Đến thời điểm hiện tại, tỉnh Đồng Tháp và Vĩnh Long là địa phương thông báo thực hiện xét tuyển vào lớp 10 năm học 2023 - 2024 dựa trên kết quả rèn luyện, học tập trong 4 năm bậc trung học cơ sở của học sinh.
Không phủ nhận những điểm tích cực của phương thức xét học bạ vào lớp 10 như: giảm áp lực thi cử cho học sinh, phụ huynh; tiết kiệm chi phí cho địa phương. Tuy nhiên, lãnh đạo một số trường trung học phổ thông công lập lo ngại điều này sẽ vô hình trung tạo áp lực cho giáo viên khi còn tâm lý nhờ vả và nể nang, áp lực khi chấm điểm cho học sinh là con của đồng nghiệp, họ hàng... khó tránh tình trạng chạy điểm, chạy hạnh kiểm làm đẹp học bạ.
 |
Ảnh minh họa: Ngọc Mai |
Bàn về vấn đề này, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Lưu Trung Kiên – Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Cẩm Nhân (tỉnh Yên Bái) cho biết, thực hiện phương án tuyển sinh vào lớp 10 bằng hình thức thi tuyển hay xét tuyển còn phụ thuộc vào điều kiện từng địa phương như: cơ sở vật chất, chỉ tiêu đăng ký, chỉ tiêu tuyển sinh, đội ngũ nhân lực...
“Cá nhân tôi cho rằng, không nên xét tuyển học bạ vào 10. Tại vì, giữa điểm thi và điểm học bạ thì điểm học bạ có phần không khách quan bằng điểm thi.
Học sinh muốn thi vào trường top để có chất lượng học tập tốt thì phải chăm chỉ, vượt nhiều áp lực để cố gắng có kết quả học tốt, thi tốt. Thực tế những năm gần đây, đối với nhà trường, chúng tôi xét tuyển căn cứ điểm thi vào lớp 10 nhưng chất lượng đầu vào vẫn còn chưa cao. Nên nếu chuyển sang sử dụng phương thức xét học bạ thì học sinh sẽ càng ỷ lại, có thể sẽ có em dù được xét tuyển vào 10, nhưng không theo được chương trình bậc trung học phổ thông”, thầy Kiên nói.
Cũng theo thầy Kiên, trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm trước của trường, mỗi học sinh chỉ đạt 3 điểm/môn đã đỗ vào trường (nhân hệ số hai môn Toán, Ngữ văn). Do vậy, nếu không thi tuyển để tạo áp lực cho các em ôn luyện thì "trình độ kiến thức có khi chỉ dưới 3 điểm, lên lớp 10, 11, 12 các em học thế nào?" - thầy Kiên lo lắng.
“Do vậy, còn nhiều lăn tăn với điểm học bạ. Đặc biệt là nếu vẫn còn ảnh hưởng của tâm lý nể nang từ một bộ phận cán bộ, giáo viên dẫn đến việc nâng điểm, làm đẹp học bạ, không đánh giá thực chất năng lực học sinh”, thầy Kiên chia sẻ.
Còn cô Nguyễn Thị Phượng – Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Sông Lô (tỉnh Tuyên Quang) cho biết, trường đang chờ chỉ đạo của ngành giáo dục tỉnh về công tác tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023-2024.
“Mọi năm, theo phương án chung của tỉnh, nhà trường áp dụng phương thức vừa thi, vừa căn cứ vào học bạ trung học cơ sở (ví dụ quy đổi điểm, hạnh kiểm tốt = 5 điểm, học lực giỏi = 5 điểm, học lực khá = 3 điểm…) để tuyển sinh", cô Phượng nói.
Trước thông tin một số tỉnh lựa chọn phương thức xét học bạ vào lớp 10, theo cô Phượng, phương thức này dựa vào điểm số của học sinh nên cần phải làm chặt từ khâu kiểm tra đánh giá, chấm điểm bậc trung học cơ sở.
