Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành có hiệu lực từ ngày 22/03/2024.
Theo đó, 6 tiêu chuẩn và 20 tiêu chí của chuẩn cơ sở giáo dục đại học là các yêu cầu tối thiểu về điều kiện bảo đảm chất lượng và chỉ số hoạt động của một cơ sở giáo dục đại học. Trong đó, tiêu chuẩn, tiêu chí đang thu hút nhiều sự quan tâm là tuyển sinh và đào tạo (Tiêu chí 5.3 và 5.5 của Tiêu chuẩn 5).
Ghi nhận chia sẻ của một số lãnh đạo trường đại học, tiêu chí 5.3 và 5.5 nhằm mục tiêu để các trường duy trì chất lượng và hiệu quả về công tác tuyển, đào tạo, cũng như hỗ trợ người học. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế còn những khó khăn nhất định để đạt quy định theo chuẩn.
Cụ thể, một số lãnh đạo trường cho rằng, tiêu chí 5.3 quy định: “Tỷ lệ tốt nghiệp, được xác định bằng tỷ lệ người học tốt nghiệp trong thời gian không chậm quá 2 năm so với kế hoạch học tập chuẩn, không thấp hơn 60%; tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%” sẽ khiến trường khó thực hiện theo chuẩn, đặc biệt là đối với một số ngành kỹ thuật đặc thù.
Còn tiêu chí 5.5 quy định: “Tỷ lệ người tốt nghiệp đại học có việc làm phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo, tự tạo việc làm hoặc học tiếp trình độ cao hơn trong thời gian 12 tháng sau khi tốt nghiệp, không thấp hơn 70%”, lãnh đạo trường nhận định, việc thực hiện để đạt tiêu chí này có nhiều thuận lợi hơn so với tiêu chí 5.3.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phan Hồng Hải – Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, về cơ bản, có thể khẳng định mục tiêu mà các tiêu chí 5.3 và 5.5 hướng đến đã được Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh quan tâm thực hiện từ lâu. Và điều này thể hiện rõ nhất từ khi nhà trường tham gia Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (AUN-QA).
Theo thầy Hải chia sẻ, với tiêu chí 5.5, nhà trường không khó để đạt chuẩn quy định. Bởi, theo báo cáo của nhà trường, trong thời gian 12 tháng sau khi ra trường, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đại học có việc làm phù hợp với trình độ chuyên môn, tự tạo việc làm, hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn của trường luôn vượt mức 70%.
Về tỷ lệ này, tìm hiểu của phóng viên qua báo cáo ba công khai năm học gần nhất (năm học 2022-2023) của Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, nhà trường đào tạo 6 khối ngành, trong đó tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm ra trường theo khối ngành đạt từ 80% đến 92%. Đặc biệt, trong số này, có 4 khối ngành đạt trên 90% tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm ra trường.
Với tiêu chí 5.3, quy định tỷ lệ tốt nghiệp không thấp hơn 60% và tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%, thầy Hải cho rằng: "Có lẽ tiêu chí 5.3 là khó khăn đối với cơ sở giáo dục đại học đào tạo đa ngành, trong đó có Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, nhất là ở một số ngành kỹ thuật đặc thù. Tuy nhiên, nhà trường đã sớm nhìn nhận và có giải pháp cụ thể nhằm cải thiện vấn đề trên sao cho đảm bảo thực hiện đúng về tỷ lệ tốt nghiệp và tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn theo Chuẩn cơ sở giáo dục đại học mà Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định”.
Cùng trao đổi với phóng viên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiếu – Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) có những chia sẻ về tiêu chí 5.3 và tiêu chí 5.5.
Theo đó, với tiêu chí 5.3, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiếu cho biết, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp trình độ đại học, học viên tốt nghiệp cao học (trình độ thạc sĩ) của nhà trường hiện nay đáp ứng được tiêu chí về tỷ lệ tốt nghiệp và tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn.
