Tại Trường Đại học Hòa Bình, ngành Quan hệ công chúng là một trong những ngành học “hot”, có tỷ lệ sinh viên sau khi ra trường có việc làm cao. Chương trình đào tạo ngành Quan hệ công chúng tại trường theo hướng ứng dụng cùng đội ngũ giảng viên, chuyên gia, nhà báo có chuyên môn và kinh nghiệm, trang thiết bị phục vụ học tập hiện đại.
Ngành Quan hệ công chúng và Truyền thông đa phương tiện có gì khác?
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Trần Bá Dung, Trưởng khoa Khoa Truyền thông và Thiết kế, Trường Đại học Hòa Bình chia sẻ, sinh viên ngành Quan hệ công chúng (PR) và Truyền thông đa phương tiện có điểm chung là đều học các khối kiến thức cơ sở ngành (về văn hóa, truyền thông, công chúng) và một số môn kĩ năng chung cho nhóm ngành truyền thông (kĩ năng chụp ảnh, quay phim, biên tập, xử lý hình ảnh, văn bản, kĩ năng xây dựng kịch bản truyền thông..).
Tuy nhiên, hai ngành có sự khác biệt rõ nét ở định hướng chuyên sâu. Ngành Quan hệ công chúng học sâu về xây dựng và quảng bá thương hiệu, phát triển thương hiệu doanh nghiệp, tổ chức hoặc cá nhân trong mắt công chúng thông qua các chiến lược, chiến dịch truyền thông, xử lý khủng hoảng trên truyên thông, tổ chức sự kiện, quản trị truyền thông... Qua đó định hình, khẳng định tên tuổi, thương hiệu sản phẩm hoặc đơn vị trong toàn bộ hoạt động và tiến trình phát triển.
Còn ngành Truyền thông đa phương tiện học sâu hơn về sáng tạo nội dung đa phương tiện, quy trình sản xuất sản phẩm truyền thông đa phương tiện, khởi tạo các xu hướng trong truyền thông, cung cấp và dẫn hướng thông tin cho công chúng. Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, mục tiêu của ngành là sáng tạo nội dung phù hợp nhất, truyền tải thông điệp một cách hấp dẫn và thu hút công chúng mục tiêu nhanh nhất, nhiều nhất.
Chia sẻ sâu hơn về ngành Quan hệ công chúng, theo Tiến sĩ Trần Bá Dung, ngành này thu hút sinh viên theo học vì nhiều lý do liên quan đến nhu cầu xã hội và cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn cũng như xu hướng trong ngành truyền thông hiện nay.
Thứ nhất, nhu cầu nhân lực ngành truyền thông ngày càng gia tăng nhanh.Tại Việt Nam, các vị trí thuộc nhóm ngành Truyền thông – Marketing – Quan hệ công chúng luôn nằm trong top những ngành có nhu cầu tuyển dụng cao, nhất là tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Bên cạnh đó, Quan hệ công chúng không chỉ là ngành “phụ trợ” mà đã trở thành yếu tố chiến lược trong hoạt động truyền thông – xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp và tổ chức, cá nhân. Ngày càng nhiều doanh nghiệp, tổ chức cần đến nhân lực ngành này để quản lý hình ảnh, kết nối với công chúng và nâng cao hiệu quả hoạt động.
Thứ hai là do sự bùng nổ của truyền thông và mạng xã hội. Trong thời đại số hiện nay, hình ảnh và uy tín của tổ chức, cá nhân ngày càng trở nên quan trọng. Ngành Quan hệ công chúng đóng vai trò chính trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu, xử lý khủng hoảng trên truyền thông, quản lý thông tin và tạo dựng mối quan hệ với công chúng rộng rãi, phục vụ mục tiêu phát triển của mọi doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.
Cuối cùng, ngành Quan hệ công chúng thu hút sinh viên bởi đây là ngành học đề cao sự sáng tạo, khả năng giao tiếp và thích ứng linh hoạt. Công việc của ngành này đa dạng như viết bài, chụp ảnh, quay, dựng video, phim ngắn, phim tài liệu, sáng tạo nội dung truyền thông, tổ chức sự kiện... Vì vậy, những bạn yêu thích sáng tạo nội dung, tổ chức sự kiện, làm việc nhóm và tư duy chiến lược có thể phát huy tối đa thế mạnh cá nhân trong lĩnh vực này.
Chương trình đào tạo tại Trường Đại học Hòa Bình chú trọng kĩ năng thực hành
Theo Tiến sĩ Trần Bá Dung, Trường Đại học Hòa Bình là cơ sở giáo dục đại học tư thục đầu tiên đào tạo bậc đại học ngành Quan hệ công chúng (từ năm 2009), trong 3 năm gần đây trường đã mở đào tạo bậc thạc sĩ ngành Quan hệ công chúng. Với hơn 15 năm kinh nghiệm giảng dạy, nhà trường đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong công tác đào tạo, từng bước xây dựng và hoàn thiện chương trình học, cập nhật nhu cầu thực tiễn của xã hội về nguồn nhân lực ngành học này.
