Kỳ thi tuyển sinh vào 10 năm học 2026-2027, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội dự kiến đề xuất Ủy ban Nhân dân Thành phố tổ chức kỳ thi tuyển lớp 10 vào cuối tháng 6/2026, sau kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Trong khi đó, kỳ thi tuyển sinh vào 10 năm học 2025-2026 được tổ chức vào đầu tháng 6, trước kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
Việc điều chỉnh này được cho là nhằm giúp phù hợp với kế hoạch năm học và tạo thêm thời gian ôn tập cho học sinh lớp 9.
Thách thức và cơ hội khi lùi lịch thi
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Bích Sinh - Tổ trưởng Tổ Tự nhiên, Trường Trung học cơ sở Lê Lợi (Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho rằng, kỳ thi vào lớp 10 luôn được xem là một trong những kỳ thi quan trọng và mang nhiều áp lực nhất đối với học sinh, đặc biệt ở những khu vực nội thành, nơi có mật độ dân số cao và tỷ lệ cạnh tranh gay gắt.
Chính vì vậy, bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến thời gian tổ chức kỳ thi cũng đều tác động đáng kể đến tâm lý và kế hoạch học tập của học sinh cũng như của nhà trường.
Theo cô Sinh, việc lùi thời gian tổ chức kỳ thi sang cuối tháng 6 thay vì đầu tháng như mọi năm là một biến động lớn, nhưng nếu nhìn ở cả hai chiều thì có thể thấy đây cũng là một thay đổi mang tính tích cực. Thực tế, khi lùi lịch thi, học sinh sẽ có thêm thời gian để ôn tập, củng cố và rèn luyện kỹ năng làm bài. Việc kết thúc năm học vào khoảng tháng 5 và có thêm một tháng để ôn luyện sẽ giúp các con vững vàng hơn, tự tin hơn trước khi bước vào kỳ thi quan trọng.
Tuy nhiên, cô cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng việc kéo dài thời gian thi sẽ khiến áp lực đối với học sinh bị duy trì lâu hơn, đồng thời ảnh hưởng nhất định đến kế hoạch của các gia đình, đặc biệt với những phụ huynh đã sắp xếp cho con nghỉ ngơi, du lịch hoặc chuẩn bị cho giai đoạn chuyển cấp.
Về phía nhà trường, cô Sinh cho biết việc thay đổi lịch thi cũng đặt ra yêu cầu phải điều chỉnh kế hoạch giảng dạy và ôn tập. Thời gian ôn luyện kéo dài hơn đồng nghĩa với việc tổ chuyên môn phải có chiến lược ôn tập dài hơi, linh hoạt và khoa học hơn. Khi đó, giáo viên sẽ có thêm thời gian để thiết kế hệ thống bài tập, dạng đề phong phú, phù hợp với năng lực học sinh, giúp các em không chỉ học nhiều hơn mà còn học hiệu quả hơn.
Theo cô Sinh, nếu được triển khai hợp lý, việc lùi thời gian tổ chức kỳ thi có thể trở thành cơ hội để học sinh ôn tập chắc hơn, giảm áp lực dồn dập ở cuối năm học và giúp nhà trường có thêm dư địa để nâng cao chất lượng ôn luyện.
“Quan trọng là làm sao để tận dụng tốt khoảng thời gian đó, giúp các con giữ được tinh thần thoải mái, duy trì động lực và không bị rơi vào trạng thái mệt mỏi trước kỳ thi”, cô nhấn mạnh.
Trong khi đó, cô Nguyễn Thị Hải Yến - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Lê Quý Đôn (Hà Đông, Hà Nội) lại cho rằng, trong nhiều năm qua, lịch thi vào lớp 10 của Hà Nội thường được tổ chức vào đầu tháng 6, vì vậy các trường đều căn cứ vào mốc thời gian này để xây dựng kế hoạch ôn tập ổn định và phù hợp. Với học sinh cũng đã quen với nhịp học, có sự chuẩn bị và phân bổ thời gian ôn luyện hợp lý.
Nếu lùi kỳ thi sang cuối tháng 6, các nhà trường sẽ phải điều chỉnh lại toàn bộ kế hoạch ôn tập, từ nội dung đến tiến độ. Chương trình ôn thi, hệ thống đề luyện, cũng như các hoạt động hỗ trợ học sinh đều cần được tính toán lại để đảm bảo cân bằng giữa khối lượng kiến thức và sức khỏe, tâm lý của các em.
Theo cô Yến, việc thay đổi thời gian thi có thể khiến giai đoạn ôn tập bị kéo dài, từ đó làm tăng áp lực và gây mệt mỏi cho học sinh. Quá trình ôn thi vốn đã được triển khai từ sớm, nên nếu lịch thi lùi lại, học sinh phải duy trì cường độ học tập cao trong thời gian dài hơn.
Chính vì vậy, việc giữ ổn định lịch thi cố định hằng năm là cần thiết để nhà trường và học sinh chủ động trong kế hoạch ôn tập, chuẩn bị tốt nhất về cả kiến thức và tâm lý.
Đánh giá về áp lực thi cử hiện nay, đặc biệt tại Hà Nội, cô Yến nhận định kỳ thi vào lớp 10 là một trong những kỳ thi căng thẳng và cạnh tranh nhất, do số lượng trường công lập còn hạn chế trong khi số lượng học sinh tăng nhanh qua từng năm. Điều này khiến tỷ lệ chọi vào các trường cao, khiến học sinh chịu nhiều áp lực và phải học tập, ôn luyện trong thời gian dài với cường độ lớn.
Từ thực tế đó, cô Yến đề xuất thành phố sớm mở rộng mạng lưới trường học, nhất là ở những khu vực dân cư đông đúc, nhằm giảm tải cho các trường hiện có và tạo thêm cơ hội học tập cho học sinh.
Bên cạnh đó, cô cũng nhấn mạnh vai trò phối hợp giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynh trong việc đồng hành cùng học sinh giai đoạn ôn thi. Giáo viên cần xây dựng kế hoạch ôn tập khoa học, hợp lý, tránh gây áp lực quá mức. Còn phụ huynh nên thường xuyên động viên, quan tâm và lựa chọn trường phù hợp với năng lực của con.
“Việc tránh đặt kỳ vọng quá cao, không ép buộc thi vào trường chuyên, lớp chọn sẽ giúp học sinh giữ được tinh thần thoải mái, sức khỏe ổn định và đạt kết quả tốt nhất trong kỳ thi”, cô Yến cho hay.
Nên cố định một lịch thi để giảm tải áp lực cho học sinh chuẩn bị vào 10
Trước sức cạnh tranh gay gắt của kỳ thi vào lớp 10, cô Phạm Thị Thanh Bình - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Gia Quất (Long Biên, Hà Nội) nhìn nhận việc lùi thời gian thi sang cuối tháng 6 có thể tạo thêm áp lực cho học sinh, giáo viên và cả phụ huynh.
Theo cô Bình, trong nhiều năm qua, kỳ thi vào lớp 10 của Hà Nội thường được tổ chức vào đầu tháng 6, vì vậy mọi kế hoạch ôn tập, giảng dạy và chuẩn bị tâm lý của học sinh, phụ huynh, cũng như giáo viên đều đã được xây dựng dựa trên mốc thời gian này. Khi lịch thi thay đổi, toàn bộ kế hoạch ấy buộc phải điều chỉnh lại, từ thời gian học, lịch ôn luyện cho đến phân bổ nhân sự và cơ sở vật chất của nhà trường.
Cô Bình nhận định, việc kéo dài thời gian thi cũng đồng nghĩa với việc kéo dài tâm lý chờ đợi và căng thẳng cho học sinh. Học sinh sẽ phải duy trì trạng thái tập trung trong thời gian dài hơn, trong khi phụ huynh cũng phải chi thêm chi phí cho các lớp ôn tập, dẫn đến áp lực không chỉ về tinh thần mà còn về kinh tế.
Đối với nhà trường, sự thay đổi này khiến các tổ chuyên môn phải xây dựng lại toàn bộ kế hoạch ôn tập, phân bổ thời gian và nội dung giảng dạy sao cho phù hợp với lịch thi mới.
Để kỳ thi diễn ra nhẹ nhàng và ổn định, cô Bình đề xuất nên duy trì một lịch thi cố định hằng năm, giúp phụ huynh, học sinh và giáo viên có sự chuẩn bị chủ động, giảm bớt lo lắng và tránh gây xáo trộn trong quá trình dạy - học.
“Việc ổn định lịch thi không chỉ giúp giảm áp lực tâm lý mà còn góp phần đảm bảo hiệu quả ôn tập, duy trì tinh thần thoải mái cho học sinh trước kỳ thi quan trọng này”, cô Bình cho hay.
Chia sẻ về công tác chuẩn bị cho kỳ thi, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Gia Quất cho biết trước những yêu cầu mới từ Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, nhà trường và tổ chuyên môn đã xây dựng kế hoạch ôn tập theo hướng rèn luyện kỹ năng, không chỉ giúp học sinh nắm chắc kiến thức mà còn thành thạo các dạng bài đặc trưng của đề thi mới.
Chẳng hạn với môn Ngữ Văn, chương trình ôn luyện được thiết kế theo từng chuyên đề, hướng dẫn học sinh kỹ năng đọc hiểu văn bản, viết đoạn nghị luận xã hội, nghị luận văn học và cách làm bài theo hướng mở.
Bên cạnh công tác ôn luyện nội bộ, Trường Trung học cơ sở Gia Quất còn phối hợp với các trường trong khu vực tổ chức thi khảo sát định kỳ hằng tháng nhằm giúp học sinh có thêm cơ hội cọ xát, rèn luyện tâm lý phòng thi và tự đánh giá năng lực thực tế. Các trường sẽ luân phiên ra đề thi cho từng môn để bảo đảm tính khách quan, đồng thời tạo sự phong phú, đa dạng trong cấu trúc và cách tiếp cận đề.
Theo kế hoạch, trong năm học 2025-2026, kỳ khảo sát chung đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 11. Việc tổ chức các đợt khảo sát này không chỉ giúp học sinh làm quen với cấu trúc đề thi chính thức của Sở Giáo dục và Đào tạo mà còn là cơ sở để nhà trường điều chỉnh chiến lược ôn tập, bồi dưỡng phù hợp với năng lực từng học sinh, hướng đến mục tiêu đạt kết quả cao nhất trong kỳ thi vào lớp 10.
Theo ghi nhận của nhà trường, các kỳ khảo sát chung mang lại hiệu quả rõ rệt khi giúp học sinh làm quen với áp lực phòng thi thật, đồng thời rèn luyện kỹ năng phân tích đề và quản lý thời gian. Từ đó, giáo viên cũng có cơ sở để điều chỉnh nội dung ôn tập, giúp học sinh củng cố những phần còn yếu, đảm bảo tiến bộ đồng đều.
Song song với đó, nhà trường còn tổ chức các lớp bồi dưỡng miễn phí dành cho học sinh yếu, xây dựng lịch học cụ thể, linh hoạt theo từng nhóm năng lực. Việc phân loại học sinh được thực hiện dựa trên kết quả khảo sát và điểm số trên lớp. Nếu các em có tiến bộ rõ rệt, sẽ được rút khỏi nhóm bồi dưỡng để giảm tải áp lực và tập trung vào củng cố kiến thức chính khóa.
Từ thực tiễn triển khai, cô Phạm Thị Thanh Bình cho rằng, để kỳ thi vào lớp 10 năm 2025 đạt hiệu quả, Sở Giáo dục và Đào tạo nên ban hành hướng dẫn và kế hoạch ôn tập cụ thể, thống nhất, giúp các nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh yên tâm, tránh tâm lý hoang mang trước những đổi mới của chương trình và đề thi.
Việc có định hướng rõ ràng từ cấp quản lý sẽ giúp công tác dạy - học diễn ra đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng và giảm áp lực cho học sinh trong giai đoạn ôn thi chuyển cấp.
Trong khi đó, cô Nguyễn Bích Sinh cho rằng, không thể phủ nhận tính cần thiết của kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 trong việc đảm bảo chất lượng đầu vào và phân loại học sinh ở bậc trung học phổ thông. Tuy nhiên, với đặc thù Hà Nội là địa bàn có mật độ dân cư cao, kỳ thi này đang tạo ra áp lực lớn đối với học sinh và phụ huynh. Khi đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cần nghiên cứu thêm các chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm giảm tải căng thẳng cho người học, đồng thời nâng cao tính hiệu quả, công bằng của kỳ thi.
Từ góc nhìn dài hạn, cô Sinh nhấn mạnh việc duy trì một lịch thi cố định hằng năm là rất cần thiết, giúp nhà trường, giáo viên chủ động trong công tác ôn tập, đồng thời chuẩn bị tốt về mặt tâm lý cho học sinh. Nếu lịch thi được tổ chức sớm, các trường sẽ phải rút ngắn tiến độ ôn luyện. Ngược lại, nếu kéo dài, học sinh sẽ phải chịu áp lực học tập lâu hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.
Đưa ra lời khuyên cho học sinh lớp 9 trong giai đoạn ôn thi, cô Sinh cho rằng điều quan trọng nhất là các em phải biết sắp xếp thời gian biểu hợp lý. Ngoài việc học chính khóa, phần lớn học sinh đều có thêm lịch học phụ đạo hoặc ôn tập ngoài giờ, do đó việc cân bằng giữa học tập, nghỉ ngơi, tự học là yếu tố quyết định hiệu quả. Gia đình cũng cần đồng hành cùng con, giúp con quản lý thời gian khoa học để vừa đảm bảo kết quả học tập, vừa giữ vững tinh thần.