Chiều ngày 10/10, tại Viện Công nghệ Năng lượng, Đại học Bách khoa Hà Nội diễn ra hội thảo "Dịch chuyển năng lượng kép cho phát triển xanh, bền vững trong kỷ nguyên vươn mình”, với mục tiêu cập nhật và chia sẻ các chính sách, cơ chế của Nhà nước trong lĩnh vực phát triển năng lượng bền vững, xanh và giảm phát thải carbon.
Bên cạnh đó, trao đổi kinh nghiệm quốc tế trong chuyển dịch năng lượng và ứng dụng công nghệ tiên tiến; Kết nối các nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, thúc đẩy các chương trình hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, hướng đến hình thành các chuỗi giá trị năng lượng xanh và thông minh tại Việt Nam.
Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, hội thảo có sự góp mặt của Tiến sĩ Ngô Đức Mạnh - Uỷ viên Hội đồng Lý luận Trung ương; Tiến sĩ Võ Thành Phong - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Ông Phạm Việt Hồng - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học Công nghệ; Bà Nguyễn Đặng Thu Cúc - Phó Trưởng phòng Quản lý phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ô-dôn, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Về phía Đại học Bách khoa Hà Nội, có Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Việt Anh - Trưởng ban, Ban Khoa học - Công nghệ; Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tùng - Trưởng ban Ban Đào tạo.
Đại diện các hiệp hội nghề nghiệp, có Tiến sĩ Tạ Quang Ngọc - Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật lạnh và Điều hoà không khí Việt Nam; Tiến sĩ Trần Văn Lượng - Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật nhiệt Việt Nam tham gia hội thảo.
Về phía đơn vị chủ trì hội thảo, có sự tham gia của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Hoành Sơn - Hiệu trưởng Trường Cơ khí, Đại học Bách khoa Hà Nội; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Trần Thọ - Viện trưởng Viện Công nghệ Năng lượng; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Dũng - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Dũng - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Lạnh và Điều hoà không khí Việt Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Cơ khí, Đại học Bách khoa Hà Nội; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Gia Mỹ - Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ nhiệt lạnh.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Trần Thọ - Viện trưởng Viện Công nghệ Năng lượng cho biết, trong bối cảnh toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển năng lượng kép - vừa là chuyển dịch về cơ cấu năng lượng, vừa là chuyển dịch về công nghệ và phương thức quản trị, việc lựa chọn chủ đề này không chỉ là yêu cầu mang tính khoa học, mà còn là sự trăn trở và cam kết của nhà trường đối với tương lai phát triển bền vững của đất nước".
Thầy Thọ nhấn mạnh, năng lượng luôn là huyết mạch của nền kinh tế. Nhưng để phát triển bền vững, chúng ta không thể tiếp tục đi theo con đường “tăng trưởng trước - xử lý sau”. Thế giới đang bước vào kỷ nguyên của năng lượng sạch, của kinh tế tuần hoàn và trung hòa carbon, nơi mà mỗi quyết định hôm nay sẽ ảnh hưởng đến hệ sinh thái năng lượng của nhiều thế hệ mai sau.
Trong bối cảnh ấy, Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức lớn. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045: với định hướng xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, thông minh, linh hoạt, kết nối quốc tế và phát triển bền vững. Chính phủ ban hành các Chiến lược tăng trưởng xanh, cùng cam kết Net Zero vào năm 2050 tại COP26 là minh chứng rõ ràng cho quyết tâm của Việt Nam.
Vì vậy, chuyển đổi năng lượng kép - chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi công nghệ - là then chốt để đảm bảo nhu cầu phát triển, bảo vệ môi trường và cân bằng hệ sinh thái.
Được thành lập năm 2000 với tên gọi ban đầu là Viện Khoa học và Công nghệ Nhiệt Lạnh, đến tháng 2/2024, theo Nghị quyết số 08 của Hội đồng Đại học Bách khoa Hà Nội, Viện chính thức mang tên Viện Công nghệ Năng lượng - đánh dấu bước ngoặt chiến lược trong định hướng phát triển của Viện.
