Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục phổ thông năm học 2025-2026.
Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các địa phương tính toán đồng bộ nhiều giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên như thực hiện ký hợp đồng giảng dạy, thực hiện điều động, biệt phái, thuyên chuyển, bố trí dạy liên trường; không để việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy làm gián đoạn hoặc gây thiếu hụt đội ngũ giáo viên, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Bảo đảm đủ giáo viên để tổ chức dạy học đúng, đủ các môn học theo chương trình giáo dục phổ thông khắc phục tình trạng bố trí, sử dụng giáo viên không phù hợp với chuyên ngành đào tạo.
Đồng thời, xây dựng cơ chế huy động nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, bao gồm: nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp, tình nguyện viên người nước ngoài tham gia tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường, đặc biệt trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống.
Điểm sáng mới góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (phường Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ, việc huy động các nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp tham gia vào hoạt động giáo dục trong nhà trường, đặc biệt ở các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao và kỹ năng sống chắc chắn là một hướng đi tích cực.
Các em học sinh nhất là lứa tuổi trung học rất yêu thích những nghệ sĩ, đặc biệt là người nổi tiếng có tài năng và thành tích nổi bật. Sự hiện diện của họ không chỉ tạo ra sức hút lớn, khơi dậy hứng thú học tập, mà còn tạo ra môi trường học tập sinh động, mới mẻ, góp phần xây dựng bầu không khí sôi nổi, tích cực trong trường học.
Đồng thời, việc mời được đội ngũ này đến tham gia trực tiếp giảng dạy vào các hoạt động giáo dục cho học sinh là một cơ hội để giúp các em được tiếp cận với những những kiến thức thực tế, được truyền cảm hứng từ những người giàu kinh nghiệm.
Trong những năm học vừa qua, nhà trường đã chủ động triển khai nhiều mô hình và hoạt động để học sinh phát triển cả về thể chất lẫn kỹ năng sống như mời các cầu thủ bóng đá tham gia các giải đấu do trường tổ chức. Dịp 8/3, trường cũng mời các nghệ sĩ được mời đến biểu diễn, mang lại cho học sinh những tiết mục đặc sắc và không khí sôi nổi.
Cũng theo cô Hồng, việc tổ chức các hoạt động giáo dục có sự tham gia của nghệ sĩ, nghệ nhân, vận động viên là một hướng đi cần thiết và ý nghĩa. Tuy nhiên, để mời những nghệ sĩ có tên tuổi sẽ có chi phí khá cao, hiện nay đội ngũ nghệ sĩ, vận động viên tham gia hoạt động giáo dục phần lớn vẫn dựa vào tinh thần tự nguyện hỗ trợ
Vì vậy, để triển khai đồng bộ cần có cơ chế rõ ràng từ việc làm thế nào để mời được các nghệ sĩ, vận động viên tham gia hoạt động tại trường cũng như kế hoạch công việc, kinh phí chi trả ra sao…
Cùng bàn về vấn đề này, thầy Trần Trung Sơn - cựu huấn luyện viên đội tuyển quốc gia môn muay Thái, hiện nay là giáo viên giáo dục thể chất Trường Trung học phổ thông Ngô Gia Tự (Phường Phú Định, Thành phố Hồ Chí Minh), chia sẻ, đây là một điểm sáng mới rất tích cực đối với công tác giáo dục thể chất nói riêng cũng như ngành giáo dục và đào tạo nói chung.
Trước hết, vận động viên là những người đã được đào tạo chuyên sâu về thể thao, họ thường đã trải qua môi trường rèn luyện chuyên nghiệp, phát triển toàn diện từ thể chất đến thành tích thi đấu. Họ nắm vững các chế độ tập luyện, dinh dưỡng, được huấn luyện bài bản cũng như tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu.
Thứ hai, các vận động viên và huấn luyện viên cũng có ưu thế trong tổ chức các phong trào, hoạt động thể thao với tính chuyên nghiệp cao như xây dựng kế hoạch, tổ chức thi đấu, đến điều hành các sự kiện thể thao. Đồng thời, đây là đội ngũ đã trải qua nhiều giải đấu, họ sở hữu kinh nghiệm dày dặn, dễ dàng truyền tải tới học sinh những kiến thức hay câu chuyện thực tế.
Bên cạnh đó, nhiều vận động viên được đào tạo bài bản qua các trường sư phạm nên họ hoàn toàn có thể truyền tải kiến thức thông qua các hoạt động giáo dục, góp phần đào tạo ra thế hệ học sinh phát triển toàn diện.
Thầy Sơn cũng nhấn mạnh, nếu các vận động viên chuyên nghiệp có thể tham gia thường xuyên vào các hoạt động thể thao của nhà trường, chất lượng phong trào thể dục thể thao sẽ được nâng cao rõ rệt.
