“Sạn” trong bộ sách giáo khoa Cánh Diều, trách nhiệm Hội đồng thẩm định ở đâu?

Trong hơn 1 tháng qua, những nội dung trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 bộ sách Cánh Diều của chương trình giáo dục phổ thông mới đang là đề tài gây tranh cãi rất nhiều trên mạng xã hội.

Không chỉ gây tranh luận về chương trình giảng dạy vượt quá sức học sinh, sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 ở bộ sách Cánh Diều mắc rất nhiều sai sót khó có thể chấp nhận.

Không chỉ phụ huynh lên tiếng mà cả giáo viên, nhiều nhà chuyên môn đã đặt câu hỏi về những “hạt sạn” trong bộ sách này.

Nhà giáo ưu tú Nguyễn Văn Ngọc: "Thay đổi sách giáo khoa một cách vội vàng như vậy là mang tính lợi ích cá nhân, họ gây nên một tác hại lớn cho cả một thế hệ trẻ tương lai của đất nước sau này". Ảnh: Tùng Dương.

Nhà giáo ưu tú Nguyễn Văn Ngọc, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, người đã tìm hiểu rất kỹ về cuốn Tiếng Việt lớp 1 bộ sách Cánh Diều, đã nêu quan điểm khi trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam.1

Theo thầy Ngọc: “Tất cả những vấn đề bất cập trong sách Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều mà dư luận xã hội đã chỉ ra là đúng, điều đó rất rõ nên nhóm soạn thảo và Hội đồng thẩm định sách giá khoa không thể bao biện được. Tôi thấy ở đây các vị phải có tính thần tiếp thu thật cầu thị.

Sách giáo khoa ngày trước đã học tôi thấy rất là hay, bao nhiêu thế hệ dùng sách giáo khoa đó cũng đều thành tài cả đấy thôi.

Nó hay ở chỗ giản dị, dễ học, dễ nhớ, và mang tính dân tộc, điều đó giúp cho trẻ con cảm thấy đi học rất vui và thoải mái. Nội dung xuất phát từ những vấn đề hàng ngày trong gia đình, cuộc sống.

Ví dụ như bài quét nhà: Một sợi rơm vàng, hai sợi vàng rơm, bà bện chổi to, bà làm chổi nhỏ, chổi to bà quét sân kho, ấy còn chổi nhỏ để dành cho bé chăm lo quét nhà. Những câu văn có ý nghĩa đơn giản như vậy nhưng nó dạy trẻ được rất nhiều điều.

Rõ ràng về nội dung sách giáo khoa cũ hay như vậy thì theo tôi không có lý do gì để thay đổi, với yêu cầu học sinh lớp 1 chỉ cần biết đọc biết viết thì những kiến thức trong sách giáo khoa cũ đã hoàn toàn đáp ứng rất tốt.

Một điều nữa là phải luôn nhớ nguồn gốc của dân tộc, trong khi ông bà, bố mẹ và các cháu học sinh đều là người Việt Nam nhưng trong sách giáo khoa mới họ lại quên đi tính dân tộc, bằng chứng là ở chỗ họ dùng toàn những câu chuyện ngụ ngôn hay câu văn của nước ngoài.

Truyền thống của đất nước ta từ xa xưa là lấy nhân, nghĩa, chí, tín làm đầu, lấy chân- thiện- mỹ làm gốc và không thể nào khác được. Vậy mà ở sách mới họ dạy trẻ con tính lừa lọc, ma lanh, láu cá như ở trong câu chuyện cua, cò và cá hoặc trong chuyện hai con ngựa, chuyện quạ và chó…ngoài ra còn rất nhiều chuyện có nội dung tương tự như vậy".

Thầy Ngọc nói: "Một điều tai hại nữa là ngôn ngữ trong sách rất lung tung, câu thì cụt không đủ chủ ngữ, vị ngữ và cách dùng cũng sai hoàn toàn, họ copy nhưng câu chuyện ngụ ngôn của nước ngoài về rồi tự ý cắt, ghép, biên tập lại một cách cẩu thả sai cả với nội dung bản gốc của nước ngoài.

Tôi thấy họ thay đổi sách giáo khoa một cách vội vàng như vậy là mang tính lợi ích cá nhân gây nên một tác hại lớn cho cả một thế hệ trẻ tương lai của đất nước sau này.

Nếu cứ dạy theo kiểu sách giáo khoa Tiếng Việt bộ sách Cánh Diều như hiện nay thì sẽ truyền cho học sinh một tâm lý khôn lỏi, lừa lọc, hại người và chỉ nghĩ lợi cho mình và điều đó không đúng với bản chất của người Việt”.

Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng khá nhiều nội dung trong bộ sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều dạy trẻ tính lừa lọc, láu cá, hại người khác. Ảnh: TD.

Thẩm định sách giáo khoa bị “chi phối”?

Theo thầy Ngọc: “Thẩm định sách giáo khoa khác với thẩm định thông thường, nếu thẩm định sai một cỗ máy thì có thể cỗ máy đó không hoạt động được và chỉ làm hỏng vài sản phẩm, nhưng ở đây là sách giáo khoa dạy cho nhiều thế hệ. Nếu sách không đạt sẽ làm hỏng rất nhiều thế hệ tương lai của đất nước.

Khi Hội đồng thẩm định chỉ ra những chỗ chưa phù hợp thì nhất định phải yêu cầu nhóm tác giả phải sửa vì Hội đồng có quyền, nếu không sửa thì Hội đồng thẩm định không cho thông qua, không lẽ có sự cả nể ở đây và cho qua một cách cẩu thả như thế? Vậy là Hội đồng thẩm định chưa làm hết trách nhiệm.

Theo tôi thì Giáo sư Mai Ngọc Chừ nói "Trách nhiệm thì chủ biên và nhóm tác giả sẽ phải chịu trách nhiệm về nội dung của cuốn sách đó vì Hội đồng thẩm định đã khuyến cáo rồi nhưng họ vẫn giữ quan điểm và không chỉnh sửa. Vậy trách nhiệm thuộc về nhóm tác giả", là không thuyết phục.

Như vậy là ông Chừ đá bóng trách nhiệm vì không thể đã có Hội đồng thẩm định rồi lại còn bắt nhóm tác giả chịu trách nhiệm, vậy thì sinh ra cái Hội đồng thẩm định làm gì nữa?

Trước khi được phê duyệt trở thành sách giáo khoa cho chương trình giáo dục phổ thông mới, tất cả các bản thảo đều phải qua thẩm định, đánh giá của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa. Vì vậy, khi để sách giáo khoa có “sạn” lọt ra thị trường, trách nhiệm này là của Hội đồng thẩm định. Điều này không thể khác được.

Còn việc dạy thử nghiệm sách giáo khoa mới được chính nhóm tác giả và các nhà xuất bản bộ sách đó tổ chức thì theo tôi là vừa đá bóng vừa thổi còi, là lợi ích nhóm.

Hội đồng thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt nói gì?

Trả lời trên vov.vn, Giáo sư, tiến sĩ Mai Ngọc Chừ - Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt đã cho biết: “Những vấn đề mà xã hội đã nêu ra ở bộ sách Cánh Diều thì Hội đồng đều đã đã biết và đã khuyến cáo nhóm tác giả.

Ví dụ như các chuyện cua cò và đàn cá, hay như chuyện hai con ngựa, hoặc chuyện lừa thỏ và cọp…thì trong biên bản Hội đồng thẩm định có viết rất rõ là khuyến cáo nhóm tác giả nên thay các ngữ liệu này bằng ngữ điệu khác…nhưng nhóm tác giả vẫn kiên quyết giữ quan điểm của họ và không sửa”.

Theo ông Mai Ngọc Chừ: “Trách nhiệm thì chủ biên và nhóm tác giả sẽ phải chịu trách nhiệm về nội dung của cuốn sách đó vì Hội đồng thẩm định đã khuyến cáo rồi nhưng họ vẫn giữ quan điểm và không chỉnh sửa. Vậy trách nhiệm thuộc về nhóm tác giả”.

Nhiều câu, từ trong bộ sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều không đầy đủ chủ ngữ, vị ngũ, câu văn cụt lủn, lủng củng. Ảnh: TD.