Trung Quốc ve vãn Tổng thống Myanmar ủng hộ ở Biển Đông bất thành

Tổng thống Myanmar Thein Sein và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

The New York Times ngày 1/7 đưa tin, mặc dù Myanmar không phải một cường quốc hải quân, cũng không phải quốc gia có tiếng nói ngoại giao lớn nên có vẻ kỳ lạ đối với Trung Quốc để tìm kiếm sự hỗ trợ của họ cho Bắc Kinh trong vấn đề Biển Đông.

Tuy nhiên Chủ tịch Trung Quốc ông Tập Cận Bình khi tiếp Tổng thống Thein Sein tại Bắc Kinh cuối tuần qua đã không bỏ qua cơ hội để ve vãn ông, bởi vì Myanmar giữ ghế Chủ tịch luân phiên ASEAN năm nay.

"Tập Cận Bình đã nhấn mạnh vấn đề này", U Zaw Htay, Chánh văn phòng Tổng thống Myanmar phụ trách vấn đề Trung Quốc và Biển Đông cho biết. Tuy nhiên Tổng thống Thein Sein đã đứng vững, từ chối đứng về phía Trung Quốc và thúc đẩy một cách tiếp cận phù hợp để xử lý vấn đề, ông Zaw Htay cho biết.

Trung Quốc muốn xử lý vấn đề Biển Đông với từng nước liên quan, chẳng hạn như Việt Nam và Philippines, 2 thành viên ASEAN đang có bất đồng lớn với Trung Quốc. Nhưng ASEAN được hỗ trợ bởi Hoa Kỳ đã cố gắng đưa ra bản Quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC) và khuyến khích giải quyết vấn đề thông qua cơ quan tài phán quốc tế.

"Myanmar đứng về phía ASEAN trong vấn đề này", U Zaw Htay nói. Thời điểm ông Tập Cận Bình đưa ra đề xuất với Tổng thống Thein Sein đã không phù hợp, Myanmar tháng này sẽ tổ chức một cuộc họp giữa các nhà ngoại giao ASEAN với Trung Quốc, cuộc họp đầu tiên kể từ khi Trung Quốc hạ đặt (trái phép) giàn khoan 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam.

Tổng thống Myanmar Thein Sein vẫn được đón tiếp trọng thị tại Bắc Kinh.

Myanmar đã và đang đóng vai trò một nhà lãnh đạo nghiêm túc của ASEAN và ít có mong muốn được xem như "đại lý cho lợi ích của Trung Quốc". Myanmar đảm bảo họ sẽ (ứng xử) khác với Campuchia và Lào, 2 nước Đông Nam Á nhỏ hơn mà Trung Quốc có thể (lợi dụng) tìm kiếm sự hỗ trợ ngoại giao.

Mặc dù bị từ chối, ông Tập Cận Bình vẫn dành cho lãnh đạo Myanmar cũng như Ấn Độ sự đón tiếp phô trương, diêm dúa trong một buổi tiệc kỷ niệm 60 năm 3 nước ký kết 5 nguyên tắc chung sống hòa bình.

Đáng ngạc nhiên hơn, Trung Quốc không chỉ đang tiếp cận, ve vãn các nhà lãnh đạo Myanmar nơi nhiều thập kỷ Bắc Kinh được hưởng lợi từ mối quan hệ tốt đẹp với chính quyền quân sự. Các luật sư Myanmar đã thực hiện thành công chiến dịch phản đối các dự án khai thác khoáng sản và thủy điện lớn của Trung Quốc tại Myanmar đã được mời đến Bắc Kinh vào tháng tới.

Mạng Luật sư Myanmar, một nhóm các nhà luật sư đã được hiệp hội Luật sư Trung Quốc tài trợ và mời sang Bắc Kinh, U Thei Than Oo, thành viên tổ chức này cho biết: "Đó là một chiến thuật mới của Trung Quốc".

Trung Quốc vẫn là nhà đầu tư lớn nhất tại Myanmar, mặc dù khoản đầu tư 14 tỉ USD mà nước này đổ vào Myanmar là khá nhỏ so với đầu tư của họ ở những nước khác. Nhưng ngay cả khi các khoản đầu tư của Trung Quốc vào Myanmar còn ít như vậy, nó vẫn khiến các doanh nghiệp Mỹ phải ghen tị về khả năng tham gia sâu của Trung Quốc vào nền kinh tế Myanmar, đặc biệt là ngành công nghiệp khai khoáng.

Mỹ vẫn duy trì lệnh trừng phạt đối với khoảng 200 công ty Myanmar được điều hành bởi các doanh nhân được xem là tay chân của chính quyền quân sự cũ, một số người đã là thành viên Quốc hội hiện hành.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về quyền con người Tom Malinowski đã đến thăm Myanmar vào cuối tuần qua, trong lúc Tổng thống Thein Sein đang ở Bắc Kinh. Đó là một dấu gạch nối bất thường. Các quan chức Mỹ kêu gọi các doanh nhân địa phương cải thiện hoạt động của họ để Bộ Tài chính Hoa Kỳ có thể đưa họ ra khỏi danh sách trừng phạt và mở đường cho các nhà đầu tư Mỹ chống lại sự chi phối của Trung Quốc ở Myanmar.