Một số nội dung tại Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm, góp ý của cơ sở giáo dục.
Cụ thể, theo quy định hiện hành, trường hợp điểm phúc khảo lệch so với điểm chấm đợt đầu từ 0,5 điểm trở lên thì phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa các giám khảo đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo (có ghi biên bản).
Trong khi đó, tại Dự thảo, nội dung được điều chỉnh thành: bài thi có điểm phúc khảo lệch so với điểm chấm đợt đầu (đã công bố) từ 0,25 điểm trở lên sẽ được điều chỉnh điểm; đồng thời, tất cả các trường hợp điều chỉnh điểm đều phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa các giám khảo đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo (có ghi biên bản).
Ngoài ra, Dự thảo còn quy định thời gian nhận đơn phúc khảo của thí sinh là 5 ngày, kể từ khi công bố điểm thi, thay vì 10 ngày như hiện hành.
Phù hợp với định hướng đánh giá năng lực theo Chương trình mới
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Đỗ Thanh Hương - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mạc Đĩnh Chi (xã Nội Bài, thành phố Hà Nội) cho rằng, mức điều chỉnh từ 0,25 điểm tuy là nhỏ, nhưng trong bối cảnh xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học hiện nay, đây vẫn có thể là yếu tố mang tính quyết định đối với cơ hội học tập của thí sinh.
“Việc tổ chức đối thoại trực tiếp trong tất cả các trường hợp điều chỉnh điểm từ mức 0,25 điểm trở lên giúp thí sinh và phụ huynh được thông tin đầy đủ, rõ ràng về nguyên nhân điều chỉnh điểm, quy trình chấm và phúc khảo. Từ đó, củng cố niềm tin vào tính khách quan, công bằng của kỳ thi.
Đây cũng là một bước tiến tích cực, thể hiện rõ tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và lấy quyền lợi thí sinh làm trung tâm trong công tác tổ chức kỳ thi”, cô Hương chia sẻ.
Từ thực tiễn nhà trường, cô Hương cho biết, ngay ở thi giữa kì, cuối kì, nhà trường cũng làm rất nghiêm. Tất cả các môn học theo đề chung, chia danh sách phòng thi theo thứ tự tên, dọc phách với bài thi tự luận và chấm máy với bài thi trắc nghiệm có ban phách, tổ chấm. Công bố đáp án và biểu điểm, kết quả cho học sinh so sánh đối chiếu, nếu thấy chưa thỏa đáng sẽ làm đơn phúc khảo và ban chấm phúc khảo sẽ chấm lại đảm bảo minh bạch, khách quan.
“Nhà trường luôn xác định việc bảo đảm quyền lợi chính đáng của học sinh là ưu tiên hàng đầu. Trong những năm qua, chúng tôi đã chủ động tăng cường công tác tư vấn, phổ biến quy chế thi, quy trình chấm và phúc khảo cho học sinh lớp 12 ngay từ đầu năm học. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để học sinh hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong các kỳ thi quan trọng. Khi có những trường hợp điểm số cần được điều chỉnh, nhà trường luôn khuyến khích sự trao đổi trực tiếp, minh bạch giữa các bên liên quan nhằm làm rõ thông tin và tránh những băn khoăn, thắc mắc kéo dài”, cô Hương cho biết.
Cũng theo cô Hương, quy định tất cả các trường hợp điều chỉnh điểm đều phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa các giám khảo đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo là phù hợp với định hướng đánh giá năng lực của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Bởi, việc đánh giá không chỉ dừng lại ở kết quả cuối cùng mà đặc biệt coi trọng quy trình, tính công bằng và sự phản hồi kịp thời. Từ góc độ quản lý nhà trường, tôi cho rằng quy định sẽ góp phần nâng cao trách nhiệm của hội đồng chấm thi, hạn chế sai sót, đồng thời giảm thiểu khiếu nại phát sinh, qua đó tạo môi trường giáo dục minh bạch, nhân văn và lấy người học làm trung tâm.
Cùng chia sẻ, Thạc sĩ Đỗ Bách Khoa - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chi Lăng (tỉnh Gia Lai) bày tỏ, khi các tiêu chí được siết chặt hơn, đặc biệt là liên quan đến phúc khảo và điều chỉnh điểm, các khâu tổ chức thi buộc phải được thực hiện cẩn trọng, bài bản và có trách nhiệm hơn.
“Quy định mới có thể sẽ tăng áp lực cho những người tham gia công tác tổ chức và chấm thi. Tuy nhiên, áp lực này là cần thiết và hoàn toàn có thể chấp nhận được, bởi mục tiêu cuối cùng là bảo vệ quyền lợi của học sinh. Chỉ cần chênh lệch 0,1 điểm cũng đã có thể ảnh hưởng đến kết quả của thí sinh, trong khi đó là thành quả của cả 12 năm học tập, rèn luyện”, thầy Khoa chia sẻ.
