Một trong những bất cập hiện nay của giáo dục là có quá nhiều hồ sơ, sổ sách, đánh giá, minh chứng hình thức tạo ra áp lực không đáng có lên giáo viên và quan trọng là nó không mang lại hiệu quả thiết thực.
Một trong những vấn đề cần đổi mới chính là việc yêu cầu đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mỗi năm một lần, rất hình thức và không phù hợp cần phải thay đổi.
Việc đánh giá, phân loại giáo viên mỗi năm một lần là đúng, còn việc đánh giá chuẩn nghề nghiệp mỗi năm một lần là không phù hợp.
Đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên hiện nay
Việc đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên được thực hiện theo quy định tại Thông tư số: 20/2018/TT-BGDĐT ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông.
 |
Ảnh chỉ mang tính chất minh họa, nguồn: Đặng Thị Huệ (BTT ETEP). |
Quy định này áp dụng đối với giáo viên trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học, trường chuyên, trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục phổ thông) và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Tại “Điều 11. Chu kỳ đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên
1. Giáo viên tự đánh giá theo chu kỳ một năm một lần vào cuối năm học.
2. Người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức đánh giá giáo viên theo chu kỳ hai năm một lần vào cuối năm học.
3. Trong trường hợp đặc biệt, được sự đồng ý của cơ quan quản lý cấp trên, nhà trường rút ngắn chu kỳ đánh giá giáo viên.”
Do đó quy định đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mỗi năm một lần.
Việc đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên gồm đánh giá theo các tiêu chuẩn, tiêu chí như sau:
Tiêu chuẩn 1. Phẩm chất nhà giáo
Tuân thủ các quy định và rèn luyện về đạo đức nhà giáo; chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ đồng nghiệp trong rèn luyện đạo đức và tạo dựng phong cách nhà giáo.
1. Tiêu chí 1. Đạo đức nhà giáo
2. Tiêu chí 2. Phong cách nhà giáo
Tiêu chuẩn 2. Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ
Nắm vững chuyên môn và thành thạo nghiệp vụ; thường xuyên cập nhật, nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
1. Tiêu chí 3. Phát triển chuyên môn bản thân
2. Tiêu chí 4. Xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh
3. Tiêu chí 5. Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh
4. Tiêu chí 6. Kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh
5. Tiêu chí 7. Tư vấn và hỗ trợ học sinh
Tiêu chuẩn 3. Xây dựng môi trường giáo dục
Thực hiện xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh dân chủ, phòng, chống bạo lực học đường
1. Tiêu chí 8. Xây dựng văn hóa nhà trường
2. Tiêu chí 9. Thực hiện quyền dân chủ trong nhà trường
3. Tiêu chí 10. Thực hiện và xây dựng trường học an toàn, phòng chống bạo lực học đường
Tiêu chuẩn 4. Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội
Tham gia tổ chức và thực hiện các hoạt động phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong dạy học, giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
1. Tiêu chí 11. Tạo dựng mối quan hệ hợp tác với cha mẹ hoặc người giám hộ của học sinh và các bên liên quan
2. Tiêu chí 12. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội để thực hiện hoạt động dạy học cho học sinh
3. Tiêu chí 13. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội để thực hiện giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
Tiêu chuẩn 5. Sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục
Sử dụng được ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng các thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục.
1. Tiêu chí 14. Sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc
2. Tiêu chí 15. Ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục
Đề xuất đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên theo chu kỳ 5 năm một lần
Nhìn vào các tiêu chuẩn, tiêu chí trên chúng ta có thể thấy có những tiêu chuẩn, tiêu chí việc đánh giá hàng năm sẽ rất bất hợp lý như ở tiêu chuẩn 1: Phẩm chất nhà giáo, mỗi năm đánh giá nhà giáo có đạt đạo đức nhà giáo hay không sinh ra khập khiễng.
Hay các tiêu chuẩn 2 về phát triển chuyên môn, nghiệp vụ, nếu giáo viên đã đạt chuẩn trình độ đào tạo hoặc trên chuẩn thì việc đánh giá mỗi năm một lần là không phù hợp.
Cũng như ở tiêu chuẩn 5 sử dụng ngoại ngữ, tin học nếu giáo viên đã đảm bảo các tiêu chí, tiêu chuẩn về sử dụng được ngoại ngữ, tin học nên mỗi năm phải đánh giá lại là không cần thiết.
Hay các tiêu chuẩn khác việc đánh giá mỗi năm một lần rất hình thức, tốn kém thời gian và không mang lại hiệu quả tích cực.
Do đó người viết xin được kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu việc đánh giá chuẩn nghề nghiệp nên được đánh giá theo chu kỳ 5 năm một lần, hoặc có thay đổi về trình độ đào tạo, ví dụ một giáo viên có trình độ đào tạo ban đầu là cao đẳng, sau đó hoàn thành và có bằng đại học thì được đánh giá lại và 5 năm sau mới đánh giá một lần nữa.
Bên cạnh đó, để giảm áp lực không đáng có, đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nên bỏ việc giáo viên phải có các minh chứng, việc đánh giá được thực hiện theo quy trình giáo viên tự đánh giá, tổ chuyên môn đánh giá, và cuối cùng là thủ trưởng đánh giá theo quy trình chặt chẽ.
Giáo viên là viên chức, chịu trách nhiệm của Luật Viên chức, giáo viên tự đánh giá, tổ đánh giá và thủ trưởng đánh giá và đóng dấu là chịu trách nhiệm về quyết định đó, việc yêu cầu phải có minh chứng là không cần thiết, nó giống như việc không tin tưởng giáo viên, không tin thủ trưởng đơn vị.
Giáo viên nên tập trung vào công việc giảng dạy và giáo dục để mang lại hiệu quả thiết thực không phải tập trung vào các minh chứng không mang lại hiệu quả đó.
Không chỉ là minh chứng trên giấy gần đây các địa phương theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các giáo viên tải các minh chứng lên phần mềm taphuan.csdl.edu.vn ở phần temis, nếu không tải đủ minh chứng thì không được tập huấn các mô-đun tập huấn, chương trình sách giáo khoa tiếp theo là việc làm vô cùng bất cập, không cần thiết.
Điều gì không cần thiết thì phải được chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp. Tôi tin Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ biết lắng nghe và điều chỉnh trong thời gian sớm nhất.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.