Bộ trưởng Cao Đức Phát: Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi là một tội ác

Sáng nay (22/3), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát đã có buổi trả lời trực tuyến nhân dân cả nước tại Cổng thông tin điện tử Chính phủ. Có nhiều thông tin “nóng” liên quan tới an ninh lương thực, bảo vệ rừng và đặc biệt là vấn đề sử dụng chất cấm trong chăn nuôi đã được Bộ trưởng Phát trả lời.

“Tẩy chay những người sử dụng chất cấm trong chăn nuôi”

- Ngành nông nghiệp không kiểm soát được chất lượng thực phẩm ra thị trường thời gian qua, có chăng là kiểm tra về dịch bệnh, còn không biết trong thịt heo, thịt gà mà người ta đưa ra thị trường có chất gì, dẫn đến việc người dân hoang mang, không biết ăn gì như vụ chất tạo nạc vừa qua. Vì sao lại dẫn đến tình trạng trên và Bộ sẽ làm gì để người dân yên tâm trong thời gian tới?

- Vấn đề kiểm soát chất lượng các loại nông sản, thực phẩm là vấn đề lớn, đang được cả xã hội quan tâm. Ý thức được vấn đề này, Bộ đã nỗ lực từ nhiều năm nay để thực hiện nhiệm vụ mà Nhà nước giao, đặc biệt là thực hiện Luật An toàn vệ sinh thực phẩm mới được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ năm 2011.

Bộ trưởng Cao Đức Phát trả lời trực tuyến sáng 22/3 (Ảnh:NQ)

Chúng tôi đang cố gắng xây dựng và ban hành nhiều văn bản luật pháp làm cơ sở pháp lý để các địa phương triển khai thực hiện. Mặt khác, chúng tôi cũng tăng cường quản lý nhập khẩu nông sản từ nước ngoài vào Việt Nam.

Chúng tôi đang nỗ lực xây dựng bộ máy có hiệu lực, hiệu quả hơn để triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao trên phạm vi rất rộng. Trong khả năng của mình, chúng tôi đang cùng với địa phương hướng dẫn, kiểm tra, giám sát trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, công việc vẫn còn rất nhiều và cần phải nỗ lực cao hơn nữa để đáp ứng mong đợi của nhân dân.

- Tình hình sử chất cấm nguy hại trong chăn nuôi đang diễn biến hết sức nguy hiểm. Bộ trưởng từng tuyên bố: Đây là một tội ác. Tuy nhiên, việc xử lý còn chậm và lúng túng, trong đó việc  xử lý các hành vi sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi mới đây là một ví dụ. Vì sao Bộ không đưa ra các biện pháp kiên quyết, triệt để để  ngăn chặn tình trạng sử dụng chất cấm nguy hại trong chăn nuôi?

- Việc một số người lén lút sử dụng chất cấm tròn chăn nuôi để kiếm lợi cho mình, nhưng làm hại đến sức khỏe của rất nhiều người khác là một hành vi phải lên án. Đó đúng là một tội ác.

Chúng tôi kêu gọi bà con chăn nuôi không sử dụng chất cấm, đồng thời đề nghị bà con giúp các cơ quan chức năng phát hiện và tẩy chay những người buôn bán, sử dụng chất cấm độc hại này.

Về phần Nhà nước, chúng tôi đang phối hợp với các cơ quan chức năng, đặc biệt một số địa phương có nhiều người sử dụng chất cấm như Đồng Nai, Bà Rịa -Vũng Tàu để tăng cường việc kiểm soát. Tôi yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý một cách nghiêm khắc nhất những người cố tình vi phạm theo đúng quy định của luật pháp.

- Vụ chất tạo nạc chỉ xảy ra ở một số cơ sở chăn nuôi làm ăn bất chính, nhưng hậu quả là toàn ngành chăn nuôi bị ảnh hưởng do người tiêu dùng quay lưng với thịt heo, Bộ sẽ làm gì để người nông dân không bị lỗ khi cũng vào năm ngoái Bộ kêu gọi giảm giá khi giá heo tăng lên quá cao?

- Về vấn đề này chúng tôi đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của Bộ phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, đặc biệt với các địa phương, làm rõ tình hình, công bố để nhân dân biết rõ việc vi phạm này xảy ra ở khu vực nào, tại trại chăn nuôi nào để nhân dân biết và tránh; tạo điều kiện cho những khu vực, những người chăn nuôi làm ăn đứng đắn, nghiêm túc có thể sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm một cách thuận lợi.

