Năm học 2022-2023 đã kết thúc, học sinh bước vào kỳ nghỉ hè sau một năm học tập vất vả, căng thẳng. Thời điểm này, trừ những học sinh cuối cấp đang chuẩn bị bước vào kỳ thi tuyển sinh 10, thi tốt nghiệp trung học phổ thông thì học sinh các khối còn lại có dịp nghỉ ngơi, thăm thú người thân, du lịch cùng gia đình…
Chính vì thế, một số địa phương ban hành văn bản hướng dẫn cấm dạy thêm trong hè nhưng nó có thực sự cần thiết? Vì lúc cần cấm nhất là trong năm học đang diễn ra, lúc đó việc dạy thêm, học thêm đan cài nhiều bất cập, thậm chí có những tiêu cực.
Còn bây giờ, thời điểm đã nghỉ hè thì việc dạy thêm, học thêm không ai ép buộc và học sinh lúc này học thêm không nặng nề về điểm số nên đây cũng là cách trang bị, bổ sung kiến thức cần thiết. Hơn nữa, một số phụ huynh ở khu vực đô thị gửi con đi học hè cũng là cách để con em mình không phải tự nhốt mình trong 4 bức tường với những màn hình điện thoại và vô số những trò chơi vô bổ khác.
 |
| Một số địa phương ban hành văn bản hướng dẫn cấm dạy thêm trong hè nhưng nó có thực sự cần thiết. Ảnh minh họa: Doãn Nhàn |
Việc dạy thêm, học thêm trong năm học mới khiến phụ huynh đau đầu, xã hội băn khoăn
Việc dạy thêm, học thêm những năm qua có những diễn biến khá phức tạp, nhiều học sinh đã phải bắt đầu học thêm từ khi các em còn chưa vào lớp 1. Suốt 12 năm học phổ thông, đa phần học sinh đã quá quen với những buổi học thêm ở trường ở nhà thầy cô giáo.
Trước đây, khi tiểu học chưa học 2 buổi/ngày. Bắt đầu từ cấp tiểu học, nhiều học sinh ở khu vực đô thị đã bắt đầu làm quen với chuyện học thêm từ nhiều nguyên nhân, lý do khác nhau. Các em được cha mẹ gửi cho thầy cô cả ngày, kiêm luôn việc đưa, đón, lo ăn nghỉ từ nhà trường về nhà thầy cô và ngược lại từ nhà thầy cô đến nhà trường.
Học sinh học ở trường 1 buổi, ăn uống, học thêm, nghỉ ngơi ở nhà thầy cô 1 buổi. Phụ huynh có thể đưa học sinh đến trường (nếu học buổi sáng), trưa thầy cô đưa về nhà ăn uống, nghỉ ngơi và học thêm, tối đến đón con tại nhà thầy cô.
Hoặc, đưa đến nhà thầy cô vào buổi sáng (nếu học buổi chiều) thì sáng học thêm nhà thầy cô, sau đó ăn uống, nghỉ trưa và thầy cô đưa đến trường, tan học, phụ huynh đón con tại cổng trường.
Lên cấp trung học cơ sở, việc học thêm đa phần diễn ra theo từng môn nên phụ huynh sẽ đưa con đến nhà thầy cô vào trái buổi học, hoặc buổi tối. Nhìn chung, nhiều học sinh có lịch học thêm suốt tuần vì chỉ cần học vài môn quan trọng để phục vụ việc thi cử sau này, mỗi môn sẽ học 2-3 buổi/ tuần thì lịch học thêm cũng đã kín hết. Đặc biệt, năm lớp 9 thì lịch học thêm gần như kín cả tuần vì các em phải trải qua lỳ thi tuyển sinh 10.
Lên đến cấp trung học phổ thông, lúc này đa phần các trường học tổ chức dạy thêm tại trường vào trái buổi nên lịch học trong ngày chính khóa và học thêm ở trường cơ bản từ được sắp xếp từ thứ hai đến thứ bảy dày đặc. Nhiều em còn tranh thủ buổi tối và ngày chủ nhật đến nhà thầy cô và trung tâm gia sư học thêm.
Nhìn chung, việc dạy thêm, học thêm ở những vùng có điều kiện kinh tế, những nơi mà có phong trào học tập, sự cạnh tranh cao thì chuyện học thêm của học sinh gần như là đương nhiên.
Những môn học được xem là môn chính, môn quan trọng thì giáo viên nào có cơ hội dạy thêm được là mở lớp dạy thêm. Phần nhiều, những giáo viên dạy thêm là dạy cho học sinh chính khóa của mình.
Việc học thêm với chính thầy cô của mình giúp cho học sinh cải thiện về điểm số và điều quan trọng là trên lớp học sẽ luôn được thầy cô ưu ái, nhẹ nhàng, nương tay hơn.
Đặc biệt, đối với học sinh cấp trung học phổ thông sẽ có sự “chuẩn bị tốt” cho học bạ của mình khi tham dự kỳ thi tốt nghiệp và xét tuyển đại học. Bởi lẽ, những năm gần đây có rất nhiều trường đại học xét tuyển bằng học bạ. Điểm số trong học bạ đẹp sẽ dẫn mag lại nhiều thuận lợi sau này.
Vì thế, dạy thêm, học thêm trong thời điểm năm học đang diễn ra, học thêm với chính thầy cô đang dạy lớp mình sẽ có rất nhiều lợi thế cho cả trò và thầy.
Lúc này, nếu các địa phương cấm dạy thêm, học thêm mới là điều cần thiết vì nó góp phần giảm tải cho học trò, giảm áp lực tiền bạc cho phụ huynh, bớt được những tiêu cực trong việc kiểm tra, đánh giá trên lớp (nếu có).
Thế nhưng, rất hiếm thấy địa phương nào ra văn bản cấm dạy thêm, học thêm trong năm học. Ngay cả Thông tư số 17/2012/TT-BGDĐT ban hành quy định dạy thêm, học thêm cũng chỉ cấm dạy thêm văn hóa cho học sinh tiểu học.
Còn các môn năng khiếu ở cấp tiểu học và các môn học ở cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông Bộ cũng không cấm, chỉ cấm giáo viên không được dạy thêm cho học sinh chính khóa của mình nhưng kiểm tra, giám sát việc này đến đâu thì lại là chuyện không dễ. Bởi vậy, những năm qua tình trạng dạy thêm, học thêm diễn ra công khai, thậm chí có nơi, có thời điểm gây ra những bức xúc cho phụ huynh học sinh.
Cấm dạy thêm, học thêm trong hè liệu có thực sự cần thiết?
Năm nào cũng vậy, cứ đến thời điểm kết thúc năm học thì một số địa phương sẽ ban hành văn bản cấm dạy thêm trong hè dưới mọi hình thức.
Theo quan điểm của người viết, việc cấm dạy thêm, học thêm trong hè không thực sự cần thiết. Học sinh nếu đi học thêm trong hè sẽ có thêm kiến thức, phụ huynh yên tâm vì cho dù có mất một số tiền nhưng con mình không quên kiến thức và không mải mê với những trò chơi vô bổ.
Hơn nữa, một số phụ huynh là cán bộ, công chức, viên chức không thể trông coi được con mình khi đi làm thì việc gửi gắm con học thêm ở nhà thầy cô giáo hay ở nhà trường cũng có phần nào yên tâm hơn.
Lúc này, về cơ bản không có tiêu cực xảy ra vì nó không phục vụ cho điểm số của học trò và thực tế nhà trường, giáo viên cũng không thể ép buộc được học trò, hay ép phụ huynh phải cho con đi học thêm vì năm học cũ đã hết.
Bản thân người viết không đồng tình khi nhiều địa phương để xảy ra tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan trong năm học và đâu đó có hiện tượng giáo viên đối xử không công bằng với những học sinh không học thêm với mình. Nhưng đặt trong bối cảnh như kỳ thi tuyển sinh 10 năm nay của Hà Nội chỉ lấy 55,8% thí sinh vào trường công lập (72.000 chỉ tiêu vào 10 công lập/số học sinh lớp 9 năm học 2022-2023 là 129.210 em) [1] hoặc một số địa phương ở khu vực thành phố, thị xã cũng có tỉ lệ chọi rất cao thì việc dạy thêm, học thêm trong hè cũng là sự chuẩn bị cần thiết cho học trò.
Vì thế, sau khi năm học 2022-2023 kết thúc, học sinh nghỉ ngơi vài tuần và có thể tham gia học thêm một vài môn cần thiết cũng là sự chuẩn bị cho tương lai học sinh.
Ba tháng hè dài đằng đẳng, nếu học sinh ở quê còn có bạn bè, anh em xóm làng vui chơi; học sinh ở đô thị cơ bản là sống khép kín, cha mẹ thì đi làm, đến các nơi vui chơi nào đó thì đa phần đều phải mất tiền.
Vì thế, nhiều học sinh cứ thui thủi trong nhà, khép mình với điện thoại, với ti vi. Việc mỗi tuần học sinh tham gia học thêm vài buổi ở trường, ở nhà thầy cô giáo để được giao lưu, tiếp xúc, trò chuyện với bạn bè, được ôn luyện kiến thức nếu như gia đình, học sinh thấy cần thì cũng không có gì là không tốt.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
[1] https://vnexpress.net/ha-noi-cong-bo-chi-tieu-vao-lop-10-cong-lap-4596630.html