Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học có hiệu lực thi hành kể từ ngày 22/3/2024.
Theo đó, tiêu chuẩn về cơ sở vật chất có tiêu chí với yêu cầu: “Từ năm 2030, diện tích đất (có hệ số theo vị trí khuôn viên) tính bình quân trên một người học chính quy quy đổi theo trình độ và lĩnh vực đào tạo không nhỏ hơn 25m2.
Thế nhưng hiện nay, với quỹ đất hạn chế, nhiều trường đại học có diện tích đất bình quân trên mỗi sinh viên thấp hơn nhiều so với yêu cầu đặt ra của Chuẩn cơ sở giáo dục đại học.
Không chỉ các trường đại học mới thành lập, ngay cả nhiều đại học lâu đời cũng chưa đạt chuẩn về diện tích đất. Hầu hết các trường đại học hiện có diện tích đất/sinh viên ở mức dưới chuẩn.
Theo Thông tư ban hành Chuẩn cơ sở giáo dục đại học, đến năm 2030, các trường đại học mới phải thực hiện theo quy định này, thế nhưng, việc mở rộng diện tích vẫn là bài toán nan giải với các trường.
Để có cái nhìn tổng quan hơn về vấn đề này, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam có biểu đồ thống kê diện tích đất/sinh viên của một trường đại học như sau:
Thống kê cho thấy hiện có nhiều trường có diện tích đất/sinh viên hiện chỉ bằng khoảng 1/20 so với chuẩn. Không chỉ các trường đại học tư mà ngay cả nhiều trường đại học lớn, trường đại học thành viên các đại học quốc gia, đại học vùng cũng đều có diện tích đất/sinh viên rất khiêm tốn.
Theo báo cáo 3 công khai năm học 2022- 2023 của Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), diện tích đất/sinh viên cũng chỉ đạt 16,01 m2, tổng diện tích cơ sở đào tạo quản lý sử dụng là 171.200 m2.
Cũng theo báo cáo 3 công khai năm học 2023- 2024 của Trường Đại học Thương Mại, diện tích đất/sinh viên cũng chỉ đạt 2,32 m2. Tổng diện tích đất Trường Đại học Thương Mại quản lý là 43,381 m2/18.675 sinh viên.
Đại học Bách khoa Hà Nội hiện có diện tích 26 héc ta ở trung tâm Thành phố Hà Nội. Đất ở trung tâm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh được tính hệ số 2,5.
Cũng theo 3 công khai 2022- 2023, tổng diện tích cơ sở đào tạo quản lý sử dụng là 256.520,6 m2/34.657 sinh viên. Diện tích đất bình quân/sinh viên của Đại học Bách khoa Hà Nội hiện chỉ là 7,4 m2.
Trường Đại học Ngoại thương là một trong những trường đại học top đầu cũng chưa đạt chuẩn theo quy định này, theo công khai về thông tin cơ sở vật chất của cơ sở giáo dục đại học năm học 2022-2023, nhà trường cũng chỉ đạt 5.33 m2/sinh viên.
Theo công khai thông tin cơ sở vật chất của cơ sở giáo dục đại học năm 2023 - 2024 Trường Đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội), nhà trường có tổng diện tích cơ sở đào tạo quản lý sử dụng tại trụ sở chính tại 141 Xuân Thủy, Cầu Giấy Hà Nội là 880 m2, cơ sở 2 tại Hoà Lạc là 12,6 ha, diện tích đất/sinh viên cũng chỉ đạt 0,4 m2.
Cũng theo 3 công khai 2022- 2023 của Học viện Ngoại giao, tổng diện tích cơ sở đào tạo quản lý sử dụng tại trụ sở chính là 10.650 m2, diện tích đất bình quân/sinh viên của Học viện Ngoại giao hiện chỉ là 2,4 m2.
Học viện Ngân hàng hiện cũng có có diện tích đất/sinh viên tại trụ sở chính ở Hà Nội khá khiêm tốn, chỉ đạt 2,264 m2; cơ sở đào tạo Học viện Ngân hàng tại thị xã Sơn Tây có diện tích đất là 0,925 m2/sinh viên.
Một số trường đại học như Trường Đại học Hoa Sen diện tích đất/sinh viên cũng chỉ đạt 1,4 m2; Trường Đại học Thăng Long cũng chỉ đạt 1,847 m2.
Bên cạnh một số trường có diện tích đất/sinh viên hạn chế thì ở thời điểm hiện tại, một số trường đại học hiện nay có diện tích đất/sinh viên đạt chuẩn cơ sở giáo dục đại học như: Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh đạt 25 m2/sinh viên; Trường Đại học Tôn Đức Thắng đạt 31,61 m2/sinh viên; Trường Đại học Nha Trang đạt 32,2 m2/sinh viên.
Mặc dù ở nhiều trường diện tích đất còn thấp, nhưng việc xây dựng phục vụ đào tạo của các trường được cải thiện đáng kể khi so với chuẩn. Ở tiêu chí diện tích sàn xây dựng/sinh viên, hầu hết các trường hiện đều đạt chuẩn, hoặc đạt trên chuẩn.
Theo quy định của Thông tư ban hành Chuẩn cơ sở giáo dục đại học: "Diện tích sàn xây dựng phục vụ đào tạo trên số người học chính quy quy đổi theo trình độ và lĩnh vực đào tạo không nhỏ hơn 2,8 m2 (Tiêu chí 3.2, Tiêu chuẩn 3).
Hầu hết các trường đều đạt chuẩn về quy định diện tích sàn xây dựng phục vụ đào tạo trên số người học chính quy không nhỏ hơn 2,8 m2.
Theo thống kê của Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, nhiều trường đại học đều đạt chuẩn về diện tích sàn/sinh viên như: Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đạt 4,09 m2/sinh viên; Học viện Ngoại giao đạt 5,2 m2/ sinh viên; Trường Đại học Kinh tế -Luật (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) cũng đạt chuẩn với 3,94 m2/ sinh viên.
Bên cạnh đó, Đại học Bách khoa Hà Nội, diện tích sàn xây dựng đạt 8,9 m2/sinh viên, vượt xa so với chuẩn; Trường Đại học Sư phạm thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí minh cũng đạt mức 7,22 m2/ sinh viên; Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội có diện tích sàn xây dựng đạt 6,225 m2/sinh viên.
Tuy nhiên, đối chiếu với Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT thì có một số trường chưa đạt chuẩn mà Thông tư nêu ra như Trường Đại học Thương Mại có diện tích sàn xây dựng đạt 2.5 m2/sinh viên; Trường Đại học Luật (Đại học Quốc Gia Hà Nội) có diện tích sàn xây dựng chỉ đạt 1,95 m2/sinh viên; Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ chí Minh đạt 2,51 m2/sinh viên.
Theo quy định của Thông tư ban hành Chuẩn cơ sở giáo dục đại học, các cơ sở giáo dục đại học phải thực hiện các biện pháp cần thiết để thường xuyên giám sát, cải tiến chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục đại học, bảo đảm đạt được tất cả tiêu chuẩn, tiêu chí của Chuẩn cơ sở giáo dục đại học thuộc phạm vi áp dụng cho cơ sở giáo dục đại học từ năm 2025.
Đồng thời, thực hiện trách nhiệm giải trình đối với người học, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và các bên có liên quan về chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục đại học thông qua kết quả thực hiện Chuẩn cơ sở giáo dục đại học.