Tại tọa đàm khoa học Bàn về cao đẳng do Viện Nghiên cứu phát triển Phương Đông phối hợp với Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tổ chức vào ngày 14/10, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng – nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp khu vực ASEAN đã chia sẻ về vai trò của các trường cao đẳng cộng đồng trong giáo dục đại học Hoa Kỳ và vấn đề liên thông từ cao đẳng lên đại học.
 |
| Quang cảnh buổi tọa đàm |
Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng cho biết, theo Hiệp hội các trường Cao đẳng cộng đồng Mỹ, hiện nay có tất cả 1.167 trường cao đẳng cộng đồng (trên tổng số 3.982 trường cao đẳng và đại học) ở Hoa Kỳ.
Với 116 trường cao đẳng cộng đồng, 1,9 triệu sinh viên, bang California là bang có hệ thống các trường cao đẳng lớn nhất Hoa Kỳ. Ngoài ra Hoa Kỳ còn có 7.271 cơ sở dạy nghề.
10 nhiệm vụ, vai trò chính của các trường cao đẳng cộng đồng
Theo Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng, các trường cao đẳng cộng đồng ở Hoa Kỳ đóng vai trò quan trọng và có các nhiệm vụ cụ thể, đóng góp đáng kể cho hệ thống giáo dục và xã hội nói chung. Cụ thể, các trường cao đẳng cộng đồng có 10 vai trò và nhiệm vụ chính.
Thứ nhất, tiếp cận giáo dục đại học: Các trường cao đẳng cộng đồng thường được là các cơ sở giáo dục dạng mở. Các trường cung cấp các cơ hội giáo dục đại học dễ tiếp cận và giá cả phải chăng cho nhiều loại người học, bao gồm học sinh mới tốt nghiệp trung học, người lớn đang đi làm và những người tìm kiếm sự thay đổi nghề nghiệp. Tuyển sinh thường rất mở để mọi người có thể theo học, phục vụ lifelong learning.
Thứ hai là học phí thấp: Các trường cao đẳng cộng đồng cung cấp các lựa chọn giáo dục hiệu quả về chi phí. Học phí và lệ phí thường thấp hơn so với các trường đại học bốn năm, giúp sinh viên nghèo có thể tiếp cận, đặc biệt là chi phí ăn ở.
Thứ ba là liên thông: Một nhiệm vụ quan trọng của các trường cao đẳng cộng đồng là chuẩn bị cho sinh viên chuyển tiếp thành công vào các trường đại học bốn năm.
Họ cung cấp các chương trình chuyển tiếp với các môn học thường tương đương với hai năm đầu tiên của bằng cử nhân. Điều này cho phép sinh viên tiết kiệm tiền trong 2 năm đầu sau đó chuyển tiếp để hoàn thành bằng cử nhân.
Thứ tư là giáo dục nghề nghiệp và kỹ thuật: Các trường cao đẳng cộng đồng cung cấp đào tạo trong các lĩnh vực nghề nghiệp và kỹ thuật khác nhau, bao gồm chăm sóc sức khỏe, công nghệ thông tin, kỹ thuật, sản xuất, v.v. Họ cung cấp các chứng chỉ ngắn hạn để chuẩn bị cho sinh viên gia nhập lực lượng lao động ngay lập tức.
Thứ năm là phát triển lực lượng lao động: Các trường cao đẳng cộng đồng làm việc chặt chẽ với các ngành công nghiệp và doanh nghiệp địa phương để phát triển các chương trình đáp ứng nhu cầu lực lượng lao động của khu vực. Họ cung cấp đào tạo và giáo dục có liên quan để giúp sinh viên có được các kỹ năng và bằng cấp cần thiết cho các công việc theo yêu cầu.
Thứ sáu là giáo dục thường xuyên: Nhiều trường cao đẳng cộng đồng cung cấp các chương trình giáo dục thường xuyên cho những người học suốt đời. Các chương trình này bao gồm các khóa học phi tín chỉ, chủ yếu nâng cao kỹ năng.
Thứ bảy là giáo dục khắc phục và phát triển: Các trường cao đẳng cộng đồng thường cung cấp giáo dục khắc phục hậu quả hoặc phát triển để giúp học sinh cải thiện các kiến thức, kỹ năng nền tảng trong các môn học như toán và tiếng Anh trước khi chuyển sang các môn học bậc đại học.
