Ông Nguyễn Đức Hải - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho biết như vậy khi trình bày báo cáo thẩm tra về dự án Luật quản lý nợ công (sửa đổi) tại Quốc hội ngày 25/5.
Theo ông Hải, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách thống nhất với phạm vi nợ công thể hiện trong dự thảo luật, không tính vào nợ công các khoản nợ do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành để thực hiện chính sách tiền tệ, nợ tự vay tự trả của doanh nghiệp nhà nước, của đơn vị sự nghiệp công lập.
Việc doanh nghiệp nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập tự vay, tự trả thuộc quyền tự chủ của doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp.
Trong trường hợp doanh nghiệp nhà nước không đủ khả năng trả nợ thì thực hiện thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật tương tự như các loại hình doanh nghiệp khác.
Trường hợp đơn vị sự nghiệp vay nợ không trả được nợ thì cơ chế xử lý cũng được áp dụng như đối với các doanh nghiệp.
Nếu quy định nợ của doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp thuộc phạm vi nợ công sẽ dẫn đến gia tăng nghĩa vụ trả nợ công rất lớn, ảnh hưởng đến an ninh tài chính quốc gia.
Quy định nợ doanh nghiệp nhà nước không thuộc phạm vi nợ công cũng phù hợp với thông lệ quốc tế.
Có ý kiến thống nhất không đưa nợ tự vay tự trả của doanh nghiệp nhà nước vào phạm vi nợ công song cho rằng, việc không trả được nợ nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước có thể ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm của quốc gia và trên thực tế đã có trường hợp Nhà nước phải trả nợ thay.
“Do đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm tăng cường quản lý, giảm thiểu rủi ro đối với khoản nợ này”, ông Hải cho hay.
 |
| Ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội. ảnh: quochoi.vn |
Có ý kiến đề nghị bổ sung vào phạm vi nợ công các khoản nợ tự vay, tự trả của doanh nghiệp nhà nước vì cho rằng, đối với doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối, Nhà nước vẫn phải có trách nhiệm đối với các khoản nợ trong trường hợp doanh nghiệp không có khả năng trả nợ.
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, đưa các khoản ứng trước ngân sách nhà nước, nợ cấp bù chênh lệch lãi suất cho các ngân hàng chính sách, nợ hoàn thuế giá trị gia tăng vào phạm vi nợ công vì đó là những khoản nợ ngân sách nhà nước sẽ phải bố trí nguồn để trả ở các năm sau.
Nếu không tính vào nợ công sẽ dẫn đến những rủi ro, khó kiểm soát trong quá trình quản lý nợ công và điều hành Ngân sách Nhà nước.
|
Nợ công, nợ Chính phủ, nợ quốc gia đang ở mức nào? |
Về trách nhiệm trong quản lý vay nợ, ông Nguyễn Đức Hải cho biết, các điều tại Chương III của dự thảo luật quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các bộ, cơ quan ngang bộ...
Tuy nhiên, mới chỉ dừng ở những quy định liên quan đến nội dung công việc các cơ quan này thực hiện mà chưa phân định rõ chế độ trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Theo Ủy ban Tài chính Ngân sách, để bảo đảm quyền hạn gắn liền với trách nhiệm, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, đề nghị bổ sung quy định làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền quyết định và các đối tượng có liên quan trong toàn bộ quy trình huy động, thẩm định, phân bổ, quản lý, sử dụng nợ công, đặc biệt trong trường hợp sử dụng vốn vay không hiệu quả, gây thất thoát, lãng phí.
Ông Nguyễn Đức Hải cũng cho biết, dự thảo luật quy định nhiều nội dung mới liên quan đến quản lý cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ và quản lý bảo lãnh Chính phủ song chưa quy định rõ trách nhiệm, chế tài, biện pháp xử lý đối với tổ chức, cá nhân liên quan và trách nhiệm của người đứng đầu trong quản lý, sử dụng vốn vay khi xảy ra sai phạm, sử dụng vốn vay không hiệu quả, vay lại song không có khả năng trả nợ...
Do đó đề nghị nghiên cứu, bổ sung nội dung này vào dự thảo luật.
Hạn chế tối đa chuyển nợ dự phòng sang nợ trực tiếp của Chính phủ
Trong giai đoạn vừa qua, việc quản lý, sử dụng nợ công vẫn còn tình trạng trong một số trường hợp, khoản nợ dự phòng (nợ được Chính phủ bảo lãnh) đã chuyển sang nợ trực tiếp của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền xem xét, quyết định nội dung này.
|
Đừng vô tình làm một số người có sai phạm thoát trách nhiệm! |
Để bảo đảm chặt chẽ, đề nghị Chính phủ rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khắc phục tình trạng trên, đồng thời, quy định rõ phải hạn chế tối đa việc chuyển từ nợ dự phòng sang nợ trực tiếp của Chính phủ.
Trong trường hợp cụ thể, nếu phát sinh thì thuộc thẩm quyền xem xét, quyết định của Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội để thống nhất, đồng bộ với các quy định của Hiến pháp và Luật Ngân sách Nhà nước.
Đồng thời, đề nghị quy định rõ hơn về trách nhiệm của người bảo lãnh, đặc biệt đối với các khoản vay mà người được bảo lãnh sử dụng vốn vay không hiệu quả, không có khả năng trả nợ; quy định rõ Chính phủ có thẩm quyền quyết định việc cấp bảo lãnh Chính phủ.
Liên quan đến quản lý, sử dụng Quỹ tích lũy trả nợ (Điều 59 dự thảo luật), Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, Quỹ tích luỹ trả nợ được thành lập nhằm bảo đảm khả năng thanh toán nghĩa vụ nợ của các khoản vay về cho vay lại và dự phòng rủi ro phát sinh từ việc cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ.
Với tính chất quan trọng như vậy song nhiều vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng Quỹ chưa được làm rõ trong dự thảo luật như nguyên tắc, thẩm quyền sử dụng, trách nhiệm hoàn trả, thời hạn hoàn trả, đặc biệt là các quy định để khắc phục tình trạng sử dụng Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ thay cho một số dự án không hiệu quả, không có khả năng hoàn trả...
Vì vậy, để bảo đảm chặt chẽ trong việc quản lý nguồn vốn, sử dụng Quỹ đúng mục đích, hiệu quả, đề nghị bổ sung vào dự thảo luật các nội dung trên.
Đồng thời, cần quy định rõ Chính phủ có thẩm quyền quyết định việc sử dụng Quỹ Tích lũy trả nợ để xử lý rủi ro đối với cho vay lại và bảo lãnh Chính phủ, không giao Thủ tướng Chính phủ như quy định của dự thảo luật.