Giảm nghèo, chăm lo cho người nghèo và các đối tượng chính sách xã hội luôn là chủ trương lớn, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước, mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc.
Tại Nghệ An, công tác giảm nghèo những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ của cấp ủy, chính quyền các cấp, cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Bên cạnh các chính sách, chương trình hỗ trợ trực tiếp, nhiều mô hình sáng tạo, xuất phát từ thực tiễn đời sống đã góp phần tạo sinh kế, nâng cao ý thức tự lực, tự cường của người dân.
Trong đó, mô hình “Thu gom phế liệu và rác thải nhựa giúp phụ nữ nghèo” do Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp triển khai đang để lại dấu ấn đặc biệt, vừa giảm nghèo bền vững, vừa bảo vệ môi trường, lan tỏa tinh thần đoàn kết cộng đồng.
Tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Nghệ An, mô hình thu gom phế liệu không còn xa lạ với người dân. Từ những chai nhựa, lon bia, vỏ hộp, giấy vụn tưởng chừng vô giá trị, các chi hội phụ nữ đã biến thành nguồn quỹ ý nghĩa để hỗ trợ hội viên nghèo, phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách, trẻ em thiếu thốn.
Điều đáng quý là mô hình không dựa vào ngân sách nhà nước mà được gây dựng từ sự chung tay, góp sức của chính người dân, đặc biệt là chị em phụ nữ ở cơ sở.
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, bà Nguyễn Thị Hằng, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Bắc Thành (cũ) - nay là xã Quan Thành, cho biết mô hình “Thu gom phế liệu và rác thải nhựa giúp phụ nữ nghèo” đã được địa phương triển khai khoảng hai năm nay và nhận được sự hưởng ứng tích cực của hội viên cũng như người dân.
Mỗi tháng một lần, các chi hội tổ chức thu gom phế liệu trong khu dân cư. Ai có phế liệu thì mang góp, từ chai nhựa, lon bia đến giấy bìa, sắt vụn. Chi hội trưởng là người đứng ra tập hợp và bán phế liệu, toàn bộ số tiền thu được đưa vào quỹ để hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn trong xóm, trong xã.
Theo bà Hằng, mô hình không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Từ nguồn quỹ nhỏ nhưng đều đặn, các chi hội đã hỗ trợ nhiều gia đình nghèo mua con giống như gà, lợn để phát triển kinh tế; động viên các gia đình có tân binh nhập ngũ, nhất là những hộ khó khăn khi gia đình mất đi trụ cột lao động. Những phần quà tuy không lớn nhưng kịp thời, thể hiện sự sẻ chia, giúp người dân thêm vững tin trong cuộc sống.
Vào các dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 hay Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, từ nguồn quỹ thu gom phế liệu, các chi hội phụ nữ chủ động trích kinh phí để tổ chức thăm hỏi, tặng quà cho hội viên nghèo và những hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Số tiền tuy không lớn nhưng được duy trì đều đặn, kịp thời, trở thành nguồn động viên thiết thực đối với nhiều gia đình. Thông qua những hoạt động sẻ chia ấy, tinh thần đoàn kết, nghĩa tình trong cộng đồng dân cư ngày càng được bồi đắp, lan tỏa.
Không chỉ ở Bắc Thành, tại xã Văn Thành (cũ) - nay là xã Yên Thành, mô hình thu gom phế liệu đã được Chi hội Phụ nữ xóm Văn Sơn duy trì suốt 5 năm qua. Bà Nguyễn Thị Nhàn, Chi hội phó Chi hội Phụ nữ xóm Văn Sơn, cho biết ban đầu việc triển khai mô hình cũng gặp không ít khó khăn. “Lúc đầu, một số người chưa hiểu thu gom phế liệu để làm gì, thấy rác thì bán đi cho tiện. Chị em phải đi từng nhà tuyên truyền, giải thích, vận động để mọi người hiểu đây là việc làm vừa bảo vệ môi trường, vừa giúp đỡ người khó khăn”, bà Nhàn chia sẻ.
Dần dần, khi thấy hiệu quả rõ rệt, người dân trong xóm ngày càng ủng hộ. Có những gia đình không còn phế liệu để góp vì đã bán trước đó, nhưng vẫn sẵn sàng ủng hộ tiền mặt để chung tay cùng chi hội. Trung bình mỗi tháng, sau khi bán phế liệu, chi hội thu được từ 500.000 đến 700.000 đồng. Số tiền này được sử dụng linh hoạt để thăm hỏi chị em ốm đau, hỗ trợ gia đình khó khăn, mua quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt vào dịp lễ, Tết.
Theo bà Nhàn, điều quý nhất của mô hình không nằm ở số tiền lớn hay nhỏ, mà là sự gắn kết cộng đồng. “Món quà tuy nhỏ nhưng là sự động viên tinh thần rất lớn. Chị em thấy mình không đơn độc, lúc khó khăn luôn có tổ chức hội và bà con xóm làng ở bên”, bà nói.
Từ những buổi thu gom phế liệu định kỳ, ý thức bảo vệ môi trường của người dân cũng từng bước được nâng cao. Việc phân loại rác thải tại nguồn dần trở thành thói quen, góp phần giữ gìn môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Những mẩu phế liệu không còn bị vứt bừa bãi mà được tập trung thu gom, tái chế, vừa giảm ô nhiễm, vừa tạo thêm nguồn lực cho các hoạt động an sinh xã hội.
Không chỉ dừng lại ở việc thu gom phế liệu, các cấp Hội Phụ nữ ở Nghệ An còn chủ động tổ chức nhiều hoạt động gây quỹ khác như đi cấy thuê, vét mương, giúp ngày công lao động cho các gia đình khó khăn.
“Cái gì làm được là chị em rủ nhau làm. Phụ nữ là một nửa thế giới, gánh vác từ việc gia đình đến làm kinh tế, nên khi chung tay lại, sức mạnh rất lớn”, bà Nhàn chia sẻ.
Từ những việc làm giản dị, mô hình “Thu gom phế liệu và rác thải nhựa giúp phụ nữ nghèo” đã dần được nhân rộng ở nhiều địa phương, trở thành điểm sáng trong công tác giảm nghèo và bảo vệ môi trường.
Hoạt động của mô hình đã tạo nguồn quỹ định kỳ để hỗ trợ hội viên nghèo, giúp họ có thêm động lực vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống. Đồng thời, mô hình cũng góp phần xây dựng tình đoàn kết, gắn bó, nghĩa tình giữa các hội viên phụ nữ và người dân trong cộng đồng dân cư.
Đánh giá về hiệu quả của mô hình, nhiều cán bộ hội cho rằng đây là cách làm phù hợp với điều kiện thực tế ở cơ sở, không phụ thuộc vào nguồn lực lớn nhưng mang lại giá trị bền vững. Quan trọng hơn, mô hình đã khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo và trách nhiệm xã hội của phụ nữ, giúp họ không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia tích cực vào công tác giảm nghèo.
Những mô hình như “Thu gom phế liệu và rác thải nhựa giúp phụ nữ nghèo” cho thấy vai trò không thể thiếu của các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Hội Liên hiệp Phụ nữ, trong việc kết nối cộng đồng, xây dựng sinh kế và lan tỏa những giá trị nhân văn.
Từ những chai nhựa, lon bia tưởng chừng bỏ đi, chị em phụ nữ Nghệ An đã và đang góp phần viết nên câu chuyện đẹp về sự sẻ chia, về khát vọng vươn lên và về một con đường giảm nghèo bền vững, bắt đầu từ những việc làm nhỏ nhưng đầy ý nghĩa.