Viện thực hiện các lĩnh vực nghiên cứu truyền thống như: Công nghệ chế biến, bảo quản nông - lâm - thủy sản; Công nghệ tiết kiệm, tận dụng năng lượng; Công nghệ xử lý rác, cao su, nhựa, nilon phế thải để sản xuất nhiên liệu, năng lượng thân thiện môi trường; Công nghệ sonar và thiết bị tự hành dưới nước.
Ngoài ra, Viện Công nghệ Năng lượng đang phát triển các hướng nghiên cứu chiến lược về Công nghệ hydrogen, công nghệ lưu trữ năng lượng - pin thể rắn; Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và số hóa trong tối ưu vận hành các hệ thống sản xuất và tiêu thụ năng lượng; Thúc đẩy chuyển giao công nghệ, hợp tác liên ngành và quốc tế.
"Trong suốt hành trình 25 năm qua, Viện Công nghệ Năng lượng đã luôn giữ vững tinh thần tiên phong của người Bách khoa, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới. Khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ, chúng tôi càng ý thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mình: phải là cầu nối giữa tri thức và thực tiễn, giữa nghiên cứu và ứng dụng, giữa khoa học và cuộc sống.
Chúng tôi tự tin với đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhà khoa học, cùng hệ thống phòng thí nghiệm bài bản và mạng lưới đối tác trong - ngoài nước, Viện đang từng bước trở thành trung tâm nghiên cứu - chuyển giao công nghệ năng lượng tiên tiến góp phần vào sứ mệnh chuyển dịch năng lượng quốc gia.
Ngoài ra, những báo cáo khoa học và phần thảo luận trong hội thảo, từ chính sách, công nghệ, đến thực tiễn ứng dụng sẽ đem lại những gợi mở quý báu cho hành trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Trần Thọ bày tỏ.
Phát biểu chỉ đạo hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ, trong bối cảnh mới, sự tham gia, chia sẻ từ các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội, nhà khoa học và doanh nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần làm rõ và triển khai hiệu quả các nghị quyết, chính sách lớn của Chính phủ liên quan đến phát triển năng lượng xanh.
Hiện nay, Đại học Bách khoa Hà Nội có 6 trường thành viên và 6 viện nghiên cứu, hoạt động theo định hướng rõ ràng về nhiệm vụ và trách nhiệm, phù hợp với chủ trương chung của Nhà nước.
Trong lĩnh vực đào tạo, trường xác định mục tiêu trọng tâm là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thầy Thắng cho biết, chiến lược phát triển giai đoạn 2020 - 2030 nhấn mạnh ba nhóm nhân tài chủ lực: Nhóm các sinh viên có khát vọng trở thành nhà khoa học lớn; Nhóm chuyên gia công nghệ có trình độ cao; Nhóm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh đó, trường chú trọng mô hình đào tạo kết hợp lý thuyết với thực tiễn, tăng cường kết nối doanh nghiệp, triển khai các chương trình kỹ sư chuyên sâu, giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể nhanh chóng tham gia thị trường lao động, trở thành lực lượng nòng cốt của ngành công nghiệp.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Quyết Thắng bày tỏ mong muốn nhận được sự đồng hành và hợp tác chặt chẽ từ các cơ quan quản lý, các nhà khoa học trong và ngoài nước để cùng thúc đẩy sự phát triển của khoa học - công nghệ năng lượng, góp phần vào mục tiêu chung của đất nước. Đồng thời thầy cũng khẳng định hợp tác là con đường duy nhất để cùng phát triển.
Tiếp nối hội thảo, trình bày tham luận về "Chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển năng lượng bền vững của Việt Nam", Tiến sĩ Võ Thành Phong - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, Đảng ta đã sớm nhận diện vấn đề này, coi chuyển dịch năng lượng kép là yếu tố then chốt để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.
"Việt Nam đã khởi động lộ trình xây dựng thị trường carbon nội địa, với mục tiêu hoạt động đầy đủ vào năm 2028 - 2029, tập trung vào các ngành phát thải cao như điện lực, thép và xi măng... Trong đó, có nhiều điểm mới như tích hợp công nghệ số và AI vào chuyển dịch năng lượng, tối ưu hoá lưới điện thông minh, mô hình kinh tế mới, đưa Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên bền vững.
