Năm học 2025-2026, ngành giáo dục cả nước có rất nhiều công việc phải tập trung thực hiện. Để hiểu rõ hơn về những ưu tiên của ngành giáo dục tỉnh Nghệ An, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An.
Nghệ An đứng đầu cả nước về kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025
Chia sẻ về những kết quả đã đạt được trong năm học cũ, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An cho biết: "Chất lượng giáo dục của tỉnh tiếp tục được khẳng định trong năm học 2024-2025. Cụ thể, học sinh Nghệ An đã giành được 07 huy chương khu vực và quốc tế; trong đó 04 huy chương Vàng (Toán học quốc tế, Hoá học quốc tế, Vật lý quốc tế và Vật lý Châu Á 2025) và 03 huy chương Bạc (Tiếng Nga quốc tế 2024; Vật lý Châu Á và Châu Âu 2025).
Trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm 2025, đoàn học sinh của tỉnh Nghệ An, trong đó Trường Trung học phổ thông Chuyên Phan Bội Châu đã đạt 96 giải (9 giải Nhất, 29 giải Nhì, 37 giải Ba và 21 giải Khuyến khích); học sinh Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Vinh đã đạt 27 giải (3 giải Nhì, 8 giải Ba và 16 giải Khuyến khích).
Nghệ An cũng dẫn đầu 34 tỉnh, thành phố với điểm trung bình chung các môn thi đạt 52,92 trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025. Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông.
Bên cạnh đó, Sở quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho 2000 giáo viên mầm non, 2688 giáo viên tiểu học dạy lớp 5; bồi dưỡng cấp chứng chỉ cho 500 giáo viên trung học cơ sở dạy các môn học mới Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 (Khoa học tự nhiên và Lịch sử và Địa lý); bồi dưỡng trực tiếp tăng cường ứng dụng công nghệ AI trong dạy và học tại các trường phổ thông: cho cán bộ quản lý 2212 người; cho giáo viên 8041 người...
Tiếp tục sáp nhập trường lớp gắn với chủ trương sáp nhập địa bàn hành chính; dồn dịch các điểm trường đảm bảo thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018; so với năm học 2023-2024, đã giảm được 06 đơn vị sự nghiệp công lập (03 trường mầm non, 02 trường tiểu học, 01 trường trung học cơ sở) và giảm 51 điểm trường (22 điểm trường mầm non, 29 điểm trường tiểu học).
Ngoài ra, Sở chỉ đạo các cơ sở giáo dục xây dựng phương án, lộ trình đảm bảo đạt chuẩn, duy trì và nâng chuẩn các nội dung tiêu chí trường đạt chuẩn quốc gia. Trong năm học 2024-2025, đã công nhận thêm 131 trường đạt chuẩn quốc gia (43 trường mầm non, 47 trường tiểu học, 34 trường trung học cơ sở và 6 trường trung học phổ thông); luỹ kế, tổng số trường học đang đạt chuẩn quốc gia đến 31/12/2024 là 1166 trường, đạt tỷ lệ 80,3%; đến 30/6/2025 là 1115 trường đang đạt chuẩn, tỷ lệ 76,79%.
Hoàn thành chỉ tiêu về phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 2 (21/21 huyện, thành, thị đạt mức độ 2; 15/21 huyện, thành, thị đạt mức độ 3). Tiếp tục đạt phổ cập giáo dục mầm non trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 và xoá mù chữ mức độ 2".
Bên cạnh những thành tích đã đạt được, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An cũng chỉ ra một số khó khăn, hạn chế. Đó là chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và chất lượng dạy học môn Tiếng Anh hiện nay tuy được cải thiện, song còn thấp so với yêu cầu đột phá phát triển giáo dục, thực hiện mục tiêu từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học trên địa bàn tỉnh.
Chất lượng giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học còn khiêm tốn; nhất là các ngành kỹ thuật, công nghệ cao, ngành mới theo yêu cầu phát triển và gắn với nhu cầu doanh nghiệp, thị trường lao động trong và ngoài nước.
Quy hoạch đảm bảo các điều kiện phát triển bền vững, căn bản, toàn diện giáo dục theo chuẩn phẩm chất, năng lực, sức khoẻ cho học sinh chưa thực sự đồng bộ, dài hạn và hiệu quả; còn tình trạng trường lớp nhỏ lẻ, giáo viên thiếu cả số lượng và chất lượng; thiếu hệ thống các trường phổ thông chuẩn quốc tế; hệ thống các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần sớm được sắp xếp đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới.
Công tác quản lý giáo dục, quản trị trường học chưa có giải pháp đột phá, phát huy (đúng, cao) trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên trong thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao.
Số lượng và chất lượng đội ngũ nhà giáo trên địa bàn tỉnh còn thiếu so với quy định; nhất là những môn đòi hỏi nhiều hoạt động phát triển năng lực người học, môn học và hoạt động giáo dục mới.
