Trong bài viết trước, "Vinamilk pha vượt quy định 14 loại vitamin, khoáng chất vào Sữa học đường Hà Nội", chúng tôi đã đề cập vấn đề:
Cả 2 sản phẩm Sữa học đường mà Vinamilk cung cấp cho Hà Nội đã bổ sung vượt quy định 10 loại vitamin, 4 loại khoáng chất so với Quyết định 1340/QĐ-TTg của Thủ tướng.
Ở bài viết này, chúng tôi xin phân tích tiếp về khía cạnh quản lý nhà nước đối với sản phẩm Sữa học đường, sản phẩm thực phẩm chức năng tên sữa mà Vinamilk cung cấp cho Chương trình Sữa học đường tại Hà Nội và một số địa phương.
Hà Nội mua thực phẩm chức năng cho Sữa học đường
Trên cả 2 sản phẩm Sữa học đường Vinamilk đang cung cấp cho Hà Nội, "Sữa tươi tiệt trùng có đường Nhãn hiệu Vinamilk 100% sữa tươi - Học đường", "Sữa tươi tiệt trùng không đường Nhãn hiệu Vinamilk 100% sữa tươi - Học đường" đều ghi rõ dòng chữ: Thực phẩm bổ sung.
![Ảnh chụp màn hình phần công bố sản phẩm sữa học đường Vinamilk đang cung cấp cho Hà Nội. 2 vòng tròn đỏ khoanh vùng lưu ý thông tin "thực phẩm bổ sung", một phân nhóm thực phẩm chức năng do Bộ Y tế quản lý, và thành phần có 14 loại vi chất bổ sung vượt quy định của Thủ tướng.](https://photo-cms-giaoduc.epicdn.me/w700/Uploaded/2024/lwivxpck/2019_04_09/sua_hoc_duong_.JPG "Ảnh chụp màn hình phần công bố sản phẩm sữa học đường Vinamilk đang cung cấp cho Hà Nội. 2 vòng tròn đỏ khoanh vùng lưu ý thông tin "thực phẩm bổ sung", một phân nhóm thực phẩm chức năng do Bộ Y tế quản lý, và thành phần có 14 loại vi chất bổ sung vượt quy định của Thủ tướng.") |
| Ảnh chụp màn hình phần công bố sản phẩm sữa học đường Vinamilk đang cung cấp cho Hà Nội. 2 vòng tròn đỏ khoanh vùng lưu ý thông tin "thực phẩm bổ sung", một phân nhóm thực phẩm chức năng do Bộ Y tế quản lý, và thành phần có 14 loại vi chất bổ sung vượt quy định của Thủ tướng. |
Thực phẩm bổ sung là tên một nhóm sản phẩm nằm trong thực phẩm chức năng được quản lý bởi Thông tư số 43/2014/TT-BYT ngày 24/11/2014 của Bộ Y tế quy định về quản lý thực phẩm chức năng.
Ngày 11/4/2019, website của Vinamilk đăng văn bản số 1583/CV-CTS.PTDT/2019 phản hồi về các thông tin về sản phẩm sử dụng trong Chương trình Sữa học đường tại Hà Nội trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam. [1]
Phần 10 vitamin và 4 khoáng chất Vinamilk pha thêm vào sản phẩm Sữa học đường cung cấp cho Hà Nội, vượt quy định của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 1340/QĐ-TTg ngày 8/7/2016, Vinamilk giải thích, doanh nghiệp này đã căn cứ vào 3 tài liệu:
- Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam của Bộ Y tế ban hành kèm theo Thông tư số 43/2014/TT-BYT ngày 24/11/2014 (quy định về quản lý thực phẩm chức năng).
- Khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia về sử dụng sữa tươi tiệt trùng nhãn hiệu Vinamilk - 100% sữa tươi - học đường có bổ sung vi chất cho trẻ em lứa tuổi học đường;
|
|
- Dự thảo Thông tư của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020. [1]
Như vậy, việc Hà Nội mua thực phẩm bổ sung, một nhóm thuộc thực phẩm chức năng cho Chương trình Sữa học đường, đã được đơn vị cung cấp là Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam, đơn vị trúng thầu, xác nhận qua công văn nói trên.