Thầy Khoa ủng hộ Dự thảo quy định mới. Bởi, khi vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi của thí sinh thì việc cán bộ chấm thi phải tham gia đối thoại hay thực hiện thêm các khâu nghiệp vụ khác cũng là điều cần sẵn sàng và chủ động thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao nhất.
Còn theo thầy Đinh Tiến Dũng - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chiềng Khương (tỉnh Sơn La) cho biết, qua thực tiễn nhiều năm cho thấy, việc phúc khảo bài thi tốt nghiệp trung học phổ thông chủ yếu tập trung ở môn Ngữ văn.
Quy định chênh lệch từ 0,25 điểm phải tổ chức đối thoại là hợp lý, bởi đề thi Ngữ văn theo Chương trình mới mang tính mở cao, hướng dẫn chấm điểm có độ linh hoạt nhất định và có phần vẫn phụ thuộc vào cảm nhận, quan điểm của người chấm.
Trong khi đó, thầy Nguyễn Văn Hanh - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Hàm Yên (tỉnh Tuyên Quang), so với quy định hiện hành chỉ yêu cầu tổ chức đối thoại trực tiếp khi điểm phúc khảo lệch từ 0,5 điểm trở lên thì việc Dự thảo Quy chế hạ ngưỡng xuống 0,25 điểm là điều chỉnh phù hợp, đặc biệt đối với môn Ngữ văn. Còn đối với các môn trắc nghiệm khách quan, kết quả bài thi được chấm bằng máy nên hầu như không chịu tác động trực tiếp của yếu tố con người. Do đó, trọng tâm cần đặt vào khâu giám sát quá trình xử lý phiếu trả lời trắc nghiệm, thay vì tổ chức đối thoại giữa các giám khảo như ở môn tự luận.
Bảo đảm tiến độ chung của kỳ thi
Theo quy định hiện hành, kể từ ngày công bố điểm thi, thí sinh có 10 ngày để làm đơn phúc khảo nếu có nhu cầu. Tại Dự thảo, quy định này được điều chỉnh thành thí sinh có 5 ngày để nộp đơn phúc khảo bài thi, kể từ ngày công bố điểm thi.
Bàn về quy định rút ngắn thời hạn nhận đơn phúc khảo xuống còn 5 ngày, cô Hương cho rằng, trong bối cảnh chuyển đổi số giáo dục đang diễn ra mạnh mẽ, thời hạn 5 ngày nhận đơn phúc khảo chính là “bài kiểm tra” về tốc độ phản ứng và năng lực quản trị nhà trường. Khi công nghệ đã rút ngắn khoảng cách về thông tin, thì sự sâu sát của người làm giáo dục phải là cầu nối để biến tốc độ đó thành quyền lợi thực tế cho học sinh.
“Với quyết tâm không để bất kỳ thí sinh nào rơi vào thế bị động, nhà trường đã thiết lập hệ thống hỗ trợ đặc biệt, vận hành xuyên suốt ngay từ giây phút công bố điểm thi. Tôi yêu cầu mỗi thầy cô chủ nhiệm phải chủ động rà soát và tư vấn tâm lý, kỹ thuật để các em đưa ra quyết định chính xác nhất. Nhà trường thiết lập một quy trình khép kín: Thông tin sớm – Tư vấn trúng – Hỗ trợ nhanh, đảm bảo mọi rào cản về địa lý hay công nghệ đều được xóa bỏ. 5 ngày nhận đơn phúc khảo của thí sinh sẽ là minh chứng rõ nét cho một môi trường giáo dục chuyên nghiệp, hiện đại và lấy sự thành công của học trò làm trung tâm”, cô Hương chia sẻ.
Cùng chung quan điểm, thầy Nguyễn Văn Hanh chia sẻ, việc rút ngắn thời hạn nhận đơn phúc khảo từ 10 ngày xuống còn 5 ngày là phù hợp, giúp tránh kéo dài thời gian xử lý đối với những trường hợp phúc khảo mang tính cảm tính hoặc trông chờ vào may mắn rằng điểm phúc khảo cao hơn điểm chấm lần đầu. Bên cạnh đó, quy định mới cũng góp phần làm cho công tác phúc khảo gọn gàng hơn, tập trung vào những trường hợp thực sự có cơ sở, đồng thời bảo đảm tiến độ chung của kỳ thi.
Còn theo thầy Dũng, mục tiêu của việc rút ngắn thời gian nhận đơn phúc khảo là nhằm bảo đảm tiến độ chung của kỳ thi, đặc biệt là kịp thời công bố kết quả phục vụ xét tuyển đại học. Chính vì thế, quy định mới sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của thí sinh. Tuy nhiên, mốc thời gian này là tương đối gấp gáp so với thực tiễn những năm trước.
“Ngay sau khi có kết quả thi, các nhà trường đều sẽ chủ động thông báo đến thí sinh về thời gian nhận đơn phúc khảo, song nếu thời hạn được kéo dài khoảng một tuần (7 ngày) thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thí sinh trong việc cân nhắc và hoàn thiện hồ sơ”, thầy Dũng chia sẻ.