Sau nhiều nỗ lực, nước ta đạt được nhiều thành tựu như ban hành và triển khai các chính sách then chốt hỗ trợ chuyển dịch xanh, khẳng định vị thế dẫn đầu khu vực thông qua Quan hệ Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), khởi công và khánh thành nhiều dự án cụ thể. Những thành tựu này không chỉ giúp Việt Nam giảm phát thải khí nhà kính mà còn nâng cao vị thế quốc tế", Tiến sĩ Võ Thành Phong khẳng định.
Ngoài ra, ông cũng cho rằng, Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế chiến lược để tận dụng trong quá trình chuyển dịch năng lượng, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng sạch.
Thứ nhất, tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào là một trong những thời cơ lớn nhất.
Thứ hai, hỗ trợ tài chính và hợp tác quốc tế qua các chương trình như JETP mang lại thời cơ quan trọng để huy động vốn.
Thứ ba, sự phát triển của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo mở ra thời cơ để tối ưu hoá hệ thống năng lượng.
Thứ tư, sự tham gia ngày càng tăng của khu vực tư nhân và cộng đồng địa phương tạo thời cơ cho chuyển dịch bền vững.
Dù vậy, Việt Nam vẫn đối mặt với các thách thức lớn như hạ tầng lưới điện lạc hậu, thiếu hệ thống lưu trữ, thiếu hụt tài chính và cơ chế huy động vốn xanh, chính sách chưa nhất quán, thiếu khung pháp lý, thách thức xã hội và môi trường.
Từ thực tế này, Tiến sĩ Võ Thành Phong đưa ra 5 nhiệm vụ và giải pháp chính, bao gồm: Đa dạng hoá nguồn năng lượng và giảm phụ thuộc vào nguyên liệu hoá thạch; Đầu tư vào khoa học công nghệ để hỗ trợ chuyển đổi xanh; Hoàn thiện cơ chế chính sách và xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh minh bạch; Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho năng lượng xanh. Cuối cùng là tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập khu vực.
Việc thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp trên đòi hỏi sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự tham gia của toàn xã hội và hợp tác quốc tế chặt chẽ.
Hội thảo cũng vinh dự đón nhận các tham luận quốc tế quan trọng. Giáo sư Zoltán Pásztory (Đại học Sopron, Hungary) đã chia sẻ về tiềm năng cân bằng carbon trong xây dựng và lưu trữ năng lượng, mang đến những góc nhìn tiên tiến trong lĩnh vực phát triển bền vững.
Tiếp đó, Giáo sư Gordina N. Ye và cộng sự (Đại học Công nghệ và Hóa học Bang Ivanovo) trình bày tham luận về xúc tác giàu sắt trong quá trình biến đổi chất thải rắn công nghiệp thành nhiên liệu, năng lượng và hóa chất xanh, mở ra những hướng nghiên cứu đầy triển vọng cho ngành công nghiệp năng lượng sạch.
Tiếp nối chương trình, hội thảo có phần tham luận của các giảng viên và cựu sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội. Đáng chú ý, Tiến sĩ Phạm Tùng Dương - Giảng viên Viện Công nghệ Năng lượng đã phân tích sâu về công nghệ lưu trữ năng lượng (BESS) trên thế giới và khả năng ứng dụng tại Việt Nam. Phần trình bày này được đánh giá là thiết thực, có tiềm năng áp dụng rộng rãi, đặc biệt mang lại lợi ích thiết thực cho các hộ gia đình.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra với tốc độ ngày càng gia tăng, chuyển dịch năng lượng kép - vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa thúc đẩy phát triển xanh đã trở thành xu hướng chủ đạo trên toàn thế giới.
Hội thảo đã kết thúc thành công, trở thành diễn đàn ý nghĩa để cùng chung tay kiến tạo tương lai năng lượng xanh cho Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là nền tảng quan trọng giúp các cơ sở giáo dục định hướng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho sự phát triển của nền công nghiệp xanh trong tương lai.
Một số hình ảnh khác tại hội thảo:
