Thủ tướng yêu cầu dứt khoát không để HS thiếu trường, thiếu lớp, thiếu thầy cô, thiếu ăn, thiếu mặc

Chiều 22/8, tại trụ sở Văn phòng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2024-2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025-2026.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, hiếu học là truyền thống tốt đẹp bao đời nay của dân tộc ta. Đảng và Nhà nước luôn coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, hiền tài là nguyên khí của quốc gia.

“Giáo dục và đào tạo có vai trò đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng hình thành và phát triển nhân cách, năng lực của mỗi con người. Chúng ta có thể khẳng định nguồn lực con người là yếu tố quyết định đến sự thành bại của một quốc gia. Giáo dục và đào tạo lại hình thành nên “Đức - Trí - Thể - Mĩ” của một con người. Vì vậy, giáo dục và đào tạo có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Từ việc khẳng định lại vai trò quan trọng của giáo dục và đào tạo, người đứng đầu Chính phủ đề nghị cần phải có tư duy mới phù hợp, và hành động quyết liệt hơn để đạt 2 mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định: Mục tiêu trước mắt năm 2030 là kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và trở thành một nước đang phát triển công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển có thu nhập cao.

Theo Thủ tướng, cần tập trung ưu tiên huy động nguồn lực, tạo ra cơ chế chính sách thông thoáng, thuận lợi cho sự phát triển của giáo dục đào tạo.

Hạ tầng cho giáo dục và đào tạo phải hiện đại, thông suốt. Con người quản lý giáo dục và đào tạo phải thông minh. Đây là những nền tảng quan trọng để bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh và thịnh vượng. Trong đó, nguồn lực con người là yếu tố quan trọng quyết định.

Thủ tướng tóm gọn kết quả đạt được của ngành Giáo dục trong 36 chữ

Sau khi lắng nghe báo cáo kết quả năm học 2024-2025 của ngành Giáo dục, Thủ tướng đánh giá toàn ngành đã đạt được những thành tích, thành tựu rất cơ bản.

Thủ tướng tóm gọn kết quả đạt được của ngành Giáo dục trong 36 chữ: Thể chế hoàn thiện; Bộ máy tinh gọn; Chất lượng nâng cao; Kỳ thi chuyên nghiệp; Giáo viên nâng tầm; Hội nhập mở rộng; Cơ sở khang trang; Khoa học phát triển; Tài năng nở sớm.

Trên cơ sở đó, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao, nhiệt liệt biểu dương kết quả quan trọng toàn ngành Giáo dục đạt được trong năm học 2024-2025, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của đất nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, Thủ tướng cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập, thách thức mà ngành Giáo dục phải khắc phục, vượt qua.

Các nội dung tập trung vào 8 vấn đề với 32 chữ: Chương trình bất cập; Quy mô manh mún; Ngành nghề không cân; Đạo đức không cao; Kỹ năng thiếu hụt; Giáo viên chưa đủ; Mạng lưới chưa thông; Kinh phí thụ động.

Theo Thủ tướng, việc triển khai các điều kiện cơ sở vật chất, đặc biệt Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn nhiều bất cập. Trong đó, Thủ tướng lưu ý cần thống nhất một chương trình, và chống tiêu cực, tham nhũng trong xây dựng chương trình (trong đó có khâu in, ấn, phát hành sách giáo khoa).

Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề sách giáo khoa: “Tôi nghĩ đây không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ đối với nền Giáo dục quốc gia, mà còn là cái tâm của con người. Kinh doanh cần có lãi, nhưng việc tìm mọi cách để kiếm lời là không được”.

Quy mô giáo dục nghề nghiệp còn manh mún, lạc hậu. Cơ cấu ngành nghề, trình độ đào tạo chưa phù hợp, đặc biệt kỹ năng nghề. Thủ tướng đề nghị cần chú trọng vào phân luồng, đào tạo cần tập trung vào kỹ năng nghề, gắn với yếu tố đảm bảo ổn định cuộc sống lâu dài. Hệ thống Giáo dục cần đảm bảo tính mở, liên thông, và tạo điều kiện học tập suốt đời cho người học.

Cũng theo Thủ tướng, các lĩnh vực đào tạo hiện nay chưa cân đối, trong đó các lĩnh vực như khoa học cơ bản, các ngành văn học nghệ thuật, thể thao,... còn thiếu.

Về vấn đề đạo đức, Thủ tướng đánh giá công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh, sinh viên, tất nhiên cũng có nơi có lúc chưa hiệu quả.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nhắc đến vấn đề kỹ năng thiếu hụt, nhất là trong bối cảnh thực hiện chính quyền 2 cấp, kỹ năng làm việc của cán bộ cấp xã còn thiếu.

Liên quan đến đội ngũ giáo viên, Thủ tướng đặt vấn đề: Hiện nay cả nước đang thiếu 102.000 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông công lập, trong khi còn khoảng 60.000 biên chế được giao chưa tuyển được. Vậy nguyên nhân đến từ đâu? Từ đó, Thủ tướng đề nghị ngành Giáo dục phân tích, xem xét các vướng mắc, để có hướng khắc phục.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng lưu ý vấn đề sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông còn bất cập, cần đảm bảo yếu tố liên thông, liên cấp. Mạng lưới cơ sở giáo dục đại học triển khai còn chậm, cơ sở vật chất, trang thiết bị cho đào tạo nghiên cứu chưa đáp ứng được yêu cầu.