Tình hình phá rừng vẫn diễn ra gay gắt

- Trong nhiệm kỳ, Bộ trưởng đã làm được rất nhiều việc, nhưng trước tình trạng phá rừng đã đến mức đặc biệt nghiêm trọng như  hiện nay thì Bộ trưởng vẫn chưa có giải pháp gì hiệu quả. Các vụ phá rừng và vận chuyển gỗ lậu gần đây cho thấy không chỉ có sự tiếp tay của lực lượng kiểm lâm, mà còn có cả sự bao che của chính quyền địa phương. Điều này chắc là Bộ trưởng biết rất rõ, phải chăng căn bệnh này không còn thuốc chữa, thưa Bộ trưởng? Phá rừng tự nhiên để trồng các loại cây công nghiệp, điều đó thể hiện rằng chúng ta đã đổi một hệ sinh thái bảo vệ con người để lấy kinh tế nuôi con người. Tất nhiên cả  hai giá trị đó đều cần thiết, nhưng  dù là có lợi về kinh tế nhưng chưa chắc đã lợi về môi trường, Bộ trưởng nghĩ sao về điều này ?

- Phá rừng trái pháp luật là vấn đề rất bức xúc trong xã hội. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ đang khai  thực hiện nhiều biện pháp để cùng các địa phương kiểm soát tình hình. Thực tế, nhiều năm qua, tình hình phá rừng trên phạm vi cả nước nói chung đã giảm xuống. Tuy nhiên, tại một số địa phương, nhất là Tây Nguyên, tình hình phá rừng vẫn diễn ra khá gay gắt.

Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 1685 ngày 27/9/2011 và gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 07 ngày 8/2/2012 về các cơ chế chính sách để tăng cường bảo vệ rừng.

Chúng tôi thấy rằng, vấn đề lớn đặt ra là chúng ta cần triển khai tổ chức quyết liệt hơn, tức là cần có sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng ở Trung ương và đặc biệt là các đồng chí ở địa phương. Phải nói rằng, trách nhiệm trước hết của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trước Đảng, trước Quốc hội, Chính phủ, trước nhân dân. Nhưng để thực hiện, chúng tôi cũng cần sự ủng hộ và hợ trợ của các bộ ngành, đặc biệt là của các đồng chí ở cấp cơ sở.

Về câu hỏi thứ hai, tôi xin trả lời như sau: Khi chúng ta triển khai thực hiện, cần cân nhắc, tùy điều kiện cụ thể từng nơi để có sự lựa chọn cho phù hợp, miễn là đem lại lợi ích cao nhất cho bà con nông dân và cho đất nước. Trên thực tế, nhiều loại cây nông nghiệp cũng có tác dụng giữ nước, giữ đất nhất định dù có thể không bằng rừng tự nhiên, đồng thời đem lại công ăn việc làm và thu nhập cho nông dân.

Bộ trưởng Phát: Nạn phá rừng vẫn diễn ra gay gắt (Ảnh minh họa)

- Nhà nước không thể giữ rừng nếu nỗ lực một cách đơn phương. Vì vậy, Chính phủ đã có những chính sách thu hút người dân tham gia bảo vệ rừng, mặc dù vậy, một bộ phận không nhỏ người dân sống gần rừng nhưng vẫn rất nghèo khó, điều đó khiến họ làm  ngơ trước những hành vi phá rừng diễn ra dường như công khai ở nhiều địa phương. Vấn đề này đã được quan tâm như thế nào, thưa Bộ trưởng? Vụ vận chuyển hơn 500 m3 gỗ của Công ty Ngọc Hưng bị Hải quan giữ tại Đà Nẵng cho đến nay vẫn còn có nhiều ý kiến. Bộ Nông nghiệp đã được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao nhiệm vụ kiểm tra vụ việc này. Vậy kết quả kiểm tra như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Về việc này, chúng ta đã có kinh nghiệm từ nhiều năm và, để bảo vệ được rừng, trước hết chúng ta phải có cơ chế chính sách, tạo điều kiện cho bà con nông dân sống gần rừng tham gia bảo vệ rừng với Nhà nước.

Cách thứ nhất là chính sách giao đất, giao rừng, khoán bảo vệ rừng, hiện nay Chính phủ đang giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu, đề xuất chính sách để nhân dân có thể hưởng lợi từ rừng, coi rừng cũng như là của mình để bảo vệ và hưởng lợi từ rừng.

Mặt khác, nhiều bà con nông dân gặp nhiều khó khăn trong sản xuất và đời sống, Chính phủ có chính sách giúp bà con nông dân xóa đói, giảm nghèo, phát triển sản xuất, có thu nhập từ nguồn khác thay vì phải trông đợi nhiều vào rừng.