Dôi dư cục bộ giáo viên ở các cơ sở giáo dục (về số lượng, về cơ cấu bộ môn) giữa các xã trung tâm (hoặc xã thuộc vùng có chế độ ưu đãi cao) với các xã vùng xa trung tâm (hoặc chế độ thấp); còn hơn 1400 biên chế được giao năm 2025 chưa được tuyển dụng;
Còn hơn 200 giáo viên, nhân viên hợp đồng lâu năm ở cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở do Ủy ban nhân dân cấp huyện ký; ngoài ra, do nhiều năm không được giao biên chế nhưng vì yêu cầu thực hiện nhiệm vụ nên ở các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn tồn tại nhiều giáo viên, giảng viên, nhân viên hợp đồng lao động lâu năm (350 người) nhưng không có biên chế để tuyển dụng,
Do lương hợp đồng lao động thấp (chủ yếu chi từ nguồn thu học phí) nên đời sống của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên hợp đồng và công tác ở các cơ sở giáo dục tư thục gặp nhiều khó khăn, thiếu ổn định trong công tác.
Cơ sở vật chất trường lớp học, trang thiết bị dạy học tuy được quan tâm đầu tư; đến nay vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu hiện đại hoá. Nguồn lực kinh phí địa phương ngày càng khó khăn do áp lực tăng đội ngũ do tăng quy mô thực hiện phổ cập, triển khai chủ trương miễn học phí, hỗ trợ ăn trưa, dạy thêm không thu tiền
Đề nghị bổ sung 6.000 biên chế trong năm học 2025-2026 và những năm tiếp theo
Bước vào năm học mới 2025-2026, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, ngành giáo dục tỉnh Nghệ An đã đặt ra 03 nhiệm vụ đột phá phát triển.
Thứ nhất, đảm bảo chất lượng giáo dục toàn diện, xây dựng cơ chế chính sách đặc thù ưu tiên phát triển giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng khó khăn.
Tiên phong xây dựng, triển khai khoa học, hiệu quả các mô hình quản trị, tổ chức hoạt động giáo dục, tạo đột phá nâng cao chất lượng giáo dục từng cơ sở giáo dục, từng cấp học và phát triển thương hiệu giáo dục của tỉnh.
Tiếp tục triển khai mô hình đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông, giáo dục STEM, trường giúp trường, khẳng định chất lượng giáo dục toàn diện của tỉnh; mô hình giáo dục trải nghiệm dựa vào cộng đồng và vì cộng đồng, trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học, trung học cơ sở kiểu mới, bứt phá nâng cao chất lượng giáo dục miền núi, dân tộc và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trên địa bàn; mô hình trường chất lượng cao, trường tiên tiến theo xu thế hội nhập quốc tế, trường học thông minh, trường học hạnh phúc, khẳng định vai trò trung tâm khu vực Bắc Trung Bộ về giáo dục và đào tạo.
Xây dựng chính sách hỗ trợ hình thành mô hình trường học kết nối, từng bước thực hiện mục tiêu đưa Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học trên địa bàn tỉnh, triển khai dạy học tiếng Lào cho học sinh vùng biên theo lộ trình của trung ương.
Thứ hai, phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục có đủ phẩm chất, năng lực, tâm huyết, trách nhiệm, có tầm nhìn và sáng tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghệp lần thứ 4.
Tập trung triển khai thực hiện Luật Nhà giáo và các văn bản hướng dẫn thi hành pháp luật liên quan. Xây dựng đội ngũ đáp ứng yêu cầu mới, bằng các giải pháp tổng hợp về chính sách đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ hiện có, nhất là hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn ở nước ngoài, tiếp tục thu hút đội ngũ nhà giáo quốc tế, toàn cầu; khuyến khích sự đóng góp, cống hiến, đổi mới, sáng tạo của nhà giáo đối với sự nghiệp trồng người; ưu tiên ứng dụng công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo, sử dụng ngôn ngữ Tiếng Anh trong giảng dạy và các hoạt động của nhà giáo.
Nâng cao trách nhiệm giải trình, vai trò tự chủ, sáng tạo của đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, nhất là vai trò người đứng đầu trong thực hiện phân cấp, phân quyền quản lý giáo dục đối với chính quyền địa phương 2 cấp.
Chỉ đạo việc phân cấp quản lý các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở theo quy định của Chính phủ và tình hình thực tế địa phương để tuyển dụng, điều động, biệt phái giáo viên và cân đối biên chế các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh để có đủ giáo viên năm học 2025-2026; bảo đảm giải quyết kịp thời các chế độ cho viên chức ngành giáo dục.
Rà soát thực hiện hiệu quả công tác quản lý, quản trị đội ngũ giáo viên, nhân viên; kịp thời tuyển dụng hết chỉ tiêu biên chế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, ưu tiên giáo viên đạt chuẩn quốc tế, có năng lực dạy học bằng tiếng Anh, tiếng Lào.
