Sau kì thi tuyển sinh lớp 10 hàng năm là câu chuyện bàn về chất lượng giáo dục bậc trung học cơ sở, khi mà “Hơn 1 điểm/môn vẫn đỗ cấp 3 công lập, kì thi vào 10 tốn kém và hình thức, nên bỏ”, hay “Chưa đầy 2 điểm/môn cũng đỗ lớp 10 trường công, chất lượng thật bộc lộ”.
Sau mỗi kì thi tuyển sinh lớp 10, việc ra đề đều được đánh giá bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng của Bộ Giáo dục, vừa sức với học sinh.
Đề ra bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng của Bộ Giáo dục, vừa sức với học sinh, tại sao 1 học sinh có học lực trung bình lớp 9 mà làm bài chỉ đạt hơn 1 điểm/môn? Nếu điểm trung bình môn nhỏ hơn 2, học sinh được đánh giá học lực môn đó loại kém.
Hay nói cách khác, các trường trung học cơ sở đã “đôn” học sinh đó từ loại kém lên loại trung bình để được công nhận tốt nghiệp trung học cơ sở, đủ điều kiện thi tuyển sinh lớp 10.
Có thể nói, kì thi tuyển sinh lớp 10 hàng năm là kì thi nghiêm túc nhất của ngành giáo dục. Chính kì thi nghiêm túc nhất của ngành giáo dục, nên kết quả, điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 là “sách trắng” công khai chất lượng của giáo dục nói chung và giáo dục bậc trung học cơ sở nói riêng.
Thành phố Cần Thơ là một trong những địa phương có trường phổ thông “hơn 1 điểm mỗi môn trúng tuyển lớp 10 công lập”.
 |
Ảnh minh họa: Hà Cường |
Ngày 30/6, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, một cán bộ của Sở Giáo dục - Đào tạo Thành phố Cần Thơ, cho biết đề thi cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 là đề thi chung, học sinh các vùng có sự phân biệt khác nhau.
Các trường tại huyện Vĩnh Thạnh, Thới Lai, Cờ Đỏ… điều kiện học tập của các em học sinh khó khăn hơn những nơi khác nên lấy điểm chuẩn thấp để các em được đi học.
Theo vị cán bộ này, hàng năm, sở có xây dựng kế hoạch tuyển sinh để trình Uỷ ban nhân dân Thành phố phê duyệt.
Kế hoạch này căn cứ tình hình thực tế từng khu vực trên địa bàn thành phố. Ở những cơ sở giáo dục có đội ngũ giáo viên giỏi, cơ sở vật chất tốt mà không tuyển học sinh vào học sẽ gây lãng phí nguồn lực. Đồng thời số thí sinh có nhu cầu học nhưng không trúng tuyển cũng sẽ gặp khó khăn.
"Đừng nhìn điểm thấp mà nói tốt hay không tốt. Khi tổ chức thi, các trường cấp 3 sẽ biết mặt bằng đầu vào học sinh của mình ở đâu, từ đó sẽ có chương trình giáo dục phù hợp" - vị cán bộ này nói. [1]
Nhìn vào điểm thi, điểm chuẩn vào lớp 10, tôi khẳng định sẽ đánh giá được chất lượng trung học cơ sở tốt hay không tốt.
Mặt khác, tất cả các trường phổ thông công lập trên cả nước phải học cùng một chương trình giáo dục, không thể có chuyện “Khi tổ chức thi, các trường cấp 3 sẽ biết mặt bằng đầu vào học sinh của mình ở đâu, từ đó sẽ có chương trình giáo dục phù hợp" như vị cán bộ ở Sở Giáo dục và Đào tạo Cần Thơ đã trả lời phóng viên báo Lao động.
Ngày 14 tháng 5 năm 2018 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định Số: 522/QĐ-TTg về việc Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025.
Theo đó: “Tạo bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực quốc gia, hội nhập khu vực và quốc tế.
Mục tiêu đến năm 2020: Phấn đấu ít nhất 30% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 25%;
Mục tiêu đến năm 2025: Phấn đấu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%".[2]
Nếu tuyển sinh lớp 10 vơ bèo vạt tép như một số trường phổ thông công lập ở Cần Thơ và 1 số địa phương có “điểm chuẩn cao chót vót” làm sao phân luồng học sinh?
Chúng ta không thể “Ở những cơ sở giáo dục có đội ngũ giáo viên giỏi, cơ sở vật chất tốt mà không tuyển học sinh vào học sẽ gây lãng phí nguồn lực. Đồng thời số thí sinh có nhu cầu học nhưng không trúng tuyển cũng sẽ gặp khó khăn”[1] mà tuyển sinh lớp 10 vơ bèo vạt tép.
Làm như vậy, chính ngành giáo dục địa phương đang vô tình đẩy chất lượng giáo dục trung học cơ sở đi xuống, học sinh trung học cơ sở sẽ coi tấm gương “hơn 1 điểm mỗi môn trúng tuyển lớp 10 công lập”, chỉ đối phó sẽ chẳng cần học. Các trường trung học cơ sở vì “phổ cập giáo dục” nên đành đẩy học sinh “kém” lên học sinh “trung bình”.
Mặt khác, tuyển sinh lớp 10 vơ bèo vạt tép sẽ phá vỡ hoàn toàn mục tiêu phân luồng học sinh của Quyết định Số: 522/QĐ-TTg.
Đã đến lúc các địa phương phải có kế hoạch giao chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 theo Quyết định Số: 522/QĐ-TTg chứ không dựa trên cơ sở vật chất, biên chế giáo viên hiện tại của trường trung học phổ thông; có như thế mới góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, công tác phân luồng sau trung học cơ sở.
Hơn thế nữa, tạo ra nguồn lao động được đào tạo, tránh tình trạng thừa thầy, thiếu thợ như hiện nay.
Về lâu dài, Bộ Giáo dục phải thực hiện “Hệ số che đậy chất lượng thật giáo dục phổ thông Bộ Giáo dục cần vào cuộc xóa bỏ”, thay đổi cách tính điểm tốt nghiệp trung học phổ thông, tuyệt đối không đưa điểm học bạ vào cơ cấu điểm tốt nghiệp trung học phổ thông như hiện nay.
Không tuyển sinh lớp 10 theo kiểu vơ bèo vạt tép là phù hợp với thực tế, thực tiễn, thực chất; góp phần thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính “Học thật, thi thật, nhân tài thật”.
Tài liệu tham khảo:
[1]https://nld.com.vn/giao-duc-khoa-hoc/can-tho-thong-tin-viec-hon-1-diem-moi-mon-trung-tuyen-lop-10-cong-lap-20210630200449091.htm
[2] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Lao-dong-Tien-luong/Quyet-dinh-522-QD-TTg-2018-Giao-duc-huong-nghiep-va-dinh-huong-phan-luong-hoc-sinh-pho-thong-382053.aspx
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.