Về câu hỏi thứ hai, tôi xin trả lời độc giả như sau: Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang cử cán bộ cùng với các cơ quan chức năng để kiểm tra về vụ việc này. Đây là vụ việc liên quan đến luật pháp, xin phép độc giả là khi nào vụ việc được kiểm tra, làm rõ, có kết luận của cơ quan chức năng, chúng tôi sẽ thông báo cụ thể.

“Chính phủ giúp bà con nông dân giảm tổn thất sau thu hoạch”

- An ninh lương thực là vấn đề hệ trọng của quốc gia, tuy nhiên hiện nay đất sản xuất của nông dân đang ngày càng bị thu hẹp để nhường chỗ cho các khu đô thị, khu công nghiệp, dự án, sân golf. Như vậy liệu có thể thực hiện được mục tiêu về đảm bảo an ninh lương thực và nâng cao đời sống nông dân như các Nghị quyết của Đảng đã đề ra hay không, thưa Bộ trưởng?

- Đây là vấn đề rất quan trọng, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ cũng nhận thấy vấn đề này và có những Nghị quyết về kiểm soát chuyển đổi đất nông nghiệp sang các mục đích phi nông nghiệp.

Đặc biệt, trong phiên họp Chính phủ vừa qua, Chính phủ đã thông qua một Nghị định về tăng cường quản lý đất lúa, nhằm thực hiện Nghị quyết của Quốc hội là tới năm 2020, nước ta có tối thiểu 3,8 triệu hec-ta đất lúa.

- Chính phủ đã có kế hoạch mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo vụ Đông Xuân ở Đồng bằng sông Cửu Long giúp nông dân không bị rơi vào tình trạng  được mùa, rớt giá như những năm trước đây, nhưng với cách tổ chức thu mua  như hiện nay thì chỉ có doanh nghiệp là hưởng lợi vì vừa mua gạo với giá thấp vừa được hưởng lãi suất ưu đãi. Còn đối với nông dân, tuy bán lúa lãi được 30% vẫn không đủ để cải thiện cuộc sống do diện tích nông hộ quá ít. Bộ trưởng đã có sự quan tâm như thế nào về vấn đề này?

- Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo thực hiện chương trình mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo nhằm giúp doanh nghiệp có điều kiện tăng mua và tạo ra nhu cầu trên thị trường, góp phần duy trì giá, thậm chí tăng giá thu mua lúa cho nông dân. Thực tế, dù mới triển khai, nhưng giá lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long đã nhích lên.

Để giúp bà con nông dân tăng thu nhập, thu nhập ổn định, Chính phủ đang tiếp tục thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ khác. Đối với những người trồng lúa, Chính phủ đang tiếp tục đầu tư xây dựng, hoàn thiện các công trình thủy lợi, đảm bảo sản xuất ổn định, tiếp tục đầu tư, nghiên cứu, chuyển giao cho nông dân những giống mới có năng suất, chất lượng cao hơn, có giá bán tốt hơn, đầu tư cho khâu sau thu hoạch như kho tàng và các máy móc, giúp cho bà con nông dân sản xuất hiệu quả hơn, giảm tổn thất sau thu hoạch.

Chính sách thu mua lúa không hỗ trợ trực tiếp cho nông dân, nhưng Nhà nước hỗ trợ cho doanh nghiệp, để doanh nghiệp hỗ trợ nông dân.

- Xuất khẩu gạo có thể là kế sinh nhai bền vững nhưng khó có thể là nghề làm giàu cho nông dân. Việc phát triển hoa, rau màu được tính toán như thế nào trong quá trình tái cơ cấu ngành trồng trọt, thưa Bộ trưởng?

- Lúa gạo là ngành có lợi thế của Việt Nam, nhiều nơi nếu không trồng lúa gạo khó có thể trồng loại cây gì khác. Hiện nay, sản xuất lúa gạo đang đem lại thu nhập tương đối khá cho nông dân ở nhiều vùng, đặc biệt là ở vùng đồng bằng. Tuy nhiên, tùy theo điều kiện ở từng nơi, nông dân cần tiếp tục nghiên cứu để lựa chọn cây trồng phù hợp hơn, có thể đem lại thu nhập cao hơn.

Nhưng lựa chọn loại cây trồng nào cũng phải bám sát yêu cầu thị trường, xuất phát từ đặc điểm của địa phương. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khuyến cáo,  mỗi địa phương nên tập trung phát triển những cây trồng, vật nuôi lợi thế, có khả năng cạnh tranh tốt, trong đó rau, hoa cũng là một hướng Bộ đang thúc đẩy  để phát triển sản xuất. Tuy nhiên, từng địa phương cụ thể cần phải lựa chọn và cân nhắc cụ thể để quyết định có làm hay không.