Thứ ba, chủ động liên kết, hợp tác với các địa phương, đơn vị trong nước; tăng cường hợp tác quốc tế về phát triển giáo dục và đào tạo, chuyển đổi số trong ngành giáo dục.
Tăng cường hợp tác, kết nối, chia sẻ, tạo giá trị mới và đột phá, nâng tầm phát triển giáo dục trên địa bàn tỉnh. Sử dụng tối đa giải pháp công nghệ trong hợp tác, xây dựng môi trường giáo dục kết nối, bứt phá vươn mình cùng chất lượng giáo dục của khu vực và thế giới; đóng góp, chia sẻ giá trị với các đơn vị khó khăn trên địa bàn tỉnh, trong nước và quốc tế; đồng thời hình thành môi trường trải nghiệm với không gian mở, sáng tạo, kết nối, hướng đến phát triển phẩm chất, năng lực cơ bản và sức khoẻ của học sinh, sinh viên trong thời đại công nghệ và hội nhập quốc tế.
Quan tâm hợp tác, thu hút người nước ngoài, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước đến làm việc, học tập tại các cơ sở giáo dục (từ phổ thông, nghề nghiệp đến đại học) trên địa bàn tỉnh; nhất là đội ngũ giáo viên, giảng viên chất lượng cao, đạt chuẩn quốc tế thực hiện chương trình dạy học song ngữ tiếng Việt- tiếng Anh trong các nhà trường.
Kết nối, hỗ trợ công tác quản lý giáo dục, cải cách hành chính, liên thông giải quyết nhu cầu chính đáng của nhân dân, phụ huynh, học sinh bằng những giải pháp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo; nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương 2 cấp thực sự gần dân, vì dân, hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả.
Đồng thời, một số nhiệm vụ trọng tâm được nêu ra là tham mưu thực hiện chủ trương, cơ chế, chính sách về đổi mới căn bản, toàn diện, phát triển bền vững giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh.
Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục theo hướng đồng bộ, liên thông, tinh gọn, phù hợp với thực tiễn, tiết kiệm nguồn lực đầu tư, gắn với sáp nhập địa bàn hành chính cấp cơ sở và xây dựng tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Huy động mọi nguồn lực, tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm nhằm thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018; khung chương trình quốc gia giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; đảm bảo phát triển phẩm chất, năng lực, sức khoẻ người học và thúc đẩy cơ hội học tập suốt đời cho mọi người.
Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học ưu tiên phục vụ Chương trình phát triển phẩm chất, năng lực, sức khoẻ người học trong thời đại công nghệ 4.0 và hội nhập quốc tế.
Xây dựng môi trường giáo dục toàn diện, triển khai chủ trương phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 tuổi đến 5 tuổi; tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 2 (nâng xã phường đạt mức độ 3), xóa mù chữ mức độ 2.
Hoàn thành chỉ tiêu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia năm 2025 (80,5% trường học đang đạt chuẩn); tập trung chỉ đạo thực hiện các tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng thực chất, ngày càng tiến bộ, hiện đại, gắn với thực hiện chủ trương đưa Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học.
Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới; tiếp tục phát huy, quảng bá những giá trị tốt đẹp của con người, quê hương xứ Nghệ ra trường quốc tế.
Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ vào cuộc sống.
Bên cạnh đó, ngành Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đề xuất, kính kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đồng ý một số chủ trương sau:
Đề nghị cấp có thẩm quyền bổ sung 6.000 biên chế trong năm học 2025-2026 và những năm tiếp theo, để thực hiện nhiệm vụ tổ chức dạy học 2 buổi/ngày cấp tiểu học, trung học cơ sở và đáp ứng nhu cầu tăng lớp ở trung học phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp.
Xây dựng chính sách đặc thù của địa phương về phát triển hệ thống trường, lớp học song ngữ, tạo đột phá thực hiện đề án đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học (hệ thống trường phổ thông song ngữ trên địa bàn các xã, phường vùng thuận lợi; lớp song ngữ ở địa bàn và cấp học còn lại; đặc biệt, thí điểm đồng bộ từ phổ thông đến đại học tại Trường Đại học Nghệ An).
Cho phép tăng thêm 01 lớp chuyên Tin học (STEM), 03 lớp chuyên ngoại ngữ (tiếng Trung; tiếng Hàn và tiếng Anh) tại Trường Trung học phổ thông Chuyên Phan Bội Châu; góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (Nghị quyết 57-NQ/TW) và hội nhập quốc tế trong tình hình mới (Nghị quyết 59-NQ/TW)
Xây dựng chính sách đầu tư ứng dụng công nghệ Chuỗi khối Blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI), cung cấp tài khoản đến từng giáo viên, hỗ trợ quản lý nhà nước, quản trị trường học; nhằm đáp ứng yêu cầu của chính quyền địa phương 2 cấp và đột phá phát triển giáo dục của tỉnh Nghệ An trong kỷ nguyên số.