LTS: Nhân kỉ niệm 232 năm chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút (20/1/ 1785 – 20/1/2017), tác giả Phan Thị Anh Thư chia sẻ bài viết về Khu di tích lịch sử gắn với sự kiện hào hùng này.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết!
Tôi đã nhiều lần có dịp tham quan Khu di tích lịch sử Rạch Gầm – Xoài Mút, tọa lạc tại xã Kim Sơn, huyện Châu Thành (Tiền Giang).
Cứ mỗi lần đi công tác ở tỉnh Tiền Giang, tôi lại phải ghé thăm Khu di tích này bởi nét quyến rũ uy nghiêm rất lạ thường và bao giai thoại hào hùng về một trận đánh lịch sử của người anh hùng áo vải Lam Sơn – Nguyễn Huệ.
Lần này đi cùng tôi có khá đông bạn bè đến từ các tỉnh miền Trung.
Anh Võ Phá, quê Bình Định cho biết “Tôi sinh ra trên đất võ Bình Định, quê hương của vua Quang Trung, xưa học lịch sử biết về trận đánh này qua sách giáo khoa, nay mới có dịp đến tận nơi diễn ra cuộc chiến, tôi rất xúc động”.
 |
| Quảng trường Khu di tích lịch sử Rạch Gầm – Xoài Mút. (Ảnh tác giả cung cấp) |
Hàng trăm năm nay, người dân Tiền Giang nói riêng, cả nước nói chung khá quen thuộc với những câu ca dao kể về chiến công vang dội bằng trí mưu lược tuyệt vời đã đánh tan mấy mươi vạn quân Xiêm trên đoạn sông lịch sử Rạch Gầm – Xoài Mút giữ vững chủ quyền độc lập cho dân tộc Việt Nam.
Tháng 7 năm 1784, mượn cớ giúp Nguyễn Ánh chống Tây Sơn, khoảng 50.000 quân Xiêm và hơn 300 chiến thuyền do Chiêu Tăng, Chiêu Sương chỉ huy cùng 4.000 quân Nguyễn Ánh theo 2 đường thuỷ - bộ tiến vào Tiền Giang.
Tháng Giêng năm 1785, Nguyễn Huệ đưa 20.000 quân thuỷ - bộ từ Quy Nhơn vào Gia Định để chặn đánh. Ngày 20 tháng Giêng năm 1785, quân Xiêm tiến đánh thành Mỹ Tho.
Khi thuyền quân Xiêm - Nguyễn Ánh lọt vào trận địa phục kích tại Rạch Gầm - Xoài Mút, quân Tây Sơn với gần 55 tàu chiến, 100 thuyền buồm, 300 xuồng nhỏ, trên 132 khẩu súng thần công bắn áp đảo kết hợp tấn công.
Kết quả toàn bộ chiến thuyền và phần lớn quân Xiêm - Nguyễn bị diệt. Chiêu Tăng, Chiêu Sương bỏ chạy về nước, Nguyễn Ánh trốn sang Xiêm.
|
Nhớ cô Ba Định nhân ngày Đồng Khởi |
Đây một trong những trận thủy chiến đầu tiên, qui mô lớn nhất và lừng lẫy nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Ông Lương Văn Có, 88 tuổi, cư dân cố cựu tại đây kể rằng: “Rạch Gầm còn có tên là Rạch Con Cọp. Rạch Xoài Mút cách Rạch Gầm 7km, dài khoảng 8km.
Tương truyền rạch này có cây xoài rất to, khi ăn người ta mút rất lâu cái hột vì hương vị thơm ngon. Từ đó đoạn sông này có tên Rạch Gầm – Xoài Mút là vậy” (?)
Để ghi nhớ chiến công oai hùng đó, năm 2001, Khu di tích Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút tọa lạc tại ấp Đông, xã Kim Sơn, huyện Châu Thành (Tiền Giang) chính thức khởi công.
Ngày 20/1/2005, nhân kỷ niệm 220 năm ngày chiến thắng lịch sử oanh liệt ấy, công trình chính thức đưa vào hoạt động. Năm 2015, Khu di tích vinh dự được công nhận tiêu chí Khu di tích đặc biệt lịch sử cấp quốc gia.
Đến với khu di tích, du khách sẽ được nhìn tượng đài người anh hùng Nguyễn Huệ uy nghiêm cao lồng lộng giữa mây trời, cảm nhận được không khí uy nghiêm, cổ kính, thoáng mát, nằm cạnh bờ sông gợi cảm giác hoài cổ rất lạ thường.
 |
| Tượng anh hùng Nguyễn Huệ. (Ảnh tác giả cung cấp) |
Giữa khu di tích là tượng đài chiến thắng bằng đồng nguyên khối nặng 20 tấn, cao hơn 8m tạc tượng người anh hùng áo vải Lam Sơn - Nguyễn Huệ cùng binh sĩ, người dân chèo thuyền tạo thành một thể thống nhất, hài hòa.
Phần bệ tượng cũng chính là vách của ngôi đền với một loạt phù điêu bằng tranh ghép gốm, thể hiện chủ đề khẩn hoang lập ấp, trận thủy chiến, khúc khải hoàn.
Bên trong nhà trưng bày khoảng 540 hiện vật lớn nhỏ, cạnh đó là Nhà cổ Nam Bộ được phục dựng nguyên trạng với 3 gian, 2 chái, 48 cột gỗ căm xe, mái ngói âm dương, nhà có diện tích 225 mét vuông dùng để trưng bày và tiếp khách.
Thời gian đã đi qua, nhưng hào khí trận thủy chiến anh hùng cách nay 232 năm gần vẫn còn sống mãi trong lòng dân tộc, trong lòng du khách mỗi khi có dịp tham quan.