có con đang theo học tại trường trung học phổ thông, tôi quan tâm và theo dõi sát sao việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Trong đó, việc dạy học 2 buổi/ngày là một chủ trương có ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh trong năm học mới.
“Việc học 2 buổi/ngày giúp con tôi có đủ thời gian tiếp cận các môn học mới, đặc biệt là những nội dung phát triển năng lực và kỹ năng sống – điều mà trước đây chương trình cũ chưa làm tốt.
Khi trường tổ chức học phụ đạo, ôn tập, bổ sung kiến thức vào buổi thứ hai, tôi cảm thấy yên tâm hơn vì con được hỗ trợ chính thống ngay tại trường, thay vì phải học thêm tràn lan bên ngoài.
Đối với các gia đình không có người ở nhà trông trẻ vào buổi chiều như gia đình tôi, việc con học cả ngày ở trường là một giải pháp an toàn, tránh nguy cơ trẻ sa vào các thói quen không lành mạnh”, vị phụ huynh bày tỏ.
Đồng quan điểm, anh Nguyễn Đức Toàn (trú tại phường An Biên, thành phố Hải Phòng) cho biết: “Với vai trò là một phụ huynh có con đang học phổ thông, tôi nhận thấy việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo hướng dẫn mới mang lại nhiều lợi ích thiết thực, không chỉ cho học sinh mà còn cho cả gia đình.
Trước hết, việc học 2 buổi/ngày giúp con tôi có nhiều thời gian tiếp cận kiến thức một cách sâu và vững chắc hơn. Trái với việc dồn bài giảng vào một buổi, học hai buổi giúp giáo viên có thể giãn tiến độ, tăng thời lượng luyện tập, thực hành và tương tác, từ đó học sinh hiểu bài kỹ hơn, không cần phải học thêm ngoài giờ.
Bên cạnh đó, học 2 buổi/ngày tạo điều kiện để nhà trường tổ chức các hoạt động kỹ năng sống, rèn luyện thể chất và phát triển năng khiếu – những yếu tố rất cần thiết nhưng lâu nay thường bị bỏ ngỏ trong chương trình học một buổi. Cá nhân tôi đánh giá cao khi con được tham gia câu lạc bộ, hoạt động thể dục, thể thao, hướng nghiệp, trải nghiệm sáng tạo tại trường thay vì chỉ học lý thuyết.
Thêm vào đó, việc học cả ngày tại trường giúp tạo nhịp sinh hoạt ổn định, giảm thời gian tiếp xúc với điện thoại, máy tính bảng ở nhà. Khi con ở trường cả ngày, tôi và nhiều phụ huynh khác yên tâm hơn khi đi làm, vì biết con đang học tập và sinh hoạt trong môi trường an toàn, có sự giám sát.
Ngoài ra, mô hình học 2 buổi/ngày cũng giảm áp lực bài tập về nhà, giúp buổi tối là khoảng thời gian thực sự nghỉ ngơi, kết nối giữa cha mẹ và con cái, thay vì căng thẳng với sách vở”.
Cần có chính sách tính giờ dạy hợp lý nhằm đảm bảo quyền lợi cho giáo viên
Bên cạnh những lợi ích thiết thực mà việc tổ chức dạy và học 2 buổi/ngày mang lại, hoạt động này cũng tạo ra không ít thách thức cho nhà trường. Theo một số thầy cô để thực hiện hiệu quả, cần có lộ trình cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tiễn và có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp quản lý giáo dục, nhà trường, giáo viên và phụ huynh. Việc đảm bảo công bằng trong giáo dục và giảm áp lực cho cả học sinh lẫn giáo viên cần được đặt lên hàng đầu trong quá trình triển khai.
Theo một giáo viên tại phường Gia Viên (thành phố Hải Phòng), không nên áp dụng rập khuôn việc học 2 buổi/ngày với tất cả các lớp, các khối hay vùng miền mà nên để trường có quyền chủ động tổ chức phù hợp với điều kiện thực tế và sự đồng thuận của phụ huynh.
Bên cạnh đó cần tăng cường đối thoại giữa nhà trường và phụ huynh. Nhà trường nên có các buổi họp chuyên đề để trao đổi cụ thể với phụ huynh về kế hoạch học 2 buổi/ngày, từ đó tạo sự đồng thuận, tránh hiểu nhầm hoặc phản ứng tiêu cực.
