Sau kỳ thi tuyển sinh 10 năm nay, Thanh Hóa là địa phương được nhắc đến nhiều nhất bởi có rất nhiều trường lấy điểm đầu vào thấp đến mức…kỉ lục.
Trong khi, lâu nay Thanh Hóa vẫn luôn là một điểm sáng về giáo dục mũi nhọn, bởi địa phương này thường có tỉ lệ thủ khoa, á khoa ở các trường đại học nằm trong tốp đầu cả nước.
Thế nhưng, bên cạnh những trường đã khẳng định được thương hiệu, có bề dạy về thành tích, tuyển đầu vào rất cao thì cũng có nhiều trường chỉ tuyển thí sinh ở mức qua điểm liệt (0,25 điểm/môn). Vậy đâu là nguyên nhân của vấn đề?
Thanh Hóa có quá nhiều trường cùng đào tạo chương trình Trung học phổ thông?
Khi nói về nguyên nhân điểm tuyển sinh 10 của một số trường Trung học phổ thông ở Thanh Hóa quá thấp thì có lẽ mọi người sẽ thấy có nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan khác nhau.
 Số trường phổ thông công lập tuyển sinh lớp 10 với 5 điểm/ môn ở Thanh Hóa không nhiều, ảnh chụp màn hình. |
Trong đó, có cả nguyên nhân người dạy, người học, sự quan tâm của phụ huynh, điều kiện kinh tế, xã hội….
Nhưng chúng tôi cho rằng có một nguyên nhân không kém phần quan trọng là số lượng các đơn vị tuyển sinh, đào tạo bậc trung học phổ thông của tỉnh Thanh Hóa hiện nay quá nhiều.
Đặc biệt là khoảng gần 20 năm trước thì hàng loạt trường trung học phổ thông bán công ra đời, những năm gần đây thì các trường này được chuyển sang loại hình trường trung học phổ thông công lập.
Cho dù Thanh Hóa đã thực hiện chủ trương giải thể, sáp nhập các trường trung học phổ thông gần nhau, nhưng thực tế thì số lượng trường của cấp học này vẫn lớn.
Vì thế, có những địa bàn các trường trung học phổ thông nhiều khi phải cạnh tranh nguồn tuyển sinh lớp 10 với nhau mới đủ được chỉ tiêu.
Nếu như mấy năm trước, Thanh Hóa có tới 100 trường trung học phổ thông công lập, bán công, sau khi giải thể đi 12 trường và chuyển các trường bán công sang công lập thì hiện nay trên toàn tỉnh cũng còn tới 88 trường.
Trong đó, có có 1 trường chuyên, 85 trường không chuyên, 2 trường dân tộc nội trú.
Phần lớn các huyện (thị) ở khu vực đồng bằng có từ 4-6 trường trung học phổ thông công lập, một số huyện miền núi cũng tới 3 trường như huyện Bá Thước, Như Thanh, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy.
Ngoài ra, còn có 28 trung tâm giáo dục thường xuyên, một số trường dân lập ở khu vực đồng bằng, thành thị. Đó là chưa kể các trường cao đẳng, trung cấp nghề cũng dạy chương trình trung học phổ thông.
Rõ ràng, số trường đào tạo cấp trung học phổ thông ở Thanh Hóa hiện nay đang rất nhiều, chẳng hạn như huyện Triệu Sơn- một huyện thuộc khu vực đồng bằng đã có lúc có tới tới 9 trường đào tạo bậc trung học phổ thông.
Đó là 6 trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 1, 2, 3, 4, 5, 6; 01 trường Trung học phổ thông Dân lập; 01 Trung tâm Giáo dục Thường xuyên đào tạo hệ bổ túc văn hóa và 01 trường Cao đẳng Nông Lâm cũng dạy chương trình trung học phổ thông.
Nếu đứng tại ngã tư thị trấn Giắt của huyện này, hướng về phía Nam khoảng 3 km là trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 2.
Hướng về phía Tây khoảng 2 km là trường Trung học phổ thông Dân lập Triệu Sơn, hướng về phía Đông vài cây số là trưởng Cao đẳng Nông Lâm.
Hướng về Bắc khoảng 2 km là trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 1, đối diện với ngôi trường này Trung tâm Giáo dục Thường xuyên và Dạy nghề.
Cùng con đường này, chỉ chạy thêm khoảng 2 km nữa là trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 6 (trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 6 hiện đã giải thể).
Chính vì thế, trong năm học 2020-2021 thì các trường công lập của huyện Triệu Sơn cũng tuyển số lượng tương đối ít.
Trường Trung học phổ thông Triệu Sơn 1 tuyển 378 chỉ tiêu, các Trung học phổ thông Triệu Sơn 2, 3, 4, 5 đều tuyển 294 chỉ tiêu.
Những trường có điểm chuẩn thấp rơi vào những trường hợp nào?
Thực tế cho thấy, những trường Trung học phổ thông công lập ở Thanh Hóa có nhiều trường có điểm chuẩn khá cao như: Trung học phổ thông Hàm Rồng lấy 34,8 điểm; Trung học phổ thông Đào Duy Từ 32,4 điểm;
Trung học phổ thông Nguyễn Trãi 28,8 điểm (thành phố Thanh Hóa); Trung học phổ thông Đông Sơn I (huyện Đông Sơn) 27,5 điểm và Trung học phổ thông Bỉm Sơn (thị xã Bỉm Sơn) 27 điểm;
Trung học phổ thông Hoằng Hóa II lấy 27,20 điểm; Trung học phổ thông Hoằng Hóa I lấy 27,10 điểm…
Những trường có điểm chuẩn thấp rơi vào một số trường trung học phổ thông thuộc khu vực miền núi và những có điểm xuất phát từ trường trung học phổ thông bán công trước đây.
Chính vì là trường miền núi hoặc những trường có điểm xuất phát là mô hình trường bán công nên việc tuyển sinh thường gặp những khó khăn.
Mấy năm nay, dù bỏ mô hình bán công nhưng so với các trường có bề dày truyền thống về đào tạo thì các trường mới được chuyển đổi loại hình này vẫn khó cạnh tranh trong việc tuyển sinh đầu cấp.
Tiếp tục sáp nhập trường, giảm chỉ tiêu sẽ nâng chất lượng tuyển sinh 10
Hiện nay, Thanh Hóa đang thực hiện đề án “Sắp xếp các trường Trung học phổ thông công lập hiện có trên địa bàn tỉnh đến năm 2025” và đây là điều mà chúng tôi cho là hoàn toàn hợp lý.
Thực tế cho thấy, việc giải thể để sáp nhập một số trường lại với nhau là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bởi nhiều trường học cùng một cấp học đóng cận địa bàn với nhau gây nên rất nhiều lãng phí. Lãng phí về cơ sở vật chất, về nhân lực mà thậm chí còn tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các trường trong việc tuyển sinh đầu cấp.
Hơn nữa, chúng ta đang hướng tới việc đào tạo nghề cho học sinh sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở để tránh tình trạng thừa thầy, thiếu thợ nhằm cân đối về thị trường lao động.
Vậy nên, các trường trung học phổ thông không nhất thiết phải tuyển sinh ở mức điểm quá thấp như hiện nay.
Chất lượng thấp quá mà vẫn tuyển vào để đào tạo thì không chỉ lãng phí thời gian, tiền bạc mà cái chính là nhiều học sinh học xong trung học phổ thông cũng không có con đường nào khác là lại đăng ký vào học ở các trường nghề.
Chẳng hạn như kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2020 của huyện Lang Chánh vừa qua sẽ có nhiều điều đáng cho những người làm công tác giáo dục ở tỉnh Thanh Hóa suy ngẫm.
Trong tổng số thí sinh dự thi năm nay của huyện Lang Chánh là 371 thí sinh, trong đó có 333 thí sinh của trường Trung học phổ thông Lang chánh, 18 thí sinh của Trung tâm giáo dục thường xuyên Lang chánh 18 và 20 thí sinh tự do dự thi.
Nhưng chỉ có 77 thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng. Như vậy, còn tới 256 thí sinh chỉ thi để được công nhận xét tốt nghiệp Trung học phổ thông mà thôi.
Vậy thì có nhất thiết phải tuyển sinh ở mức điểm 0,58 điểm, hoặc có thể 1-2 điểm/ môn vào lớp 10 trung học phổ thông công lập hay không?