Nếu như những năm học trước đây, việc thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh ở một số địa phương có phần dễ dàng hơn và gần như giáo viên có sự chuẩn bị tương đối là đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh.
Lúc đó, nhiều giám khảo vẫn quan niệm, giáo viên tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh thì đã trải qua cấp trường, cấp huyện nên có phần đánh giá nhẹ nhàng, ít khi để giáo viên dự thi rớt. Hơn nữa, việc giáo viên dự thi báo cáo giải pháp và thi tiết thực hành tại đơn vị mình công tác nên giám khảo có phần dễ dàng trong đánh giá.
Tuy nhiên, năm học 2025 - 2026 này, việc thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh ở một số địa phương đã khó khăn hơn rất nhiều, nhất là những tỉnh vừa thực hiện sáp nhập mọi thứ đều mới mẻ. Khó từ khâu nộp hồ sơ dự thi; thi giải pháp; thi thực hành.
Hơn 11% giáo viên dự thi rớt từ vòng báo cáo giải pháp
Địa phương người viết bài vừa hoàn thành tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trung học cơ sở cho hơn 1.000 giáo viên dự thi. Nhìn chung, đây là hội thi có phần khó nhất từ trước đến nay và những giáo viên dự thi đạt nếu được danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh đều rất xứng đáng.
Thông thường các năm trước, việc đăng ký, nộp hồ sơ thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh đều do nhà trường đảm nhận. Giáo viên chỉ đăng ký, nhà trường sẽ photo các loại giấy chứng nhận giáo viên dạy giỏi cấp huyện các năm trước rồi nộp về phòng giáo dục và đào tạo. Sau đó, phòng giáo dục và đào tạo sẽ nộp cho sở giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, hội thi năm nay hoàn toàn khác. Tỉnh thực hiện sáp nhập, huyện giải tán nên việc đăng ký, nộp hồ sơ đều thực hiện trực tuyến. Việc nộp hồ sơ đều do giáo viên đảm nhận gửi trực tuyến qua link mà sở giáo dục đã cung cấp.
Điều đặc biệt, năm nay không thi tại trường mà giáo viên các môn dự thi tập trung về đơn vị trường học gần với khu vực hành chính của tỉnh để dự thi. Vì thế, rất nhiều giáo viên dự thi phải vượt quãng đường hàng trăm km đến điểm dự thi.
Hội thi chia làm 2 đợt (đợt đầu thi báo cáo giải pháp, đợt 2 thi thực hành) và sàng lọc khốc liệt ngay từ vòng báo cáo giải pháp. Ngay vòng báo cáo giải pháp đã có hơn 100 giáo viên dự thi rớt, tương đương với 11% giáo viên dự thi.
Những thí sinh đậu vòng thi giải pháp sẽ tham dự thi thực hành. Việc thi thực hành cũng tại một điểm trường thuộc khu vực hành chính của tỉnh nên đa số giáo viên dự thi hoàn toàn xa lạ với trường dự thi.
Giáo viên dạy khối lớp nào và dự thi dạy bài nào chỉ được ban tổ chức báo trước 2 ngày. Trong 2 ngày đó, giáo viên sẽ thực hiện hoàn thiện kế hoạch bài dạy cả file Word (nộp giám khảo) và PowerPoint để trình chiếu. Tất nhiên, 2 file này phải thống nhất nội dung và các hoạt động.
Đặc biệt, trước khi thi, sở giáo dục yêu cầu ngoài kiến thức bài học, giáo viên dự thi phải ứng AI vào giảng dạy. Vì thế, giáo viên không giỏi công nghệ gần như không dám dự thi.
Trước ngày dạy, giáo viên được tiếp xúc với học sinh lớp mình dạy 15 phút để hướng dẫn học sinh chuẩn bị và không phải lớp nào học sinh cũng phối hợp nhiệt tình với một thầy cô hoàn toàn xa lạ.
Vì thế, ngày dạy thực hành, giáo viên phải linh hoạt trong mọi tình huống có thể xảy ra để bài giảng được diễn ra trơn tru, không thiếu, không thừa thời gian và thầy trò phối hợp nhịp nhàng với nhau trong từng hoạt động bài học.
