Giải thưởng Khoa học và Công nghệ dành cho sinh viên các cơ sở giáo dục đại học là hoạt động thường niên, do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức nhằm khuyến khích và phát triển năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước trong kỷ nguyên số và đổi mới sáng tạo.
Năm 2025, giải thưởng đã thu hút 628 công trình nghiên cứu tiêu biểu đến từ 120 cơ sở giáo dục đại học trên cả nước. Trong đó, sinh viên Trường Đại học Hòa Bình đã xuất sắc đạt được 1 Giải Nhì, 1 Giải Ba và 1 Giải Khuyến khích.
Cụ thể, Giải Ba được trao cho đề tài “Nghiên cứu xây dựng phương pháp định tính, định lượng Deoxyarbutin và Hydroquinon trong kem bôi da mỹ phẩm bằng HPLC” do hai sinh viên Vũ Thị Ngọc và Nguyễn Thị Thu Linh (Khoa Dược, Trường Đại học Hòa Bình) thực hiện dưới sự hướng dẫn của Tiến sĩ Lê Thị Hường Hoa.
Đề tài xuất phát với mong muốn góp phần bảo vệ lợi ích và sức khỏe người tiêu dùng
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, em Vũ Thị Ngọc, đại diện nhóm sinh viên chia sẻ, đề tài “Nghiên cứu xây dựng phương pháp định tính, định lượng Deoxyarbutin và Hydroquinon trong kem bôi da mỹ phẩm bằng HPLC” được xuất phát từ niềm đam mê trong lĩnh vực mỹ phẩm với mục tiêu hướng tới việc làm đẹp nhưng phải bảo đảm an toàn và bền vững.
Tuy nhiên, trên thực tế, thị trường mỹ phẩm đang phát triển nhanh nhất là các sản phẩm làm trắng da lại tiềm ẩn nhiều rủi ro do sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc gây mất an toàn về sức khỏe cho chính người sử dụng.
Xuất phát từ bối cảnh đó, nhóm đã hình thành ý tưởng chính của đề tài là xây dựng phương pháp HPLC có khả năng xác định đồng thời hoạt chất Deoxyarbutin và Hydroquinon trong kem bôi da mỹ phẩm, góp phần nâng cao hiệu quả kiểm soát chất lượng mỹ phẩm làm trắng da.
Đồng thời nhóm cũng mong muốn phát hiện thêm những hoạt chất mới cũng như hướng nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả kiểm tra mỹ phẩm nói riêng và kiểm nghiệm nói chung, từ đó giúp cơ quan chức năng kịp thời phát hiện các sản phẩm không đạt chuẩn, bảo vệ lợi ích và sức khỏe người tiêu dùng.
Cũng theo Ngọc, điểm mới của đề tài nằm ở việc tập trung nghiên cứu đồng thời Deoxyarbutin và Hydroquinon trong mỹ phẩm làm trắng da. Trong đó, Deoxyarbutin là hoạt chất tương đối mới, chưa có nhiều nghiên cứu lâm sàng đầy đủ nhưng tiềm ẩn nguy cơ gây các biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Đồng thời, Hydroquinon là hoạt chất đã được nghiên cứu rộng rãi và hiện thuộc danh mục các chất bị cấm sử dụng trong mỹ phẩm theo các văn bản kiểm soát an toàn của Bộ Y tế.
Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã xây dựng phương pháp HPLC có khả năng định tính và định lượng đồng thời hai hoạt chất này trong nền mẫu phức tạp là kem bôi da mỹ phẩm, đây là nội dung chưa được đề cập nhiều trong các nghiên cứu trước đây.
Bên cạnh đó, đề tài tận dụng tối đa các điều kiện sẵn có về thiết bị, dung môi, hóa chất và quy trình phân tích đang được áp dụng tại các cơ quan kiểm nghiệm, qua đó mở rộng phạm vi phát hiện thêm hoạt chất mới là Deoxyarbutin mà không cần thay đổi lớn về mặt kỹ thuật. Cách tiếp cận này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nhân lực, đồng thời phù hợp với thực tiễn kiểm soát chất lượng các sản phẩm mỹ phẩm thường chứa nhiều hoạt chất khác nhau trong cùng một sản phẩm.
Đặc biệt, một “khoảng trống” của thị trường mỹ phẩm mà nhóm nhận ra rằng, tuy nhu cầu làm đẹp ngày càng tăng cao, đặc biệt là các sản phẩm làm trắng da nhưng công tác kiểm soát chất lượng vẫn còn chưa đồng đều, nhất là với những hoạt chất đã bị cấm sử dụng trong mỹ phẩm chứa nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe như Deoxyarbutin và Hydroquinon.
Từ thực trạng đó, nhóm thấy hiện vẫn còn thiếu các phương pháp phân tích đồng thời có độ tin cậy cao và phù hợp với điều kiện phòng thí nghiệm trong nước. Việc thực hiện đề tài nhằm góp phần lấp đầy khoảng trống này, qua đó hỗ trợ các cơ quan kiểm nghiệm và doanh nghiệp trong công tác kiểm soát chất lượng mỹ phẩm, đồng thời bảo đảm an toàn và quyền lợi cho người tiêu dùng.