“Tôi đánh giá cao mục tiêu của việc học 2 buổi/ngày nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, nhưng cũng mong rằng chủ trương này cần được thực hiện một cách linh hoạt, có lộ trình và kèm theo các biện pháp hỗ trợ các trường hiện chưa đảm bảo về điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên.
Trước hết cần ưu tiên xây thêm phòng học, nhà ăn, nhà bán trú, đặc biệt tại các khu vực còn khó khăn, nhằm đáp ứng yêu cầu tổ chức dạy 2 buổi/ngày.
Đồng thời cần bổ sung và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Tăng cường tuyển dụng giáo viên ở các môn còn thiếu; bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, giáo dục tích hợp cho giáo viên hiện có.
Các nhà trường cần sắp xếp chương trình học hợp lý, tránh tình trạng buổi chiều quá tải, kết hợp hài hòa giữa học và chơi, giữa lý thuyết và trải nghiệm để tránh gây mệt mỏi cho học sinh.
Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ tài chính cho học sinh hoàn cảnh khó khăn. Hỗ trợ chi phí bán trú, ăn uống hoặc miễn giảm các khoản thu thêm để đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục”, giáo viên này đề xuất.
Trong khi đó, cô giáo Lương Thị Vui (giáo viên Trường Trung học cơ sở Chu Văn An, phường Gia Viên) cũng đưa ra một số góp ý để việc dạy 2 buổi/ngày được thực hiện một cách hiệu quả, phù hợp với thực tiễn.
Thứ nhất, giáo viên không chỉ là người thực hiện chương trình mà còn là người hiểu rõ nhất những gì học sinh cần và có thể tiếp nhận. Vì vậy, việc tạo điều kiện cho giáo viên được đề xuất, sáng tạo trong triển khai dạy học 2 buổi/ngày là yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng giáo dục trong giai đoạn đổi mới hiện nay.
Thay vì chỉ tập trung dạy các môn học chính khóa, buổi chiều nên được thiết kế linh hoạt hơn, dành cho hoạt động trải nghiệm, giáo dục kỹ năng sống, tự học có hướng dẫn, câu lạc bộ học thuật, thể thao, nghệ thuật, STEM. Cách tổ chức này giúp học sinh vừa tiếp thu kiến thức, vừa được phát triển toàn diện mà không bị quá tải.
Thứ hai, có thể phân nhóm học sinh để cá nhân hóa việc dạy học. Theo đó, nhà trường có thể chia học sinh thành các nhóm: Nhóm cần phụ đạo (củng cố kiến thức); Nhóm nâng cao (phát triển tư duy, học nâng cao); Nhóm tham gia hoạt động kỹ năng, trải nghiệm. Giáo viên có thể xây dựng giáo án phù hợp với từng nhóm đối tượng, từ đó nâng cao hiệu quả tiếp thu.
Thứ ba, cần có chính sách tính giờ dạy hợp lý cho giáo viên. Các tiết dạy buổi chiều nên được tính như tiết chính khóa, không coi là "kiêm nhiệm" hay "phụ đạo", để đảm bảo quyền lợi cho giáo viên. Nhà trường cũng cần bố trí lịch dạy khoa học để tránh tình trạng giáo viên dạy quá tải, đặc biệt ở các khối lớp có sĩ số cao.
Thứ tư, tăng cường ứng dụng công nghệ trong buổi học thứ hai. Khuyến khích giáo viên sử dụng bài giảng số, học liệu mở, phần mềm tương tác để làm buổi học thêm sinh động. Học sinh có thể được tiếp cận các tiết học với hình thức blended learning (kết hợp trực tuyến và trực tiếp), phù hợp với nhiều trình độ khác nhau.
Thứ năm nên thành lập tổ giáo viên chuyên trách hoạt động ngoài giờ chính khóa. Có thể phân công một nhóm giáo viên phụ trách riêng việc xây dựng, triển khai hoạt động trải nghiệm, kỹ năng sống, hướng nghiệp cho học sinh vào buổi chiều.
Thứ sáu, cần thường xuyên khảo sát ý kiến học sinh và phụ huynh. Nên tổ chức lấy ý kiến định kỳ về việc học 2 buổi/ngày để điều chỉnh nội dung, hình thức, thời lượng cho phù hợp với từng khối lớp, từng địa phương. Đồng thời, cần tạo kênh phản hồi minh bạch để giáo viên, học sinh và phụ huynh cùng tham gia góp ý, đồng hành với nhà trường.