Chương trình đào tạo ngành Quan hệ công chúng tại Trường Đại học Hòa Bình được biên soạn từ sớm, trải qua quá trình cập nhật, khảo sát nhu cầu xã hội. Đặc biệt, nhà trường luôn chú trọng phát triển kỹ năng thực hành cho sinh viên như kỹ năng viết, kỹ năng nói trước công chúng (MC), tương tác và ứng xử, kỹ năng kể chuyện bằng hình ảnh, chụp ảnh kĩ thuật số, nghệ thuật quay phim và dựng phim, biên tập sản phẩm truyền thông, làm MV ca nhạc, thiết kế website, xây dựng kế hoạch truyền thông, duy trì và phát triển hình ảnh – thương hiệu, xử lý khủng hoảng trên truyền thông...
Đồng thời, trường đã ký kết và hợp tác với nhiều doanh nghiệp cho tất cả các ngành đào tạo đại học, sau đại học, trong đó ngành Quan hệ công chúng có quá trình hợp tác lâu dài, bền chặt với các công ty truyền thông, ban truyền thông của các tập đoàn lớn cùng nhiều tòa soạn báo, đài phát thanh – truyền hình uy tín.
Ngoài ra, nhà trường luôn chú trọng đào tạo gắn kết với thực tiễn, tích cực hỗ trợ sinh viên kết nối với thị trường lao động thông qua việc tìm kiếm các doanh nghiệp phù hợp. Quá trình thực tập của sinh viên nhà trường luôn được doanh nghiệp đánh giá nghiêm túc, đồng thời trường cũng chủ động giới thiệu năng lực của sinh viên đến các công ty, doanh nghiệp là đối tác, từ đó nâng cao cơ hội việc làm ngay khi ra trường.
Bên cạnh đó, trường thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu, tọa đàm, mời đại diện các doanh nghiệp đến chia sẻ về nhu cầu tuyển dụng, giúp sinh viên có cơ hội tìm hiểu thực tế và đăng ký ứng tuyển vào các vị trí việc làm phù hợp. Đây là hoạt động diễn ra thường xuyên, mang lại hiệu quả thiết thực trong việc kết nối sinh viên với thị trường lao động.
Về cơ hội việc làm, tốt nghiệp ngành Quan hệ công chúng, sinh viên có thể làm việc tại các công ty truyền thông, tổ chức sự kiện, doanh nghiệp đa quốc gia (bộ phận truyền thông nội bộ, truyền thông thương hiệu), MC, tổ chức sự kiện, làm nhà sản xuất sản phẩm truyền thông độc lập trên các nền tảng mạng xã hội...
Còn dưới góc nhìn của sinh viên, em Đinh Minh Đức, sinh viên ngành Quan hệ công chúng, Trường Đại học Hòa Bình chia sẻ: “Môn học em ấn tượng nhất là “Nghệ thuật quay phim” và “Dựng phim”.
Ban đầu, em nghĩ đây chỉ là kỹ năng phụ trợ cho các chiến dịch truyền thông, nhưng sau một thời gian học tập, em càng nhận ra tầm quan trọng của nó. Mỗi khung hình, góc máy, cách dựng nhạc, dựng lời đều ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc người xem.
Đặc biệt, khi lớp được giao làm một MV ca nhạc, cả nhóm phải tự viết kịch bản, quay, dựng từ khâu chọn ánh sáng, bố trí bối cảnh đến lựa nhạc nền phù hợp. Khi dựng video, em nhận ra việc cắt ghép từng khoảnh khắc sao cho mạch cảm xúc xuyên suốt là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ và tư duy hình ảnh rất cao.
Qua đó, em hiểu rằng người làm truyền thông không chỉ truyền tải thông điệp, mà còn là người kể chuyện bằng hình ảnh, và mỗi giây phút trên màn hình đều cần có lý do để tồn tại. Một người làm nghề giỏi không chỉ cần khả năng viết, nói hay lập kế hoạch, mà còn cần gu thẩm mỹ, hiểu ngôn ngữ hình ảnh và biết cách kể chuyện một cách cảm xúc, thuyết phục.
Ngoài ra, với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, nhà trường cũng thường xuyên tạo điều kiện để sinh viên tham gia các dự án truyền thông thực tế, các buổi tọa đàm với doanh nghiệp, chuyên gia trong ngành, cũng như giới thiệu cơ hội thực tập sớm tại các công ty truyền thông uy tín. Nhờ đó, sinh viên không chỉ được rèn luyện kỹ năng chuyên môn mà còn xây dựng được sự tự tin, kỹ năng làm việc nhóm, hiểu rõ hơn về quy trình làm việc thực tế”.
