CSGDĐH mở nhiều cơ sở thực hành tạo ra cạnh tranh không công bằng với trường phổ thông tư thục

Cơ sở thực hành sư phạm trực thuộc được nhiều lãnh đạo trường đào tạo giáo viên đánh giá là quan trọng và cần thiết trong việc hình thành năng lực nghề nghiệp của sinh viên sư phạm.

Tuy nhiên, việc một cơ sở giáo dục đại học thành lập quá nhiều trường thực hành, thậm chí có trường không đào tạo sư phạm cũng thành lập trường thực hành lại là vấn đề gây nhiều băn khoăn, bởi lo ngại chồng chéo chức năng, phá vỡ quy hoạch, xâm phạm vào cơ sở vật chất nghiên cứu khoa học và môi trường đào tạo của sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh.

Ảnh hưởng đến quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục chung, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội cho rằng, cơ sở thực hành của trường sư phạm không chỉ đơn thuần là nơi để sinh viên rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, mà còn giúp các trường sư phạm chủ động hơn trong việc triển khai hoạt động thực tập cho sinh viên. Đây là nơi sinh viên được trực tiếp thực hành, tích lũy kinh nghiệm quý báu trước khi chính thức bước vào nghề.

"Tuy nhiên, việc có quá nhiều cơ sở thực hành trong một trường sư phạm là điều không cần thiết, mở tràn lan có thể dẫn đến nhiều hệ lụy như ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đến lãng phí nguồn nhân lực và cơ sở vật chất. Mặt khác, trong khi quỹ đất vốn quy hoạch cho trường đại học, nhưng lại mở cả các trường trung học cơ sở hay trung học phổ thông, sẽ tác động tới quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục chung.

Do đó, thay vì mở tràn lan, nên giới hạn mỗi trường sư phạm chỉ được thành lập 1-2 cơ sở thực hành. Điều này sẽ giúp các trường tập trung nguồn lực để đầu tư vào cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và chương trình đào tạo một cách hiệu quả nhất.

Từ đó, không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo, mà còn đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong giáo dục, góp phần xây dựng một hệ thống giáo dục sư phạm phát triển bền vững, tránh gây lãng phí tài nguyên và nguồn lực của xã hội", ông Tiến bày tỏ.

Còn theo Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giáo dục Trường Trung học phổ thông Đinh Tiên Hoàng, cơ sở thực hành tại các trường sư phạm đóng vai trò như một phòng thí nghiệm sống, nơi sinh viên có thể nghiên cứu, thử nghiệm các phương pháp giáo dục mới và rèn luyện kỹ năng sư phạm.

Đây cũng là cầu nối để sinh viên tiếp cận thực tiễn, giúp gắn kết lý thuyết trên giảng đường với thực tế của lớp học và được tham gia nhiều hoạt động giáo dục. Nếu trường sư phạm khai thác và sử dụng cơ sở thực hành này hiệu quả, sẽ góp phần trực tiếp vào việc nâng cao và phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên trong tương lai.

Tuy nhiên, nếu thành lập quá nhiều cơ sở thực hành tại một trường sư phạm là một sự lãng phí và thiếu hiệu quả. Bởi nếu mô hình thực hành chỉ gói gọn trong khuôn khổ của trường sư phạm, sẽ vô tình tạo ra một môi trường "lý tưởng hóa", không phản ánh đúng sự đa dạng của hệ thống giáo dục. Trong khi đó, điều quan trọng nhất là sinh viên phải được tiếp cận ở nhiều môi trường thực tế khác nhau, từ các trường công lập đến tư thục, từ thành thị đến nông thôn, để có cái nhìn toàn diện và chân thực nhất về nghề nghiệp.

Do đó, mặc dù việc được thực hành tại chính cơ sở trực thuộc trường sư phạm mang đến nhiều thuận tiện, song, sinh viên sư phạm vẫn cần phải được "mở cửa" ra ngoài, đến với các trường học khác, thay vì chỉ quanh quẩn trong một mô hình thực hành duy nhất.