Thứ tám là đa dạng và hòa nhập: Các trường cao đẳng cộng đồng tuyển sinh một nhóm sinh viên đa dạng, bao gồm các cá nhân từ nhiều nguồn gốc, lứa tuổi và địa vị kinh tế xã hội khác nhau. Họ đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự hòa nhập và đa dạng trong giáo dục đại học.
Thứ chín là phục vụ cộng đồng tại địa phương: Nhiều trường cao đẳng cộng đồng tích cực tham gia với cộng đồng địa phương của họ, tham gia vào các sáng kiến phát triển cộng đồng, hợp tác với các tổ chức địa phương và giải quyết các nhu cầu của cộng đồng.
Mười là nghiên cứu và đổi mới sáng tạo: Một số trường cao đẳng cộng đồng tham gia vào các dự án nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ và khoa học ứng dụng, góp phần vào những tiến bộ trong các ngành công nghiệp khác nhau.
Nhìn chung, các trường cao đẳng cộng đồng ở Hoa Kỳ là các cơ sở giáo dục đa năng với sứ mệnh đa diện, tập trung vào khả năng tiếp cận, khả năng chi trả, phát triển lực lượng lao động, đáp ứng nhu cầu đa dạng của sinh viên và cộng đồng mỗi địa phương.
Công nhận tín chỉ để liên thông lên đại học
Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng thông tin thêm: Chương trình đào tạo của các trường cao đẳng cộng đồng khác nhau do nhiệm vụ, mục tiêu và số lượng sinh viên.
Chương trình đào tạo với ba mục đích chính: cung cấp kiến thức về chương trình giảng dạy tại các trường cao đẳng cộng đồng; đánh giá các khóa học có thể liên thông với các trường 4 năm; và xem xét làm thế nào các trường đào tạo 2 năm và 4 năm có thể thúc đẩy các mục tiêu của ngành giáo dục đại học thông qua sự hợp tác sâu sắc hơn.
Đặc biệt, nhiệm vụ chính của các chương trình đào tạo trường cao đẳng cộng đồng là tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển tín chỉ sang các trường đại học bốn năm. Họ cung cấp các chương trình chuyển tiếp với các khóa học được thiết kế để phù hợp với hai năm đầu tiên của bằng cử nhân.
Công nhận tín chỉ đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục Hoa Kỳ, đặc biệt là khi sinh viên chuyển từ trường cao đẳng cộng đồng lên đại học.
Công nhận tín chỉ tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi suôn sẻ khi sinh viên chuyển từ cao đẳng cộng đồng lên đại học. Nó đảm bảo các môn học hoàn thành ở cấp đại học phù hợp với các chương trình đại học.
Một trong những vai trò chính của việc chuyển đổi tín chỉ là xác định tín chỉ nào có thể được công nhận và áp dụng cho đại học. Điều này giúp sinh viên tránh các môn học dư thừa, tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Việc này cũng giúp thừa nhận giá trị của những trải nghiệm học tập trước đó của sinh viên và đảm bảo rằng những nỗ lực của sinh viên không bị lãng phí khi họ chuyển lên đại học.
Về phương pháp xác định tín chỉ được công nhận từ cao đẳng lên đại học, thầy Dũng cho biết, xác định các khoản tín chỉ để chuyển tiếp từ một trường cao đẳng cộng đồng lên đại học là một quy trình đánh giá có hệ thống để đảm bảo rằng các môn học được hoàn thành ở cấp cao đẳng phù hợp với các yêu cầu của chương trình đại học.
Có 6 phương pháp phổ biến được sử dụng để đánh giá và xác định các tín chỉ được liên thông:
Một là tính tương đương giữa các môn học: Trong phương pháp này, mỗi khóa học được thực hiện tại trường cao đẳng được kết hợp với các khóa học tương đương hoặc tương tự do trường đại học cung cấp. Nếu nội dung, mục tiêu và sự nghiêm túc đánh giá của các môn trình độ cao đẳng phù hợp với khóa học của trường đại học, nó được coi là tương đương và các tín chỉ được công nhận.