Việc thực hiện tự chủ tài chính để phát triển trường lớp gặp nhiều khó khăn, với các cơ sở giáo dục đại học nguồn thu sự nghiệp còn thấp.

“Dứt khoát không để học sinh thiếu trường, thiếu lớp, thiếu thầy cô, thiếu ăn, thiếu mặc”

Trong thời gian tới, tình hình dự báo còn nhiều khó khăn, diễn biến phức tạp và khó lường. Ngành Giáo dục đứng trước yêu cầu cấp bách phải đổi mới mạnh mẽ, tạo ra bước phát triển đột phá. Cùng với việc khắc phục những hạn chế, bất cập và giải quyết các vấn đề nội tại, Giáo dục còn phải góp phần quan trọng vào việc triển khai thành công các nghị quyết, quyết sách mới của Đảng và Nhà nước, qua đó xây dựng nền tảng vững chắc cho đất nước trong kỷ nguyên mới.

Từ kết quả đạt được, kinh nghiệm thực tiễn công tác chỉ đạo điều hành thời gian qua, Thủ tướng đề nghị lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, toàn thể ngành Giáo dục tiếp tục tập trung quán triệt thực hiện hiệu quả quan điểm, định hướng chủ đạo: Học sinh, sinh viên là trung tâm, chủ thể; Thầy cô giáo là động lực; Nhà trường là bệ đỡ; Gia đình là điểm tựa; xã hội là nền tảng.

“Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thành tốt đẹp. Đại hội đề ra phương châm: Kỷ cương - Sáng tạo - Đột phá - Phát triển. Tôi tâm đắc với từ “đột phá”. Đại hội cũng đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp cho nhiệm kỳ mới với 8 nội dung đột phá. Đây là những nội dung đúng, trúng. Đề nghị các đồng chí quán triệt thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả trong toàn ngành”, Thủ tướng nhấn mạnh thêm.

Từ đó, Thủ tướng nêu một số vấn đề cần lưu ý thực hiện:

Thứ nhất, phải tập trung chuyển đổi trạng thái, từ việc coi giáo dục và đào tạo là nhiệm vụ riêng của ngành Giáo dục thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, của toàn dân, toàn xã hội; tiếp tục chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực toàn diện của người học.

Thứ hai, mọi tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận, giải quyết các vấn đề của giáo dục và đào tạo phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa; theo hướng mọi công dân phải được tiếp cận bình đẳng với giáo dục, nhất là người yếu thế, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo, vùng dân tộc thiểu số…

Xây dựng chương trình, giáo trình tiên tiến, hiện đại, thống nhất, phù hợp với tình hình Việt Nam và thế giới. Học phải đi đôi với hành; học thật, thi thật, nhân tài thật… Thầy cô dứt khoát phải là động lực, truyền cảm hứng cho học sinh, sinh viên. Gia đình, nhà trường, xã hội phải là nền tảng, điểm tựa vững chắc cho học sinh, sinh viên, thầy cô giáo.

Thứ ba, dứt khoát không để học sinh thiếu trường, thiếu lớp, thiếu thầy cô, thiếu ăn, thiếu mặc.

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng lưu ý cần tập trung chuẩn bị chu đáo điều kiện năm học mới, trong đó có lễ khai giảng trực tuyến toàn quốc đến cấp xã, dự kiến được tổ chức vào ngày 05/09/2025. Lễ khai giảng cần đảm bảo được tổ chức trang trọng, ấm cúng, gọn gàng, hiệu quả, vui tươi.

Cuối cùng, Thủ tướng bày tỏ niềm tin rằng với truyền thống vẻ vang, hào hùng của ngành Giáo dục, toàn ngành chắc chắn sẽ vượt qua chính mình, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành có thể, trưởng thành lớn mạnh và phát triển.

Phát biểu kết thúc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn bày tỏ cảm ơn tới Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao tới lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo.

Bộ trưởng cho biết, trước thềm năm học mới 2025-2026, ngành Giáo dục và Đào tạo sẽ tập trung phát huy "36 chữ vàng", lưu tâm "32 chữ bạc", phát huy 9 nhóm, lưu ý 8 phần, khắc phục 3 thiếu, thực hiện đột phá chuyển trạng thái, làm tốt 10 nhóm nhiệm vụ cụ thể và nhiều nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Trong thời gian tới, ngành Giáo dục sẽ đón nhận Nghị quyết mới của Bộ Chính trị về đột phá phát triển Giáo dục và đào tạo; kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục kể từ lần đầu tiên nhận được bức thư của Bác Hồ (tổng cộng có 24 bức thư của Bác).

"Ngày 5/9 tới, toàn quốc sẽ tổ chức lễ khai giảng rất đặc biệt và kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục trong không khí phấn khởi; với tinh thần ý thức được sứ mệnh vinh quang và thấu hiểu trách nhiệm và thách thức phía trước, trong đó là thách thức vượt qua chính mình để làm tốt hơn các nhiệm vụ", người đứng đầu ngành Giáo dục nhấn mạnh.