Đồng tình với quan điểm này, chuyên gia giáo dục - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thiện Tống bày tỏ, mặc dù sinh viên sư phạm cần có một môi trường rèn luyện thực tế và thường xuyên song, cần lưu ý rằng, để nâng cao kỹ năng chuyên môn, ngoài cơ sở thực hành của chính trường sư phạm, sinh viên nên được thực tập tại đa dạng trường học, thay vì chỉ được phân bổ vào cơ sở thực hành đó.

Vì vậy, việc trường học mở tràn lan cơ sở thực hành cho sinh viên sư phạm là điều không nên. Nếu đơn vị trường học đã mở 1 cơ sở thì cần tập trung chú trọng nâng cao chất lượng thay vì nghiên cứu để mở thêm nhiều cơ sở thực hành khác.

"Sinh viên cần được tiếp xúc với nhiều môi trường giảng dạy có tính đa dạng hơn. Việc thực tập tại các trường phổ thông khác nhau sẽ giúp sinh viên tích lũy kinh nghiệm, đối mặt với nhiều tình huống thực tế và nâng cao năng lực sư phạm.

Đặc biệt, việc mở rộng tràn lan cơ sở thực hành còn tạo ra một sự cạnh tranh không công bằng. Bởi các trường phổ thông công lập thuộc trường đại học sư phạm, được hưởng sự hỗ trợ từ nhà nước, trong khi các trường tư thục, vốn phải tự lực xây dựng từ đầu mà không có sự hậu thuẫn tương tự, dẫn tới nhiều bất lợi trong tuyển sinh và đào tạo. Đây là một hình thức cạnh tranh không lành mạnh, tạo ra sự bất bình đẳng", thầy Tống bày tỏ.

Cần giới hạn việc mở cơ sở thực hành tại các trường sư phạm

Chuyên gia thừa nhận việc thành lập cơ sở thực hành tại các trường sư phạm là cần thiết, tạo điều kiện để sinh viên có môi trường gắn kết chặt chẽ giữa lý thuyết với thực tiễn. Tuy nhiên, nếu một cơ sở giáo dục đại học thành lập quá nhiều trường thực hành sẽ dẫn tới "lợi bất cập hại".

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Ủy viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, việc thành lập nhiều cơ sở thực hành trong một trường sư phạm có phần gây lãng phí nguồn lực, tốn kém ngân sách nhà nước, tiền của người dân cũng như chi phí của sinh viên.

Thậm chí cả những trường không đào tạo/ không chuyên về đào tạo sư phạm cũng mở cơ sở thực hành sẽ làm phát sinh thêm gánh nặng và chồng chéo. Thực hành vốn dĩ đã tồn tại trong chương trình đào tạo; sinh viên vẫn có nơi để thực tập, không nhất thiết phải tạo ra thêm những trường thực hành mới vừa tốn kém vừa không thực sự mang lại hiệu quả vượt trội", Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa nhận định.

Còn theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thiện Tống, việc một số đơn vị không phải là trường sư phạm cũng mở các cơ sở thực hành cũng là điều bất hợp lý. Do đó, cần phải có sự kiểm soát chặt chẽ để hạn chế và ngăn chặn tình trạng này.

Ngoài ra, việc giới hạn số lượng cơ sở thực hành và mở rộng mạng lưới thực tập tại các trường phổ thông uy tín là chìa khóa để đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên và sự phát triển bền vững của ngành sư phạm.

Trong khi đó, Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm nhấn mạnh rằng, một cơ sở thực hành duy nhất trong trường sư phạm là đủ để phục vụ cho mục đích nghiên cứu và thử nghiệm mô hình, còn việc thực hành cho sinh viên sư phạm ở thực tiễn cần phải được mở rộng ra các cơ sở giáo dục bên ngoài.

Để nâng cao trình độ cho sinh viên sư phạm, ngoài mô hình cơ sở thực hành, cần tập trung vào chất lượng đào tạo, tận dụng tối đa nguồn lực để đưa sinh viên tiếp cận với thực tế một cách sâu rộng nhất có thể. Đây là con đường hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu của nền giáo dục tiên tiến.