Vừa qua, việc Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank) gửi công văn đến một số cơ quan Trung ương và Báo Cựu Chiến binh Việt Nam có nội dung yêu cầu gỡ bài sau khi báo này đăng bài “LPBank Đà Nẵng bị thanh tra, xướng tên “lỗ hổng tín dụng” và những cảnh báo nghiêm trọng”, hiện đang được dư luận quan tâm và đặt ra câu “Đâu là giới hạn giữa quyền phản hồi và can thiệp vào báo chí?”. [1]
Băn khoăn về văn bản của doanh nghiệp
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội cho biết: “Các cơ quan, đơn vị là chủ thể trong bài viết có quyền phản ánh lại với báo chí về thông tin đã được đăng tải; tuy nhiên, không phải vì công văn của cơ quan hay đơn vị đó mà phải gỡ bài.
Chỉ trong trường hợp, cơ quan có thẩm quyền kết luận báo chí vì có những sơ suất trong quá trình tác nghiệp, thẩm định tác phẩm báo chí mà đưa thông tin không đúng, phản ánh sai sự thật hoặc không khách quan, minh bạch, thì báo chí sẽ có trách nhiệm gỡ bỏ bài viết đồng thời đăng cải chính, xin lỗi.
Theo Điều 11 Luật Báo chí, thông tin báo chí phải “trung thực, khách quan, có nguồn gốc rõ ràng”. Nếu như hoàn toàn tuân thủ đầy đủ, nghiêm ngặt quy trình tác nghiệp, thẩm định và xuất bản, đảm bảo thông tin trung thực, khách quan, thì không có chuyện phải gỡ bài.
Như vậy, bản thân đơn vị hay doanh nghiệp muốn ý kiến thì phải có công văn gửi đến các cơ quan chức năng để chờ kết luận sau cùng. Trường hợp gỡ bài viết đã được đăng tải trên báo chí chỉ khi phát hiện ra sai sót và có yêu cầu pháp lý - có phán quyết của tòa án hoặc yêu cầu của cơ quan thực thi pháp luật”.
Cùng quan điểm đó, ông Ngô Văn Sửu - nguyên Vụ trưởng Vụ 1, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng cho rằng, việc gỡ thông tin được đăng tải trên báo chí cần tuân thủ nghiêm ngặt theo quy trình, thủ tục đã được quy định, thay vì chỉ cần một động thái từ một đơn vị là đối tượng được nhắc đến trong bài viết yêu cầu gỡ. Quan trọng nhất là thông tin trong bài viết được báo chí đăng tải có căn cứ không?
Báo chí cần lên tiếng về mặt trái, tiêu cực để doanh nghiệp "soi và sửa"
Trao đổi về vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cũng nêu lại một số quy định về quyền hạn, nghĩa vụ, trách nhiệm của báo chí; trong đó, vị đại biểu chỉ ra rằng, báo chí vẫn phải là “cầu nối” giữa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước đến người dân và ở chiều ngược lại là thông tin ý kiến của người dân theo đúng quy định của pháp luật đến cơ quan chức năng để nghiên cứu, xem xét và xử lý. Nghĩa là khi báo chí đăng tải thông tin, đã phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình, để đảm bảo thông tin khách quan, trung thực đến độc giả, thậm chí đôi khi phải phản ánh cả những tiêu cực, những “mặt trái” của xã hội.
Vị đại biểu cũng cho rằng: “Khi thông tin đã được đăng tải trên báo chí, đảm bảo tính “trung thực, khách quan, có nguồn gốc rõ ràng”, không thể có chuyện một đơn vị, tổ chức, cá nhân nào gửi văn bản đề nghị gỡ bài mà tòa soạn buộc phải thực hiện. Phải thông qua các thủ tục, quy trình; nếu đơn vị, tổ chức, cá nhân đó vẫn nhận thấy vấn đề nằm ở bài viết, hoàn toàn có thể gửi công văn đến các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, hay thậm chí có thể khiếu nại để đảm bảo quyền lợi. Nhưng không thể chỉ đơn thuần gửi một văn bản đến cơ quan báo chí, chưa có sự xác minh, kết luận đúng - sai, mà yêu cầu tòa soạn phải gỡ bài”.
Ông Lê Như Tiến cũng nhấn mạnh thêm: “Những trường hợp mà bản thân đơn vị được nhắc đến trong bài báo cảm thấy bị ảnh hưởng đến hình ảnh của mình và gửi văn bản yêu cầu gỡ bài, trong khi không có đủ căn cứ như vậy, nếu bắt buộc phải gỡ bài, sẽ tạo ra những tiền lệ nguy hiểm. Điều đó có thể dẫn đến một hệ lụy, có thể hạn chế quyền tiếp cận của người dân, của công chúng đối với các thông tin liên quan đến những đơn vị tương tự. Bản thân người làm báo, cơ quan báo chí sẽ bị “bào mòn” tính chiến đấu, không còn lên tiếng trước những vụ việc, tiêu cực trong xã hội…”.
Chính vì vậy, theo ông Lê Như Tiến, việc bảo vệ sản phẩm báo chí - khi đã làm đúng - cũng chính là thể hiện bản lĩnh của nhà báo, bản lĩnh của chính cơ quan báo chí đó. Việc thông tin chính xác, khách quan, trung thực, minh bạch không chỉ là trách nhiệm, mà còn là bản lĩnh của báo chí.
Bên cạnh đó, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cũng cho rằng: “Đứng trước những tiêu cực, những “mặt trái” của xã hội, các cơ quan báo chí hoàn toàn có thể lên tiếng, miễn là đảm bảo thông tin chính xác, trung thực, khách quan, không “tô hồng” hay “bôi đen”,… đồng thời, qua các thông tin đó, những đơn vị có liên quan cũng có dịp “soi lại mình”, nên coi đó là cơ hội để xem xét và khắc phục các tồn tại (nếu có), góp phần đi đến một kết quả tích cực hơn. Điều đó cũng chính là cách mà báo chí đóng góp tiếng nói trong cuộc chống phòng chống tham nhũng, tiêu cực”.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://cuuchienbinh.vn/lpbank-va-yeu-cau-go-bai-khi-doanh-nghiep-doi-mat-voi-su-that-d39543.html