Xin được lưu ý, quy định của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 1340/QĐ-TTg ngày 8/7/2016, của Bộ trưởng Bộ Y tế tại Quyết định số 5450/QĐ-BYT ngày 28/9/2016 về sản phẩm sữa tươi cho Chương trình Sữa học đường, chứ không phải là "thực phẩm bổ sung" hay "thực phẩm chức năng".
Sữa tươi học đường khác thực phẩm chức năng
Theo Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, Bộ Công thương được giao quản lý các mặt hàng sữa chế biến, trong đó bao gồm các loại sữa dạng lỏng và không bao gồm các sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng do Bộ Y tế quản lý.
| Bộ Y tế chưa cho bổ sung vi chất, bác bỏ mọi cáo buộc về quy chuẩn sữa học đường |
Ngày 23/8/2018, Bộ Công thương có Công văn số 6794/BCT-KHCN gửi Bộ Y tế về việc xây dựng và ban hành QCVN đối với sản phẩm sữa dạng lỏng.
Trước đó, Bộ Y tế có Công văn số 3595/BYT-ATTP đề nghị Bộ Công thương xây dựng và ban hành quy chuẩn kĩ thuật quốc gia đối với sản phẩm sữa dạng lỏng (thay thế QCVN 5-1:2010/BYT), theo phân công nhiệm vụ tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018.
Bộ Công thương phúc đáp rằng, theo kế hoạch ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Công thương, dự kiến đến năm 2020 về cơ bản sẽ hoàn tất việc xây dựng và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia theo quy định.
Trong thời gian Bộ Công thương chưa ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia thay thế, cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, tổ chức, cá nhân vẫn căn cứ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Y tế ban hành để thực hiện nội dung tự công bố sản phẩm, phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý nhà nước.
 |
| Ảnh chụp màn hình một phần nội dung QCVN 5-1:2010/BYT về sữa tươi nguyên chất tiệt trùng, sữa tươi tiệt trùng và sữa tiệt trùng, không có bất cứ loại vi chất nào được khuyến cáo bổ sung. |
3 vi chất theo Quyết định 1340/QĐ-TTg muốn bổ sung vào sữa tươi, Bộ Y tế phải ban hành thông tư, trong lúc chưa ban hành, thì chỉ các sản phẩm thuộc nhóm sữa tươi theo QCVN 5-1:2010/BYT mới đủ điều kiện tham gia Chương trình Sữa học đường.
Cho đến hiện nay, Bộ Y tế chưa ban hành thông tư về sản phẩm phục vụ Chương trình Sữa học đường, mà quy định tạm thời sản phẩm "sữa tươi" theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sữa dạng lỏng QCVN 5-1:2010/BYT được sử dụng cho Chương trình, theo Quyết định số 5450/QĐ-BYT ngày 28/9/2016.
Như vậy, 2 sản phẩm thực phẩm bổ sung mà Vinamilk cung cấp cho Chương trình Sữa học đường của Hà Nội và một số địa phương khác, thuộc nhóm thực phẩm chức năng, không thuộc nhóm sữa dạng lỏng theo QCVN 5-1:2010/BYT mà Bộ Công thương quản lý.
Vinamilk có biết sữa tươi khác với thực phẩm chức năng?
Sữa là sữa, thực phẩm chức năng là thực phẩm chức năng, nhà nước có quy định rõ ràng.
Chính phủ đã phân công cho 2 bộ quản lý, sữa dạng lỏng (bao gồm sữa tươi) thuộc Bộ Công thương, còn thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng thuộc Bộ Y tế. Vinamilk có biết điều đó chăng?
Báo Điện tử Chính phủ (chinhphu.vn) ngày 14/4/2016 có bài "Bắt đầu "trả lại tên" cho sữa tươi", đưa tin về hội thảo do Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) tổ chức ngày 13/4/2016 để lấy ý kiến về việc sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa dạng lỏng (QCVN 5-1:2010/BYT).
Tại hội thảo này, đại diện Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đề nghị: cần làm rõ khái niệm sữa pha lại có bổ sung các chất, thì đó là các chất gì, bởi nếu không thì sản phẩm dễ bị nhầm lẫn và chuyển sang thực phẩm chức năng. [2]
 |
| Học sinh mầm non, tiểu học Hà Nội đang uống thực phẩm chức năng mà cứ ngỡ sữa học đường? Ảnh minh họa, nguồn: Báo Kinh tế và Đô thị. |
Nếu thông tin nói trên của Báo Điện tử Chính phủ là chính xác, với phát biểu này có thể thấy, Vinamilk hiểu rất rõ, sữa và thực phẩm chức năng là hai dòng sản phẩm khác nhau, thậm chí Vinamilk còn khuyến cáo cơ quan quản lý nhà nước phải làm rõ, kẻo dễ nhầm lẫn.
Như vậy, việc Vinamilk bổ sung vượt quy định 10 loại vitamin, 4 loại khoáng cho 2 sản phẩm sữa tươi tham gia Sữa học đường Hà Nội để đổi sản phẩm từ sữa dạng lỏng sang thực phẩm chức năng, hẳn không phải việc vô ý và không thể nói doanh nghiệp không biết đây là 2 nhóm sản phẩm khác nhau.
 Ai phải chịu trách nhiệm về việc pha thêm 14 chất khác vào Sữa học đường Hà Nội? |
Cơ sở pháp lý của Chương trình Sữa học đường là Quyết định 1340/QĐ-TTg ngày 8/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 5450/QĐ-BYT ngày 28/9/2016 của Bộ Y tế.
Cụ thể hơn nữa, sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường được quy định rõ ràng tại QCVN 5-1:2010/BYT và cơ quan quản lý nhà nước là Bộ Công thương.
Nay Vinamilk viện dẫn "dự thảo" thông tư để giải thích cho việc bổ sung vượt quy định 14 loại vitamin và khoáng chất vào sản phẩm cung cấp cho Chương trình Sữa học đường tại Hà Nội, thì dư luận khó có thể không đặt câu hỏi:
Có hay không việc vận động chính sách cho "thực phẩm chức năng" vào Sữa học đường?
Chúng tôi sẽ tiếp tục phân tích ngõ hầu làm sáng tỏ vấn đề, bảo vệ Chương trình Sữa học đường, sức khỏe trẻ em và quyền lợi của người tiêu dùng.
| Những nguy cơ từ việc bổ sung vitamin và khoáng chất quá liều Thừa Vitamin cũng có thể gây nguy hiểm cho cơ thể trẻ, chẳng hạn như: Thừa Vitamin A có thể gây ngộ độc làm tăng áp lực nội sọ dẫn đến trẻ bị nôn nhiều, đau đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển xương có thể làm trẻ chậm lớn, rối loạn thần kinh. Vitamin A cũng có thể gây quái thai, vì vậy không nên dùng cho mẹ ngay trước thời kỳ mang thai và đặc biệt không nên dùng cho phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu. Thừa Vitamin B6 có thể dẫn tới viêm đa dây thần kinh, giảm trí nhớ, giảm tiết prolactin. Do không có hiện tượng tích lũy nên hầu như không gặp thừa Vitamin C,nhưng nếu dùng liều cao theo đường uống có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng, tiêu chảy. Dùng đường tiêm với liều cao có thể gây tan máu, đặc biệt ở những người thiếu men G6PD. Thừa Vitamin D có thể làm cho trẻ chán ăn, mệt mỏi, nôn, dày màng xương, có trường hợp có thể bị thiểu năng, kém trí tuệ. Có trường hợp bổ sung Vitamin D quá nhiều có thể gây suy thận và tử vong rất nhanh. Thừa Vitamin K thường chỉ gặp khi dùng đường tiêm kéo dài có thể gây tan máu và vàng da. Thừa canxi dẫn đến gây mệt mỏi, chán ăn, sỏi thận, tăng huyết áp...xương cốt hoá sớm có thể bị thấp chiều cao. Thừa sắt dẫn đến gan nhiễm săt, tim nhiễm sắt dẫn đến suy tim. Thừa kẽm dẫn đến biếng ăn, nôn, rối loạn tiêu hoá… |
Tài liệu tham khảo:
[1] https://www.vinamilk.com.vn/vi/tin-tuc-su-kien/1876/phan-hoi-cac-thong-tin-ve-san-pham-su-dung-trong-chuong-trinh-sua-hoc-duong-tai-ha-noi-tren-bao-dien-tu-giao-duc-viet-nam
[2]http://baochinhphu.vn/Chinh-sach-va-cuoc-song/Bat-dau-tra-lai-ten-cho-sua-tuoi/252018.vgp
[3]http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tre-em/khi-nao-tre-can-bo-sung-vitamin-va-khoang-chat-bang-thuoc.html