"Đối với trình độ đại học và thạc sĩ, tỷ lệ người học tốt nghiệp của trường không chậm quá 2 năm so với kế hoạch học tập và cao hơn 60%; tỷ lệ sinh viên và học viên tốt nghiệp đúng hạn cao hơn 40%. Các tỷ lệ này cho thấy, trình độ đại học và thạc sĩ của trường đáp ứng được tiêu chí 5.3", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiếu chia sẻ.
Tuy nhiên, theo Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa, riêng đối với đào tạo trình độ tiến sĩ, nhà trường chưa đạt yêu cầu của tiêu chí 5.3 (tỷ lệ người học tốt nghiệp tiến sĩ đúng hạn thấp hơn 40%-PV).
Song, thầy Hiếu cho rằng, nếu tính thời gian tốt nghiệp trung bình, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) hoàn toàn đạt được tiêu chí 5.3 (ở cả 3 trình độ đào tạo: đại học, thạc sĩ, tiến sĩ).
Về tiêu chí 5.5, thầy Hiếu chia sẻ, theo số liệu sinh viên tốt nghiệp của trường phản hồi qua khảo sát, tỷ lệ người tốt nghiệp đại học sau 12 tháng có việc làm phù hợp với trình độ chuyên môn là trên 80%.
Số liệu trong báo cáo ba công khai năm học 2023-2024 của Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) cho thấy, nhà trường đào tạo 3 khối ngành, trong đó ở khối ngành IV, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm ra trường đạt 100%; còn hai khối ngành V và VII của trường, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm lần lượt là: 98,3% và 95,9%.
Liên quan đến người học của trường, thầy Hiếu chia sẻ thêm, số lượng sách giáo trình, sách chuyên khảo trên người học hiện nay của trường còn khiêm tốn, chưa đạt theo chuẩn. Do vậy, tới đây, cùng với nâng cao tỷ lệ người học tốt nghiệp đúng kế hoạch học tập, nhà trường sẽ bổ sung, phát triển nguồn học liệu, tài liệu (cả bản in và bản điện tử). Đồng thời, nhà trường cũng sẽ xây dựng các chương trình đào tạo với hình thức giảng dạy có sự kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến, từ đó giúp người học có điều kiện học tập được tốt hơn, nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp và tốt nghiệp đúng hạn.
Cùng bàn về tiêu chí 5.3 và tiêu chí 5.3, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hoàn – Hiệu trưởng Trường Đại học Công thương Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, nhà trường có thể đảm bảo thực hiện đúng cả hai tiêu chí 5.3 và 5.5 mà Chuẩn cơ sở giáo dục đại học quy định.
Trong đó, theo thầy Hoàn, với tiêu chí 5.3 quy định tỷ lệ người học tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%, nếu tính riêng trong năm học 2022-2023, tỷ lệ người học tốt nghiệp đúng hạn của nhà trường đạt 46,26%. Như vậy, nhà trường đáp ứng được yêu cầu về tỷ lệ người tốt nghiệp đúng hạn theo tiêu chí 5.3.
Đối chiếu thực tế tỷ lệ sinh viên đại học tốt nghiệp sau 12 tháng có việc làm của trường so với tiêu chí 5.5, Hiệu trưởng Trường Đại học Công thương Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, theo khảo sát của nhà trường, tỷ lệ người tốt nghiệp trình độ đại học có việc làm phù hợp chuyên môn được đào tạo, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn sau 12 tháng ra trường hiện nay đều trên 70%.
Cũng theo tìm hiểu của phóng viên từ báo cáo ba công khai năm học 2022-2023 của Trường Đại học Công thương Thành phố Hồ Chí Minh, năm học 2022-2023, nhà trường có hơn 2.600 sinh viên tốt nghiệp. Trong đó, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm ra trường đạt hơn 97%. Trong số đó, với khối ngành III và khối ngành VII, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm ra trường đạt gần 100%.
Chia sẻ về lộ trình phấn đấu để nâng cao hơn nữa tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hoàn bày tỏ: “Tới đây, năm học 2023-2024, nhà trường phấn đấu tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp trình độ đại học có việc làm sau 6 tháng đạt 75%”.