Sáng ngày 10/9/2025, tại Trường Bồi dưỡng Cán bộ Quản lý Giáo dục Hà Nội, buổi tập huấn chuyên đề “Tổ chức các hoạt động giáo dục STEM trong nhà trường” dành cho cán bộ quản lý và giáo viên các trường thuộc địa bàn phường Nghĩa Đô đã diễn ra thành công, để lại nhiều ý nghĩa thiết thực.
Chương trình do Trường Bồi dưỡng Cán bộ Quản lý Giáo dục Hà Nội phối hợp cùng Viện Khoa học Giáo dục và Phát triển Kỹ năng tổ chức.
Từ sự quan tâm đến nhận thức đúng về STEM
Phường Nghĩa Đô (bao gồm một số phường trước đây thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội) vốn là một địa bàn năng động, có truyền thống quan tâm đến bồi dưỡng giáo viên và thúc đẩy đổi mới giáo dục. Trong những năm qua, nhiều trường trên địa bàn đã tổ chức hoạt động STEM, có những ngày hội sôi động, sản phẩm sáng tạo từ học sinh.
Tuy nhiên, như chia sẻ thẳng thắn tại buổi tập huấn, không ít nơi vẫn triển khai chưa đúng bản chất STEM. Có tình trạng đồng nhất STEM với “thủ công”, học sinh chỉ hì hục lắp ráp hay làm đồ vật, coi sản phẩm mang về là thước đo chính. Thậm chí, tại một số ngày hội STEM, phần trưng bày sản phẩm chiếm trọng tâm, nhưng nếu hỏi học sinh về nguyên lý, về “cái chất STEM” cần có trong sản phẩm, thì các em chưa thể trả lời. Nói cách khác, đó là thực trạng “làm nhiều hơn nghĩ”.
Thực tế này cũng gắn liền với thói quen xã hội: đa số cha mẹ hiện nay vẫn tập trung cho con học thêm văn, toán…. Điều này không phải không tốt – khi điểm số cao, cha mẹ vui mừng và tin rằng đó là thành công. Nhưng nếu lâu dài chỉ chú trọng như vậy, vô hình trung sẽ tước đi cơ hội phát triển cho các em. Văn và toán cung cấp kiến thức, nhưng kiến thức chỉ thật sự trở thành năng lực cá nhân khi được đặt trong tình huống phải tìm ra vấn đề và giải quyết vấn đề. Đó chính là vai trò của STEM. Nhờ STEM, học sinh học cách nhìn vào sự vật, hiện tượng để phát hiện vấn đề cần giải quyết – kỹ năng cốt lõi để hình thành tri thức mới. Đây cũng là lý do vì sao có nhiều em học giỏi kiến thức sách vở nhưng chưa thành công trong thực tiễn: bởi thành công không đến từ việc “biết nhiều”, mà từ khả năng nhận ra vấn đề và tìm lời giải.
Giải đáp những vướng mắc từ thực tiễn nhà trường
Trong không khí trao đổi cởi mở, các trường đã nêu lên những khó khăn và băn khoăn:
- Cách xây dựng chủ đề STEM gắn với chương trình học nhưng vẫn hấp dẫn học sinh.
- Giải pháp để tổ chức các câu lạc bộ hoạt động trải nghiệm trong điều kiện thời gian, cơ sở vật chất còn hạn chế.
- Phương thức đánh giá học sinh trong hoạt động STEM.
- Cơ chế phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và địa phương để triển khai lâu dài.
Tất cả những vấn đề này đều được đại diện lãnh đạo Trường Bồi dưỡng Cán bộ Quản lý Giáo dục Hà Nội, Viện Khoa học Giáo dục và Phát triển Kỹ năng, cùng Phòng Văn hoá – Xã hội phường Nghĩa Đô trực tiếp trao đổi, tháo gỡ.
Đặc biệt, đại diện Phòng Văn hoá – Xã hội phường Nghĩa Đô nhấn mạnh. trong thời gian qua, lãnh đạo phường hết sức quan tâm phát triển STEM trên địa bàn, Phòng Văn hoá - Xã hội cũng đã chủ động tham mưu kịp thời cho lãnh đạo phường trong việc chủ động phối hợp với các đơn vị chuyên môn có uy tín để hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất phòng học STEM và bồi dưỡng chuyên môn đội ngũ các cấp học nhằm thúc đẩy mạnh mẽ STEM như một nhiệm vụ trọng tâm. Đây cũng là bước đi cụ thể để hiện thực hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.
Gắn kết lý thuyết với thực hành, tạo động lực cho giáo viên
Điểm nhấn của buổi tập huấn là phần trải nghiệm trực tiếp với các thiết bị giáo dục STEM của hãng Gigo – bộ công cụ được sử dụng rộng rãi trong các cuộc thi STEM toàn cầu, trong đó có World GreenMech Contest.
Giáo viên không chỉ nghe lý thuyết, mà còn được trao đổi và thực tế tìm hiểu mô hình, tổ chức hoạt động nhóm theo tinh thần STEM thực chất: vừa học, vừa làm, vừa suy ngẫm, và cùng chia sẻ kinh nghiệm. Cách tiếp cận này giúp xóa bỏ tư duy “học STEM là làm sản phẩm cho vui”, thay vào đó là khả năng thiết kế tình huống học tập gắn với khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học một cách tự nhiên, hấp dẫn.
Nhiều giáo viên chia sẻ rằng họ tìm thấy cảm hứng mới, sẵn sàng thay đổi cách xưa nay vẫn làm để học sinh được “nghĩ nhiều hơn làm”, trải nghiệm nhiều hơn chép nhớ, qua đó hình thành tư duy giải quyết vấn đề – điều mà giáo dục hiện đại cần hướng tới.
Kết nối trường học với những sân chơi khoa học quốc tế
Không chỉ dừng lại ở việc trang bị kiến thức, buổi tập huấn còn mở ra tầm nhìn dài hạn. Viện Khoa học Giáo dục và Phát triển Kỹ năng khẳng định sẽ đồng hành cùng các nhà trường trên địa bàn phường Nghĩa Đô, không chỉ để triển khai STEM bài bản, mà còn để kết nối các trường với những sân chơi khoa học rộng lớn hơn.
Cụ thể, trong năm 2026, Viện sẽ chủ trì tổ chức Hội thi STEM toàn quốc và dẫn dắt các đội tuyển tham gia các cuộc thi quốc tế như World GreenMech Contest – sân chơi trí tuệ, sáng tạo, quy tụ học sinh từ nhiều quốc gia. Đây sẽ là cơ hội để học sinh Nghĩa Đô và Hà Nội nói chung được cọ xát, rèn luyện kỹ năng, và quan trọng nhất là tự tin hội nhập với thế giới.