Trước đây, khi chưa thực hiện sáp nhập tỉnh, chưa bỏ phòng giáo dục và đào tạo thì mỗi năm học, giáo viên cấp trung học cơ sở chúng tôi thường được tập huấn trực tiếp và kết hợp với tập huấn online đan xen nhau. Việc tập huấn trực tiếp thường mang lại hiệu quả nhiều hơn.
Sau ngày 30/6 vừa qua cho đến thời điểm hiện nay, mọi việc triển khai nhiệm vụ năm học, nhiệm vụ chuyên môn và tập huấn cho giáo viên đều thực hiện theo hình thức online. Việc tập huấn online có những thuận lợi nhất định vì chỉ cần một báo cáo viên có thể tập huấn cho giáo viên cả 1 tỉnh nên giảm bớt được chi phí; giáo viên chỉ cần ngồi tại trường, không phải đi xa như trước đây.
Song, có những buổi tập huấn online không thực sự hiệu quả vì giáo viên thì đông mà hình ảnh, âm thanh của lớp tập huấn không tốt. Thậm chí, có cả trường hợp báo cáo viên khi tập huấn cho giáo viên nhưng không biết trình chiếu… toàn màn hình, dẫn đến hiệu quả rất thấp.
Tập huấn online mà báo cáo viên không biết trình chiếu toàn màn hình
Thực ra, việc giáo viên tập huấn online không còn xa lạ với giáo viên phổ thông- nhất là từ khi dịch bệnh Covid 19 bùng phát và ngành giáo dục triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Đa số việc tập huấn chương trình, sách giáo khoa đều thực hiện theo hình thức trực tuyến. Các đơn vị, cơ quan tập huấn chỉ cần cung cấp tên phần mềm tập huấn, ID và Password cho các nhà trường đăng nhập.
Tuy nhiên, những năm học trước, ngoài những buổi tập huấn online thì giáo viên chúng tôi vẫn thường được tập huấn trực tiếp, nhất là khi triển khai những việc quan trọng như xây dựng ma trận, đề kiểm tra định kỳ.
Năm học 2025-2026, khi thực hiện sáp nhập tỉnh, địa bàn tỉnh rộng nên việc tập huấn chuyên môn chủ yếu bằng hình thức online. Những buổi triển khai chuyên môn online về cơ bản, sở thực hiện tương đối tốt, đảm bảo chất lượng.
Tuy nhiên, cách đây mấy ngày, sở giáo dục tổ chức buổi “Tập huấn chung về công tác kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh, trao đổi về đặc thù của một số môn học” thì xảy ra một chuyện đáng băn khoăn.
Báo cáo viên hôm đó là một tiến sĩ (trong thông báo và bài giảng luôn hiện hữu học vị và tên báo cáo viên) nhưng có điều khi báo cáo viên triển khai thì các slide trình chiếu không mở toàn màn hình nên những giáo viên ngồi ở phía sau không thấy được phần chữ trình chiếu.
Lúc đầu, có lẽ nhiều giáo viên ở các nhà trường cứ nghĩ là thầy lơ đãng, quên không mở toàn màn hình. Thế là một số ý kiến nhắn qua phòng chat nói thầy mở toàn màn hình nhưng vẫn không thấy thay đổi gì.
Tiếp theo, có mấy trường bật mic lên tiếng đề nghị báo cáo viên mở toàn màn hình để giáo viên ngồi phía sau tiện theo dõi. Lúc này, thầy dừng lại bấm các thanh công cụ một hồi…nhưng cuối cùng các slide trình chiếu vẫn như trước, không thể nào hiện được toàn màn hình.
Lúc này, có lẽ giáo viên trong tỉnh đang dự tập huấn đã biết được khả năng của thầy nên không còn ai yêu cầu thầy trình chiếu toàn màn hình nữa. Cứ vậy, thầy báo cáo suốt cả buổi trên màn hình chữ nhỏ li ti mà phần lớn giáo viên trong 1 tỉnh ngồi ở các dãy bàn phía sau có lẽ không thấy được gì.
Các sở cần kết hợp tập huấn trực tiếp cho giáo viên nhiều hơn
Sau khi thực hiện sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện thì các sở giáo dục đang thực hiện theo mô hình chia thành các cụm để sinh hoạt chuyên môn. Những cụm trưởng là thành viên cốt cán của bộ môn cấp tỉnh. Một số nơi còn phân chia cả giáo viên cốt cán cấp xã, phường.
Vì vậy, sở nên tăng cường triển khai việc tập huấn chuyên môn bằng hình thức trực tiếp sẽ hiệu quả hơn cho giáo viên. Khi giáo viên còn thắc mắc, khó khăn, họ có thể hỏi trực tiếp giáo viên cốt cán (thường là những người quen trong địa bàn) ngay trong buổi tập huấn.
Việc tập huấn trực tiếp theo hình thức sở triển khai cho giáo viên cốt cán cấp tỉnh, đội ngũ này sẽ triển khai trực tiếp cho giáo viên ở các nhà trường. Việc tập huấn trực tiếp hiện nay cũng khá đơn giản vì tất cả các cấp học đều được chỉ đạo trực tiếp chuyên môn từ sở giáo dục nên không phải qua bước trung gian phòng giáo dục và đào tạo trước đây.
Chỉ có điều tập huấn trực tiếp thì các trường phải chi thêm tiền công tác phí cho giáo viên nếu như khoảng cách từ đơn vị công tác đến điểm tập huấn có khoảng cách trên 15 km. Tuy nhiên, mấu chốt cuối cùng là hiệu quả của việc tập huấn của giáo viên để áp dụng cho giảng dạy ở các nhà trường thì tốn thêm một chút kinh phí cũng là điều chấp nhận được.
Việc tập huấn online tiết kiệm được chi phí, tiết kiệm được thời gian cho giáo viên nhưng hiệu quả thường thấp hơn. Một phần có thể bắt nguồn từ báo cáo viên, nếu như báo cáo viên trình bày thuyết phục, âm thanh, hình ảnh tốt thì giáo viên còn chăm chú lắng nghe.
Ngược lại, nếu báo cáo viên trình bày không thuyết phục, kết hợp với âm thanh, hình ảnh chưa tốt dẫn dễ dẫn đến tình trạng người nghe mệt mỏi, không tập trung.
Hơn nữa, vì tập huấn online nên gần như không có ai quản lý, nhiều giáo viên có thể làm việc riêng, hoặc ngồi trò chuyện, bấm điện thoại. Từ đó, hiệu quả tập huấn không tốt, khi thực hiện nhiệm vụ sẽ khó đáp ứng được yêu cầu công việc của ngành triển khai.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.