Hai là xem xét thời lượng tín chỉ (credit hours): Các trường thường sử dụng thời lượng tín chỉ làm cơ sở để công nhận tín dụng. Nếu một khóa học cao đẳng có thời lượng và nội dung tương tự như một môn học đại học, các tín chỉ được công nhận. Ví dụ, một khóa học cao đẳng 3 tín chỉ có thể tương đương với một khóa học đại học 3 tín chỉ.
Ba là đánh giá các môn đã học: Trong trường hợp các môn học ở bậc cao đẳng không có môn tương đương ở trường đại học, sinh viên có thể biên soạn danh mục giới thiệu công việc, bài tập và kết quả học tập của họ. Các giảng viên hoặc cố vấn học tập sẽ đánh giá các danh mục này để xác định số và loại tín chỉ được miễn.
Bốn là các kỳ thi tiêu chuẩn hóa: Một số đại học chấp nhận các kỳ thi tiêu chuẩn hóa, như điểm số của Advanced Placement (AP) hoặc College-Level Examination Program (CLEP), để thay cho các môn học. Thành tích trong các kỳ thi này có thể giúp sinh viên được công nhận tín chỉ đại học.
Năm là đánh giá từ giảng viên: Các giảng viên hoặc chuyên gia học thuật từ cao đẳng và đại học cùng hợp tác để xem xét giáo trình khóa học, bài tập, mục tiêu học tập và chuẩn đầu ra của môn học, và xác định xem các tín chỉ nào có thể được công nhận. Đối với các môn học chuyên ngành, các trường có thể tiến hành đánh giá, xem xét các yếu tố như giáo trình môn học, sách giáo khoa được sử dụng và độ sâu của nội dung để công nhận tín chỉ.
Sáu là thỏa thuận liên thông: Nhiều trường cao đẳng cộng đồng và đại học đã ký kết các thỏa thuận liên thông, chính thức xác định cách chuyển tín chỉ giữa hai đơn vị. Các thỏa thuận này phác thảo những khóa học nào đủ điều kiện để công nhận.
Bảy là bài kiểm tra đánh giá: Trong một số trường hợp, sinh viên cao đẳng cần phải làm bài kiểm tra trình độ hoặc đánh giá để chứng minh kiến thức và kỹ năng của họ trong một lĩnh vực hoặc chủ đề cụ thể. Kết quả các bài kiểm tra này có thể giúp công nhận tín chỉ đã học.
Các phương pháp và tiêu chí cụ thể để công nhận tín chỉ có thể rất khác nhau giữa các trường cao đẳng và đại học. Điều cần thiết là sinh viên phải làm việc chặt chẽ với các cố vấn học tập, tuân theo các thỏa thuận liên thông đã ký kết và cung cấp minh chứng về các môn học trước đó và kinh nghiệm học tập để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình công nhận tín chỉ suôn sẻ.
Việt Nam cần sớm đưa các trường cao đẳng quay lại hệ thống giáo dục đại học
Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng nhận định: Các trường cao đẳng cộng đồng tại Hoa Kỳ và chính sách liên thông đại học thông qua việc công nhận tín chỉ đã giúp hệ thống giáo dục đại học Hoa Kỳ cực kỳ linh hoạt và hiệu quả, giúp người học tiết kiệm thời gian và chi phí học tập, giúp các trường trong hệ thống giáo dục đại học sử dụng hiệu quả nguồn lực.
Đây là bài học lớn cho nền giáo dục Việt Nam vì ngay từ khi giáo dục nghề nghiệp bị tách ra khỏi hệ thống giáo dục đại học, tính liên thông đã không còn do chương trình đào tạo giữa bậc cao đẳng và đại học không được đối sánh để công nhận tín chỉ, gây lãng phí nguồn lực.
Các trường cao đẳng cũng gặp nhiều khó khăn trong tuyển sinh khi không được tiếp cận cơ sở dữ liệu giáo dục phổ thông.
Để giải quyết các vấn đề nêu trên, điều cấp thiết nhất hiện nay là phải đưa các trường cao đẳng quay lại hệ thống giáo dục đại học và thống nhất quản lý ở cấp vĩ mô.
Việc quy hoạch lại các trường đại học địa phương thành mạng lưới các trường cao đẳng cộng đồng như mô hình của Hoa Kỳ sẽ giúp hệ thống đào tạo nhân lực của đất nước linh hoạt hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn.