Hướng tới kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và 20 năm truyền thống đào tạo Mỹ thuật – Mỹ thuật ứng dụng (2005–2025), Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội (HAU) ghi dấu cột mốc đặc biệt trên hành trình hình thành và phát triển môi trường nghệ thuật phong phú, nơi tôn vinh tinh thần sáng tạo, gắn kết giữa giảng dạy và thực hành, bắt nhịp cùng xu hướng phát triển của mỹ thuật quốc tế. Trải qua hai thập kỷ đào tạo, nhà trường đã trở thành "chiếc nôi" cung cấp đội ngũ thiết kế trong các lĩnh vực Kiến trúc, Quy hoạch và Mỹ thuật ứng dụng.
Đó cũng là hành trình nuôi dưỡng tinh thần nghệ thuật và khát vọng sáng tạo, nơi những giảng viên - nghệ sĩ không ngừng khơi mở những nguồn cảm hứng mới cho các thế hệ sinh viên Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Với quan điểm “người giảng viên muốn dạy tốt, trước hết phải là người thực hành chuyên môn tốt”, Nhà trường luôn khuyến khích đội ngũ giảng viên không ngừng nghiên cứu, đổi mới và khẳng định bản lĩnh nghề nghiệp thông qua các hoạt động nghệ thuật.
Mỗi giảng viên không chỉ có vai trò là người truyền đạt tri thức, dẫn dắt tư duy thiết kế, mà còn là những tấm gương về tinh thần say mê lao động sáng tạo, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành Mỹ thuật – Mỹ thuật ứng dụng tại Việt Nam.
3 yếu tố cối lõi khẳng định vị thế bền vững của HAU trong kỷ nguyên mới
Nhân dịp tri ân đội ngũ giảng viên - những người bền bỉ cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và sáng tạo nghệ thuật của nhà trường, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Phạm Thái Bình – Trưởng Khoa Thiết kế Mỹ thuật, Trưởng Bộ môn Điêu khắc, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội để cùng nhìn lại chặng đường phát triển, những dấu ấn đáng tự hào và định hướng vươn mình trong bối cảnh mới.
Là một trong những gương mặt tiêu biểu trong lĩnh vực điêu khắc đương đại với tư duy nghệ thuật sâu sắc và tầm nhìn giáo dục rộng mở, thầy đã tham gia và giành giải thưởng tại nhiều triển lãm trong nước cũng như quốc tế, góp phần định hình nên thế hệ nghệ sĩ trẻ gắn kết giữa mỹ thuật và kiến trúc.
Chia sẻ về dòng chảy 20 năm đào tạo Mỹ thuật – Mỹ thuật ứng dụng tại Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Tiến sĩ Phạm Thái Bình cho biết sự ra đời của hoạt động đào tạo trong lĩnh vực này mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tầm nhìn chiến lược của cơ sở giáo dục trong bối cảnh mới. Khi kinh tế - xã hội phát triển mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu mở rộng không gian đô thị và nâng cao chất lượng môi trường sống, lãnh đạo nhà trường đã sớm nhận thấy mối quan hệ mật thiết giữa kiến trúc, quy hoạch với mỹ thuật và mỹ thuật ứng dụng. Như câu nói “phú quý sinh lễ nghĩa”, mỹ thuật trở thành yếu tố không thể thiếu để nâng cao giá trị thẩm mỹ và diện mạo không gian sống cho con người.
Chính vì lẽ đó, năm 2005, nhà trường quyết định mở các mã ngành đào tạo về mỹ thuật và mỹ thuật ứng dụng, đây được coi là một bước đi tiên phong tại khu vực miền Bắc thời điểm đó. Sau khi vừa tốt nghiệp, thầy Phạm Thái Bình được cơ sở giáo dục đại học mời về giảng dạy, đồng thời tham gia xây dựng chương trình đào tạo, đặt những viên gạch đầu tiên cho ngành Điêu khắc, và cùng các thầy cô khác mở ngành Thiết kế đồ họa và Thiết kế nội thất. Những khóa học đầu tiên chỉ tuyển hơn chục sinh viên mỗi ngành, nhưng chính bước khởi đầu ấy đã đặt nền móng vững chắc, tạo tiền đề cho việc phát triển hệ thống đào tạo bài bản và không ngừng mở rộng quy mô.
Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục trên cả nước cũng triển khai đào tạo lĩnh vực này, phản ánh tầm nhìn đúng đắn về định hướng ứng dụng đa ngành, đa lĩnh vực từ sớm của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Công tác đào tạo của HAU ngày càng khẳng định uy tín và vị thế, được vun đắp cả về bề dày lẫn chiều sâu, thể hiện qua ba yếu tố cốt lõi.
Thứ nhất, về tính liên ngành, nhà trường xác định rõ mối liên hệ giữa kiến trúc cảnh quan và mỹ thuật luôn gắn bó chặt chẽ, tạo nên tổng thể hài hòa và giàu tính sáng tạo. Các ngành Mỹ thuật ứng dụng phát triển từ nền tảng Mỹ thuật cơ bản, với các đồ án điêu khắc, đồ họa, nội thất luôn kết nối mật thiết với đồ án ngành Kiến trúc - Quy hoạch.
Thông qua các hoạt động trao đổi và phản biện về dự án thực tiễn, sự tương tác giữa giảng viên và sinh viên từ nhiều ngành học khác nhau tạo nên một môi trường học thuật đặc thù, không chỉ giúp các em nắm vững chuyên môn mà còn thêm thấu hiểu không gian, công năng, vật liệu và bối cảnh đô thị - những yếu tố nâng cao năng lực cạnh tranh và dấu ấn riêng cho sinh viên HAU trên thị trường lao động.
Thứ hai, về chiến lược phát triển đội ngũ, các thầy cô giảng viên tại Khoa Thiết kế Mỹ thuật không chỉ giàu tâm huyết với nghề nghiệp, mang tinh thần đổi mới sáng tạo mà còn đóng vai trò là ngọn lửa truyền cảm hứng, khơi dậy niềm đam mê cho sinh viên. Nhờ định hướng và sự ủng hộ của lãnh đạo trường, Khoa hiện quy tụ gần 60 giảng viên ưu tú, vững chuyên môn và tràn đầy nhiệt huyết, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đa dạng của người học và yêu cầu phát triển của xã hội.
Trong những năm gần đây, HAU định hướng tuyển sinh không chạy theo số lượng mà tập trung tuyển chọn những sinh viên giỏi nhất, năng động và giàu tố chất sáng tạo nhằm đảm bảo cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Điêu khắc, Thiết kế đồ hoạ, Thiết kế thời trang,...
Thứ ba, về hợp tác doanh nghiệp và liên kết quốc tế, Khoa chủ động xây dựng mạng lưới kết nối rộng mở từ khoảng 10 năm trở lại đây. Đơn vị mời những chuyên gia uy tín là các nghệ sĩ, nhà thiết kế sáng tạo giàu kinh nghiệm, có nhiều năm hoạt động nghề nghiệp hoặc được xã hội cũng như Nhà nước ghi nhận về trình độ chuyên môn để tham gia giảng dạy, cố vấn và đồng hành trong các hoạt động học thuật.
Song song với đó, nhiều nghệ sĩ, chuyên gia trong nước lẫn quốc tế tham gia các hội thảo, workshop tại trường, tạo nên sân chơi ý nghĩa cho sinh viên được quan sát, trải nghiệm trong môi trường thực chiến. Việc áp dụng mô hình "đưa thế giới về với giảng đường" mang lại hiệu quả kép: vừa tối ưu hóa chi phí và nguồn lực cho cả sinh viên và cơ sở giáo dục, vừa là kênh chuyển giao tri thức nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời củng cố uy tín và thu hút các cơ hội hợp tác quốc tế.
Ngoài ra, HAU chủ động triển khai các chương trình liên kết quốc tế với nhiều cơ sở giáo dục uy tín trên thế giới, mở ra cánh cửa để người học chạm tới những chuẩn mực nghề nghiệp toàn cầu và khẳng định bản thân trên bản đồ sáng tạo quốc tế. Trước làn sóng hội nhập mạnh mẽ, điều này không chỉ tạo nền tảng để nhà trường vươn lên trở thành trung tâm đào tạo uy tín trong khu vực, mà còn khẳng định năng lực của các nhà thiết kế trẻ Việt Nam có thể hoàn toàn sánh vai và đóng góp vào dòng chảy mỹ thuật của thế giới.
Mỗi giảng viên trước hết là người lan tỏa giá trị nghệ thuật đến với cộng đồng
Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo của Bộ Chính trị đã xác định rõ nhiệm vụ: thúc đẩy mạnh mẽ phát triển các cơ sở giáo dục đại học theo mô hình đại học đổi mới sáng tạo, trở thành đầu tàu, nòng cốt trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của các vùng; hỗ trợ triển khai hiệu quả hợp tác Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp.
Để hiện thực hóa mục tiêu đó, về định hướng phát triển dài hạn, Tiến sĩ Phạm Thái Bình kỳ vọng tập thể lãnh đạo, cán bộ và giảng viên Khoa Thiết kế Mỹ thuật tiếp tục đoàn kết, đồng lòng cùng tiến bước với sự phát triển của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, bám sát các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó phát huy thế mạnh của đơn vị với tinh thần đổi mới sáng tạo, hướng tới xây dựng hệ sinh thái học tập linh hoạt, hiện đại.
Triển lãm Mỹ thuật 2025 quy tụ hơn 90 tác phẩm của hơn 50 tác giả là các giảng viên Khoa Thiết kế Mỹ thuật, Khoa Nội Thất, Khoa Kiến Trúc, Trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội. Ảnh: NTCC.
Khoa khẳng định quyết tâm cao trong việc cải tiến, mở rộng các chương trình đào tạo gắn với thực tiễn thị trường và nhu cầu xã hội, hướng tới đào tạo bậc trình độ đại học, thạc sĩ đến tiến sĩ; xây dựng, thu hút đội ngũ giảng viên có chuyên môn cao, khuyến khích tham gia các chương trình đào tạo nghiên cứu sinh quốc tế thông qua học bổng và quỹ hỗ trợ; đầu tư cơ sở vật chất tiên tiến; đẩy mạnh hợp tác với các chuyên gia, doanh nghiệp trong và ngoài nước theo hình thức đôi bên cùng có lợi.
Theo đó, Khoa hướng tới hình thành một hệ sinh thái đào tạo nhân lực tinh hoa trong lĩnh vực Mỹ thuật - Mỹ thuật ứng dụng, đáp ứng nhu cầu thực tiễn gắn với kiến trúc cảnh quan, môi trường đô thị, không gian xanh, cũng như khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
"Dung hoà giữa tính hiện đại và đậm đà bản sắc dân tộc vốn là bài toán không dễ giải. Nhưng với tinh thần sáng tạo, kiên trì nghiên cứu và quyết tâm bền bỉ, Khoa tin rằng có thể đưa mỹ thuật Việt Nam đến gần hơn với thế giới bằng chính dấu ấn độc đáo và tinh túy của văn hóa dân tộc. Từ triết lý xuyên suốt ấy, HAU định hướng vừa đổi mới chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế và ứng dụng công nghệ hiện đại, vừa gìn giữ bảo tồn mạch nguồn truyền thống trong từng loại hình và ngành học".
- Tiến sĩ Phạm Thái Bình nhấn mạnh.
Đáng chú ý, Khoa Thiết kế Mỹ thuật đặc biệt chú trọng nuôi dưỡng đời sống sáng tạo của đội ngũ giảng viên – nguồn động lực để thầy cô đóng góp sáng tác, hoàn thiện chuyên môn và lan tỏa giá trị nghệ thuật đến với cộng đồng, góp phần làm giàu thêm bản sắc của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Triển lãm Mỹ thuật là sự kiện thường niên của Khoa Thiết kế Mỹ thuật để giới thiệu tới công chúng những tác phẩm nghệ thuật là thành quả sáng tác mới nhất, phản ánh tinh thần say mê sáng tạo và ý thức trong việc gắn kết giữa thực hành nghề nghiệp với công tác giảng dạy của mỗi giảng viên - nghệ sĩ. Ảnh: NTCC.
Một minh chứng tiêu biểu là suốt 11 năm qua, kể cả trong thời điểm khó khăn của đại dịch Covid-19, Khoa vẫn nỗ lực duy trì tổ chức triển lãm mỹ thuật thường niên nhân dịp chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 như món quà tri ân ý nghĩa mà thầy trò Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội gửi tới các thế hệ nhà giáo, nghệ sĩ, đồng nghiệp và công chúng yêu nghệ thuật.
Với hơn 90 tác phẩm thuộc nhiều thể loại và chất liệu khác nhau - từ Đồ họa, Thời trang, Điêu khắc, Mỹ thuật đô thị, Nghệ thuật số đến Nội thất - triển lãm năm nay mở ra không gian nghệ thuật sống động, phong phú tại Nhà Triển lãm - Trung tâm Triển lãm Văn hoá Nghệ thuật Việt Nam (số 29 Hàng Bài, phường Cửa Nam, Hà Nội), đánh dấu cột mốc đặc biệt tôn vinh hành trình hai thập kỷ hình thành và phát triển (2005-2025) của công tác đào tạo Mỹ thuật - Mỹ thuật ứng dụng tại nhà trường.
Mỗi tác phẩm của các giảng viên - nghệ sĩ là một lát cắt tinh tế của cảm xúc, một góc nhìn riêng về con người, thiên nhiên và xã hội. Tất cả cùng hòa quyện, tạo nên bản sắc đặc trưng khác biệt của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, nơi kết tinh giữa đào tạo - sáng tạo - lan tỏa giá trị thẩm mỹ và văn hóa.
Sự kiện triển lãm không chỉ là một bài học thực tế sinh động dành cho sinh viên mà còn là cầu nối giao lưu nghệ thuật giữa Nhà trường với cộng đồng sáng tạo trong nước và quốc tế, góp phần khẳng định thương hiệu và vị thế của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội trong hệ thống giáo dục và nghệ thuật Việt Nam.
Sự kiện triển lãm không chỉ là một bài học thực tế sinh động dành cho sinh viên mà còn là cầu nối giao lưu nghệ thuật giữa Nhà trường với cộng đồng sáng tạo trong nước và quốc tế. Ảnh: NTCC.