Điều này không chỉ giúp học sinh rèn luyện thể chất, nâng cao sức khỏe, mà còn góp phần truyền cảm hứng, hun đúc ý chí và tinh thần kỷ luật. Xa hơn, đây có thể trở thành nền tảng để phát hiện, bồi dưỡng những tài năng thể thao, đóng góp nguồn vận động viên chất lượng cho cả địa phương và quốc gia.
Vì vậy, việc xây dựng cơ chế huy động nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp tham gia các hoạt động giáo dục trong nhà trường, đặc biệt ở các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống là một tín hiệu rất đáng mừng và là hướng đi tích cực.
Muốn huy động nghệ sĩ, huấn luyện viên cần giải quyết bài toán kinh phí
Theo cô Huỳnh Thị Ngọc Hà - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lạc Tánh 1 (xã Tánh Linh, Lâm Đồng) nếu mời được đội ngũ nghệ sĩ, vận động viên thể thao đến tham gia trực tiếp giảng dạy vào các hoạt động giáo dục trong trường cho học sinh là cơ hội quý giúp các em được tiếp cận với kiến thức thực tế, học sinh sẽ có thêm cơ hội phát triển nhiều kỹ năng và hiểu biết hơn về nghệ thuật.
Tuy nhiên, để khuyến khích và huy động được đội ngũ nghệ sĩ, nghệ nhân, vận động viên cùng tham gia vào giảng dạy cần phải có cơ chế hỗ trợ cụ thể cũng như để cân bằng giữa ba yếu tố là chất lượng chương trình, mức chi phí hợp lý và khả năng tiếp cận của học sinh.
Bên cạnh đó, tại một số tỉnh miền núi, việc tiếp cận với nghệ sĩ, nghệ nhân hay vận động viên là điều rất khó. Chi phí để mời những nghệ sĩ có tên tuổi hoặc chuyên môn cao tham gia, tổ chức các hoạt động có thể vượt quá khả năng chi trả của trường. Dù rất mong muốn tổ chức nhiều hoạt động chất lượng, nhưng nếu không có sự hỗ trợ từ nguồn xã hội hóa, nhà trường sẽ khó có thể huy động, khuyến khích được đội ngũ nghệ sĩ và vận động viên tham gia.
Vì vậy, để thực hiện chủ trương hiệu quả, cần có hướng dẫn thực hiện cụ thể cho các trường học trong việc huy động, khuyến khích đội ngũ nghệ sĩ, vận động viên tham gia giảng dạy hoặc tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao và khuyến khích xã hội hóa trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục.
Ngoài ra, cần có sự chỉ đạo thống nhất từ cấp quản lý, đi kèm cơ chế hỗ trợ cụ thể cũng như có văn bản hướng dẫn rõ ràng về việc phân công hoạt động tổ chức tại từng trường theo thời điểm cụ thể.
Đồng thời, cần huy động đội ngũ nghệ sĩ, nghệ nhân và vận động viên không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn am hiểu về phương pháp giảng dạy, có kỹ năng sư phạm. Điều này giúp họ không chỉ truyền tải kiến thức, kỹ năng chuyên ngành một cách chuẩn xác mà còn khơi gợi hứng thú, truyền cảm hứng và tạo động lực cho người học, đặc biệt là ở những địa phương còn hạn chế về điều kiện tiếp cận các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và thể thao.
Còn theo thầy Trần Trung Sơn, vấn đề kinh phí cũng rất quan trọng bởi mức thù lao của vận động viên, huấn luyện viên thường khá cao, có thể dao động từ 1.000.000 đến 2.000.000 đồng/giờ.
Trong khi đó, chế độ chi trả tại các trường học theo quy định cho mỗi tiết giảng dạy thường thấp hơn. Với mức thù lao này, đặc biệt ở những địa phương xa xôi, điều kiện đi lại chưa thuận lợi sẽ gặp thách thức về chi phí và trở ngại trong việc thu hút nghệ sĩ, nghệ nhân hay vận động viên.
Vì vậy, cần xây dựng một cơ chế tài chính và chính sách hỗ trợ cụ thể, bởi dù có thể có những nghệ sĩ, vận động viên sẵn sàng tham gia với tinh thần tự nguyện ban đầu, nhưng để duy trì lâu dài và đảm bảo chất lượng, vấn đề kinh phí là việc cần hết sức lưu ý.
Bên cạnh đó, khi triển khai, cần có văn bản cụ thể hướng dẫn chi tiết cho các trường học tạo điều kiện tối đa để những nghệ sĩ, vận động viên sở hữu tài năng tham gia vào hoạt động giáo dục, góp phần hoàn thiện môi trường phát triển toàn diện cả về kiến thức lẫn kỹ năng.