Những giáo viên yếu tâm lí, yếu chuyên môn tất nhiên sẽ khó vượt qua được 3 “camera” giám khảo ngồi bên dưới giám sát. Vì thế, những người đậu, đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh phải là những người giỏi chuyên môn, bản lĩnh và linh hoạt trong mọi tình huống giảng dạy.
Vòng thi thực hành, dù sở chưa có quyết định cuối công nhận giải và thống kê số liệu, nhưng qua bảng tổng hợp kết quả tiết thực hành thì giáo viên sẽ rớt sẽ nhiều hơn vòng thi báo cáo giải pháp.
Không còn đất “diễn” trong hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh như trước đây
Bản thân người viết bài tham gia làm giám khảo hội thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh tại địa phương trong những tuần vừa qua nhận thấy, hội thi năm nay đã không còn “đất” cho giáo viên “diễn” nữa. Nói đúng hơn, không có cơ hội để “diễn”.
Thứ nhất: trước khi thi, lãnh đạo sở đã quán triệt giám khảo làm việc khách quan, công tâm và đánh giá chính xác để nâng cao chất lượng hội thi, những người đạt giải phải thực sự là những thầy cô xứng đáng.
Thứ hai: giám khảo hội thi được bố trí chéo. Giám khảo của 2 tỉnh cũ sẽ chấm chéo giáo viên dự thi của 2 tỉnh cũ nên gần như giám khảo và người dự thi không hề quen biết nhau.
Giám khảo và người dự thi chỉ gặp nhau trong thời gian ngắn ngủi để dự thi, chấm báo cáo giải pháp và thi tiết thực hành nên gần như cả hai đối tượng này không hề có sự tiếp xúc ngoài công việc chuyên môn của hội thi.
Thứ ba: người dự thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh hoàn toàn xa lạ không chỉ với giám khảo, trường dự thi mà học sinh lớp mình dạy cũng hoàn toàn xa lạ. 15 phút tiếp xúc trước khi thi tiết thực hành cũng chỉ có thể dặn học sinh chuẩn bị những hoạt động thông thường nhất cho bài học.
Vì thế, tiết dạy hoàn toàn tự nhiên, không có tính “diễn” như trước đây.
Thứ tư: giáo viên dự thi đa phần là giáo viên vừa cứng về chuyên môn và giỏi công nghệ thông tin mới đáp ứng được yêu cầu của hội thi. Không giỏi công nghệ thông tin sẽ gặp khó khăn ngay từ khi nộp hồ sơ trực tuyến chứ chưa nói là ứng dụng AI vào bài dạy.
Thứ năm: những giải pháp lấy trên mạng Internet hoặc do AI làm sẽ dễ dàng bị phát hiện; những kế hoạch bài dạy (giáo án) lấy trên mạng, hoặc xin của đồng nghiệp cũng dễ dàng bị giám khảo phát hiện vì mỗi nhóm giám khảo chấm rất nhiều người dự thi cùng 1 bài dạy đó nên những điểm giống nhau sẽ dễ dàng phát hiện ra.
Những sản phẩm không phải tự giáo viên dự thi làm, dễ dàng bị đánh rớt. Nên ngày vòng báo cáo giải pháp đã có 11% giáo viên không đạt yêu cầu mà nguyên nhân chủ yếu là những sản phẩm này được sao chép của người khác.
Vì thế, một số ý kiến cho rằng hội thi giáo viên dạy giỏi hiện nay không đánh giá đúng vấn đề vì chỉ có 1 tiết thực hành và chủ yếu là “diễn” nhưng thực tế không phải vậy.
Một tiết thực hành nhưng nó sẽ thể hiện khả năng sư phạm, phương pháp giảng dạy, trình độ chuyên môn, công nghệ thông tin và khả năng truyền đạt, tiếp cận, ứng xử của người thầy cũng đã khá đầy đủ.
Hơn nữa, giáo viên dự thi làm sao diễn được với những giám khảo hội, học sinh - những đối tượng trực tiếp trong hội thi đều là những người xa lạ và họ không chịu một tác động nào chi phối khi chấm thi, học tập.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.