"Muốn tuyển sinh lớp 10 dựa vào điểm rèn luyện, học tập, giáo viên, lãnh đạo trường trung học cơ sở phải quán triệt học thật, thi thật thì điểm học bạ mới phản ánh đúng năng lực học trò, từ đó trường trung học phổ thông có thể tin tưởng xét tuyển. Tránh tình trạng học sinh trúng tuyển vào 10 nhưng không theo được chương trình, thầy cô lại phải dành thời gian để bồi dưỡng, phụ đạo", cô Phượng chia sẻ.
Không phủ nhận ưu điểm của phương án xét học bạ vào 10, nhưng Thạc sĩ Đồng Văn Hương – Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Cẩm Lý (tỉnh Bắc Giang) cho rằng, tuyển sinh vào 10 bằng thi tuyển sẽ đảm bảo công bằng hơn.
Theo thầy Hương: “Nếu như nhà trường xét học bạ, thì sẽ không tránh được việc có trường trung học cơ sở trong khu vực sẽ đánh giá học sinh "nhẹ tay" hơn để các em tăng cơ hội vào lớp 10.
Chưa kể, trong nội bộ một trường, dù ít nhưng cũng khó tránh việc giáo viên ưu ái và cho điểm quá trình, điểm kiểm tra cao đối với học sinh ở diện "đặc biệt" (như là con em đồng nghiệp, họ hàng làng xóm...)”, thầy Hương chia sẻ.
Phân tích rõ hơn, thầy Hương cho rằng, đối với trường khó tuyển sinh, tỷ lệ chọi không nhiều thì có thể xem xét sử dụng phương án xét tuyển học bạ. Còn trường nào có số lượng học sinh đăng ký thi nhiều, tỷ lệ chọi cao thì nên thi tuyển để tạo công bằng.
Đặt tình huống nếu xảy ra trường hợp học sinh trúng tuyển bằng phương thức xét học bạ vào 10 nhưng không theo được chương trình học, nhất là triển khai chương trình mới, thầy Hương nêu ý kiến: "Đối với học sinh học lực trung bình yếu thì trường tổ chức các nhóm, các lớp phụ đạo, bồi dưỡng do thầy cô đứng lớp. Còn những học sinh học yếu, không đạt đủ điều kiện lên lớp thì các em phải chấp nhận lưu ban (ở lại lớp). Điều này phải được làm nghiêm túc".
Nhiều ý kiến cho rằng: Việc tổ chức thi tuyển sinh lớp 10 cần kinh phí tổ chức lớn; phụ huynh thêm gánh nặng tài chính khi phải đầu tư cho con ôn luyện các lớp học thêm, lò luyện thi, nên phương án xét tuyển sẽ là phù hợp nhằm tiết kiệm thời gian, tiền bạc, công sức.
Tuy nhiên, thầy Hương nêu quan điểm: "Đối với giáo dục cần coi trọng chất lượng và sự công bằng lên hàng đầu. Mỗi phương thức tuyển sinh sẽ đều có mặt tích cực cũng như hạn chế khác nhau. Song, về tính công bằng trong tuyển sinh vào 10, việc thi tuyển sẽ tốt hơn cho cả học sinh và nhà trường".
Năm học 2023-2024, tỉnh Đồng Tháp tuyển sinh vào lớp 10 hệ không chuyên bằng kết quả học tập, rèn luyện của 4 năm học trung học cơ sở. Điểm xét tuyển là tổng điểm trung bình cuối năm của 4 năm học trung học cơ sở và điểm ưu tiên (nếu có), trong đó, điểm trung bình cuối năm lớp 9 nhân hệ số 2.
Đối với điểm hạnh kiểm, được xét bằng tổng điểm hạnh kiểm 4 năm học trung học cơ sở. Hạnh kiểm tốt được tính 2,5 điểm; hạnh kiểm khá được tính 2 điểm và hạnh kiểm trung bình được tính 1,5 điểm.
Tỉnh Vĩnh Long không tổ chức thi tuyển và chỉ xét tuyển đối với học sinh lớp 10 trung học phổ thông năm học 2023 - 2024. Đối với trường chuyên sẽ có 2 vòng gồm vòng xét tuyển và vòng thi tuyển.