Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 16/2025/TT-BGDĐT quy định về liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài, có hiệu lực thi hành từ ngày 12/10/2025.
Trong đó, giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài.
Đây là chủ trương nhằm tăng tính chủ động, phân cấp quản lý rõ ràng cho địa phương, đồng thời tạo thuận lợi cho người học trong việc tiếp cận các kỳ thi quốc tế một cách minh bạch, công khai.
Giúp công tác quản lý sát thực tế, tăng tính chủ động và trách nhiệm của địa phương
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Phan Thanh Liêm - Trưởng phòng Quản lý chất lượng và giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai nhận định, việc giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài là một chủ trương mới, mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong quản lý giáo dục và đào tạo hiện nay.
Trước đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo trực tiếp phê duyệt có thể gặp một số bất cập như khâu quản lý chưa sát sao với thực tế địa phương, việc giám sát các trung tâm tổ chức thi gặp khó khăn do khoảng cách địa lý và cơ chế phối hợp còn hạn chế. Nay khi phân cấp về cho cấp tỉnh, công tác quản lý sẽ trở nên chặt chẽ, linh hoạt và phù hợp hơn với điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Đây cũng là một bước cụ thể hóa chủ trương phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ và trách nhiệm của chính quyền địa phương trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
“Theo tôi, lợi ích lớn nhất của việc giao thẩm quyền phê duyệt cho tỉnh là giúp địa phương chủ động hơn trong việc lựa chọn, thẩm định và phê duyệt các đơn vị liên kết tổ chức thi ngoại ngữ. Mỗi tỉnh có đặc thù riêng về nhu cầu học ngoại ngữ, về số lượng người học, cũng như điều kiện cơ sở vật chất và nhân lực để tổ chức kỳ thi.
Khi Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh trực tiếp phê duyệt sẽ có sự đánh giá sát thực hơn về năng lực, uy tín của các tổ chức liên kết, đồng thời đảm bảo sự cân đối giữa nhu cầu thực tiễn và khả năng quản lý. Thay vì chỉ dựa trên quy định chung từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, địa phương có thể cân nhắc thêm những yếu tố đặc thù như vị trí địa lý, điều kiện đi lại của thí sinh, nhu cầu của học sinh, sinh viên, người lao động, từ đó lựa chọn được mô hình tổ chức thi phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.
Bên cạnh đó, việc giao cho Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền phê duyệt cũng góp phần tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Khi quyết định thuộc về lãnh đạo cao nhất của địa phương, mọi quá trình thẩm định, xem xét sẽ được tiến hành kỹ lưỡng hơn, tránh tình trạng buông lỏng quản lý hoặc để lọt những đơn vị không đủ năng lực nhưng vẫn được phép tổ chức thi.
Đây là vấn đề rất quan trọng, bởi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL, TOEIC… là những loại giấy tờ có giá trị lớn đối với người học, liên quan đến việc du học, xin việc, hay thậm chí là chuẩn đầu ra ở nhiều trường đại học. Nếu khâu phê duyệt, giám sát không chặt chẽ, công tác tổ chức thi sẽ dễ dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng như gian lận, mua bán chứng chỉ, làm mất uy tín của hệ thống giáo dục Việt Nam”, ông Liêm nêu quan điểm.
Tuy nhiên, ông Liêm bày tỏ, đây là nhiệm vụ mới và không thể tránh khỏi một số khó khăn nhất định cho các địa phương. Bởi trên thực tế, nhiều tỉnh thành, đặc biệt là những khu vực vùng sâu vùng xa, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thẩm định, giám sát các đơn vị liên kết thi ngoại ngữ quốc tế. Đội ngũ cán bộ ở sở ngành liên quan còn mỏng, thiếu kinh nghiệm về quy trình tổ chức thi, cũng như năng lực thẩm định hồ sơ. Nếu chỉ giao quyền mà không có sự chuẩn bị đồng bộ về năng lực thực thi, nguy cơ xảy ra sai sót hoặc quản lý lỏng lẻo là điều khó tránh.
Ngoài ra, vấn đề nguồn lực cũng cần được tính đến. Để tổ chức kỳ thi ngoại ngữ quốc tế, các đơn vị phải đáp ứng được yêu cầu khắt khe về cơ sở vật chất, hệ thống công nghệ, an ninh đề thi và đội ngũ giám thị được đào tạo chuẩn mực. Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh khi phê duyệt cần có sự phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục và Đào tạo cấp tỉnh, Sở Ngoại vụ, cũng như các cơ quan chuyên môn khác để đảm bảo khâu thẩm định đúng quy chuẩn. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý không chỉ dựa vào hồ sơ giấy tờ do đơn vị tổ chức thi đăng ký mà cần bố trí nhân lực tiến hành kiểm tra thực tế, đánh giá toàn diện, từ đó mới đưa ra quyết định.
“Để chủ trương này đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn cần ban hành quy chuẩn chung, hướng dẫn cụ thể và xây dựng cơ chế giám sát liên thông. Việc phân cấp không đồng nghĩa với buông lỏng, mà là vừa giao quyền vừa kiểm soát. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần thường xuyên tổ chức tập huấn cho cán bộ địa phương, xây dựng bộ tiêu chí rõ ràng về thẩm định đơn vị liên kết, đồng thời có cơ chế hậu kiểm nghiêm ngặt. Như vậy, các tỉnh vừa có quyền chủ động, vừa yên tâm hơn khi triển khai mà không lo lúng túng, bị động.