Giúp hạn chế việc lưu hành các sản phẩm mỹ phẩm kém chất lượng hoặc chứa chất cấm
Theo đại diện nhóm sinh viên, nhóm hy vọng rằng đề tài không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu lý thuyết mà còn được ứng dụng rộng rãi vào thực tiễn, trước hết là trong công tác kiểm soát chất lượng mỹ phẩm, phương pháp HPLC được xây dựng có khả năng áp dụng trực tiếp tại các cơ quan kiểm nghiệm, cho phép phát hiện đồng thời các hoạt chất bị cấm như Deoxyarbutin và Hydroquinon trong nền mẫu mỹ phẩm phức tạp, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả giám sát và quản lý thị trường.
Thứ hai, đề tài cung cấp cơ sở khoa học phục vụ công tác quản lý nhà nước về an toàn mỹ phẩm, đặc biệt trong việc kiểm soát các hoạt chất mới, chưa được nghiên cứu đầy đủ nhưng tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
Thứ ba, về lâu dài, kết quả nghiên cứu sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, hạn chế sự lưu hành của các sản phẩm mỹ phẩm kém chất lượng hoặc chứa chất cấm, từ đó nâng cao tính minh bạch và mức độ an toàn của thị trường mỹ phẩm.
“Khi lựa chọn và thực hiện đề tài, chúng em đã chủ động đón nhận thử thách và khám phá những điều mới. Điều quý giá nhất mà chúng em học được trong quá trình nghiên cứu là biết nắm bắt cơ hội và kiên trì với đam mê.
Việc nghiên cứu chính là tìm hướng đi mới, đôi khi chúng em gặp sai lầm, trở ngại, bế tắc, thậm chí muốn từ bỏ, nhưng mỗi khó khăn đều mang lại bài học quý báu, giúp chúng em tiến gần hơn tới kết quả cuối cùng.
Nhóm muốn nhắn nhủ các bạn sinh viên đang làm nghiên cứu rằng đừng ngại bắt đầu từ những bước nhỏ. Nếu có đam mê, hãy dấn thân và nắm lấy cơ hội. Mỗi thử thách trong nghiên cứu đều là bài học để học hỏi và trưởng thành. Với nhiệt huyết, sự chủ động và tinh thần cầu tiến, mỗi sinh viên hoàn toàn có thể biến một ý tưởng thành một đề tài nghiên cứu có giá trị”, Ngọc chia sẻ.
Một trong những điều góp phần tạo nên sự thành công của nhóm nghiên cứu là sự đồng hành, hỗ trợ của nhà trường, Ngọc cho biết, trong suốt quá trình thực hiện đề tài và tham gia các hoạt động học thuật, nhóm luôn nhận được sự đồng hành và hỗ trợ tích cực từ các thầy cô tại Trường Đại học Hòa Bình. Nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi về môi trường học tập, cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, cũng như cung cấp đội ngũ giảng viên hướng dẫn tận tâm, luôn sẵn sàng hỗ trợ sinh viên từ ý tưởng ban đầu đến khi hoàn thiện nghiên cứu.
Bên cạnh đó, trường thường xuyên khuyến khích và tạo cơ hội cho sinh viên tham gia các cuộc thi học thuật, nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, giúp sinh viên cọ xát thực tế, nâng cao tư duy nghiên cứu và kỹ năng chuyên môn.
Đối với nhóm, sự quan tâm và định hướng kịp thời của thầy cô và nhà trường không chỉ giúp đề tài triển khai hiệu quả, mà còn tiếp thêm động lực và sự tự tin để tiếp tục theo đuổi con đường học tập, nghiên cứu và phát triển những ý tưởng có giá trị trong tương lai.
“Giải thưởng là nguồn động viên rất lớn giúp nhóm chúng em thêm tự tin trên con đường học tập và nghiên cứu khoa học mà mình đã lựa chọn. Đây không chỉ là sự ghi nhận cho những nỗ lực và kết quả của đề tài, mà còn là dấu mốc quan trọng giúp nhóm nhìn lại quá trình làm việc nghiêm túc, kiên trì và đầy thử thách.
Thông qua quá trình nghiên cứu và tham gia các sân chơi học thuật, nhóm có cơ hội rèn luyện tư duy nghiên cứu khoa học, kỹ năng làm việc nhóm, cũng như khả năng tiếp cận và giải quyết các vấn đề thực tiễn trong lĩnh vực kiểm nghiệm mỹ phẩm. Quan trọng hơn, giải thưởng đã góp phần định hướng rõ nét hơn con đường nghề nghiệp trong tương lai của nhóm, đặc biệt trong lĩnh vực kiểm soát chất lượng và bảo đảm an toàn các sản phẩm mỹ phẩm”, đại diện nhóm chia sẻ.