Đặc biệt, các địa phương cần chú trọng đến yếu tố minh bạch trong toàn bộ quá trình phê duyệt. Các quyết định liên kết tổ chức thi phải được công khai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh, để người học và xã hội nắm rõ. Việc này không chỉ giúp thí sinh có thông tin chính thống để đăng ký, tránh bị lừa đảo bởi các đơn vị không uy tín, mà còn tăng cường sự giám sát từ xã hội, hạn chế tiêu cực. Bên cạnh đó, địa phương cũng nên xây dựng kênh phản ánh, tiếp nhận ý kiến từ người dân về chất lượng tổ chức thi, để kịp thời xử lý nếu có vấn đề phát sinh.
Tóm lại, tôi cho rằng chủ trương này sẽ giúp công tác quản lý sát thực tế hơn, tăng tính chủ động và trách nhiệm của địa phương, đồng thời tạo thuận lợi cho người học. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, các tỉnh cần chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân lực, quy trình, phối hợp liên ngành và tăng cường minh bạch. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần có cơ chế hỗ trợ, giám sát đồng bộ để đảm bảo rằng, dù giao quyền cho địa phương, nhưng chất lượng và uy tín của các kỳ thi ngoại ngữ quốc tế tại Việt Nam vẫn được giữ vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học và hội nhập quốc tế”, ông Liêm nhấn mạnh.
Cần sự phối hợp đồng bộ từ 3 bên: Bộ Giáo dục và Đào tạo, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh và các tổ chức liên kết thi
Ông Tạ Ngọc Thinh - Giám đốc Trung tâm Ngoại ngữ Việt Anh VES (tỉnh Gia Lai) nhận định, việc giao cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài là một bước đi mang tính đột phá trong quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.
Theo ông Thinh, khi thẩm quyền được trao về cho cấp tỉnh, địa phương sẽ chủ động hơn trong việc nắm bắt nhu cầu, đánh giá năng lực của các đơn vị có nhu cầu liên kết tổ chức thi và quản lý chặt chẽ quá trình triển khai. Trên thực tế, nhu cầu thi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL, Cambridge, HSK, TOPIK… của học sinh, sinh viên, cán bộ công chức, viên chức cũng như người lao động trên địa bàn các tỉnh Gia Lai rất lớn.
Tuy nhiên, việc phải phụ thuộc vào sự phê duyệt từ trung ương trong thời gian dài đôi khi ảnh hưởng đến tiến độ, gây bất tiện cho người học và cả các tổ chức liên kết. Do đó, khi trao quyền cho Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, quy trình phê duyệt sẽ trở nên nhanh chóng, gọn nhẹ hơn, đồng thời vẫn đảm bảo được sự giám sát trực tiếp và sát sao.
Hơn thế nữa, chính quyền địa phương là đơn vị hiểu rõ nhất về tình hình thực tế, về nhu cầu học tập, thi cử, cũng như điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ nhân lực của các đơn vị đăng ký tổ chức thi. Địa phương hoàn toàn có thể chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo, các tổ chức khảo thí quốc tế, cũng như các cơ quan chức năng để bảo đảm kỳ thi diễn ra minh bạch, công bằng, đúng quy định của pháp luật.
“Tuy nhiên, đây là một nhiệm vụ hoàn toàn mới đối với chính quyền các địa phương. Bởi lẽ, trước đây công tác này do Bộ Giáo dục và Đào tạo trực tiếp quản lý, nay khi giao cho tỉnh thì đồng nghĩa với việc Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc phê duyệt, tổ chức và giám sát hoạt động liên kết thi.
Thách thức đặt ra là không nhỏ, đòi hỏi địa phương phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về cơ chế, bộ máy nhân sự cũng như quy trình phối hợp. Đặc biệt, các địa phương cũng cần có đội ngũ cán bộ am hiểu chuyên môn, nắm chắc quy định pháp luật và có khả năng tham mưu chính xác cho lãnh đạo tỉnh.
Mặc dù đã phân cấp cho địa phương, nhưng không có nghĩa là mỗi tỉnh một kiểu, dẫn đến tình trạng thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho các tổ chức khảo thí quốc tế cũng như người học. Chính vì vậy, Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn cần ban hành các quy định khung, hướng dẫn chi tiết về điều kiện, tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục… để các địa phương thực hiện. Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất, kịp thời chấn chỉnh những sai phạm, bảo đảm hoạt động tổ chức thi chứng chỉ ngoại ngữ của nước ngoài tại Việt Nam diễn ra đúng chuẩn mực, phục vụ lợi ích của người học và uy tín quốc gia”, ông Thinh nêu quan điểm.
Ở góc độ cá nhân, ông Thinh đánh giá cao chủ trương phân cấp lần này, bởi nó thể hiện sự tin tưởng của Trung ương đối với chính quyền địa phương, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả, rất cần sự đồng bộ từ nhiều phía: Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành hướng dẫn cụ thể, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh chuẩn bị đầy đủ nguồn lực và cơ chế phối hợp, còn các tổ chức liên kết thi phải nghiêm túc tuân thủ quy định. Chỉ khi đó, việc phân cấp mới thật sự mang lại giá trị, góp phần nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá năng lực ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ mới.
“Nhìn chung, việc giao cho Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ nước ngoài là bước đi đúng đắn, phù hợp với xu thế quản lý hiện đại, tăng tính chủ động và sát thực tiễn cho địa phương. Đây vừa là cơ hội để phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp tỉnh, vừa là thách thức đòi hỏi sự chuẩn bị nghiêm túc và đồng bộ. Nếu được triển khai một cách chặt chẽ, minh bạch, chủ trương này chắc chắn sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập, thi cử và hội nhập quốc tế của người dân cả nước”, ông Thinh nhấn mạnh.