Sinh viên cần trang bị kiến thức nào để thích ứng với bối cảnh truyền thông số?
Trong bối cảnh truyền thông số phát triển nhanh chóng, ngành Quan hệ công chúng và nhóm ngành truyền thông đang đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với sinh viên theo học.
Theo Trưởng khoa Khoa Truyền thông và Thiết kế, Trường Đại học Hòa Bình, một trong những thách thức lớn nhất với sinh viên ngành Quan hệ công chúng và nhóm ngành truyền thông nói chung hiện nay là yêu cầu thích ứng nhanh với môi trường truyền thông số cùng sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), khi AI vốn có thể thay thế một số công việc truyền thống của nhân viên Quan hệ công chúng.
Đồng thời, sự bùng nổ của mạng xã hội đã làm gia tăng sự quan tâm của công chúng về nội dung, kéo theo tình trạng lan truyền tin giả, thông tin sai lệch làm ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động quảng cáo cũng như việc kết nối giữa doanh nghiệp với công chúng. Trong bối cảnh đó, nếu không có năng lực sáng tạo nội dung và không làm chủ được các phương thức truyền thông số, sinh viên ngành Quan hệ công chúng sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình tìm kiếm và làm việc.
Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu tuyển dụng, sinh viên ngành này cần có những tố chất quan trọng như khả năng thích ứng nhanh với môi trường truyền thông số, sự năng động, khả năng “nghĩ khác, làm khác” để tạo sức hút với công chúng, cùng với khả năng giao tiếp và tương tác tự tin, linh hoạt.
Về kỹ năng, sinh viên cần rèn luyện kỹ năng sáng tạo nội dung số, kỹ năng nói, viết, biên tập, kỹ năng quay phim, chụp ảnh, dựng hình. Đồng thời làm chủ kỹ năng truyền tải và kiểm soát thông tin nhanh trên các nền tảng mạng xã hội để phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động hiện nay.
Còn theo em Đinh Minh Đức, sinh viên ngành Quan hệ công chúng, Trường Đại học Hòa Bình chia sẻ: “Một điều khiến em luôn giữ vững động lực theo đuổi ngành học này chính là cảm giác “được sống trong dòng chảy của thời đại”.
Mỗi ngày, truyền thông không ngừng thay đổi, xu hướng biến chuyển, hành vi công chúng liên tục dịch chuyển, và chính sự chuyển động ấy khiến em không bao giờ cảm thấy nhàm chán.
Hơn nữa, khi chứng kiến sức mạnh của truyền thông trong các chiến dịch xã hội như bảo vệ môi trường, thúc đẩy bình đẳng giới hay lan tỏa những thông điệp nhân ái, em càng tin rằng: Nếu làm đúng và làm bằng cả tâm huyết, người làm truyền thông có thể tạo ra những giá trị thật sự cho cộng đồng và xã hội”.
Chia sẻ về những thách thức và thuận lợi khi học ngành này, theo Đức, khó khăn mà bản thân gặp phải không chỉ đến từ khía cạnh chuyên môn, mà còn xuất phát từ áp lực khi làm việc nhóm và xử lý các tình huống thực tế.
Đã có những buổi làm dự án kéo dài đến tối muộn, và cũng có những lúc ý tưởng của Đức bị loại bỏ ngay từ khi mới bắt đầu khiến Đức cảm thấy mất tinh thần. Tuy nhiên, sau mỗi lần như vậy, bản thân Đức lại học được cách giữ bình tĩnh để tìm hướng giải quyết vấn đề, đồng thời rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, học cách lắng nghe, thấu hiểu và hợp tác với người khác, kể cả khi xuất hiện những mâu thuẫn hay bất đồng quan điểm.
“Ở chiều ngược lại, em nhận thấy bản thân có khả năng quan sát tốt và khá nhạy bén với các vấn đề xã hội, giúp em có góc nhìn đa chiều khi nghiên cứu công chúng hoặc xây dựng thông điệp truyền thông. Ngoài ra, việc được tiếp xúc với môi trường doanh nghiệp thông qua các kỳ thực tập, thực tế tại trường cũng giúp em tích lũy được kinh nghiệm làm nghề.
Vì vậy, để học tốt ngành này, mỗi sinh viên cần chuẩn bị một “tâm thế mở”, mở lòng tiếp nhận cái mới để sáng tạo và mở rộng kỹ năng cá nhân, phối hợp hiệu quả khi làm việc nhóm. Không nên giới hạn mình trong một vai trò cụ thể mà nên thử nhiều vị trí khác nhau trong lĩnh vực truyền thông, từ lập kế hoạch, viết nội dung, dựng video đến chạy quảng cáo. Những trải nghiệm đa dạng sẽ giúp sinh viên hiểu được bức tranh tổng thể và chủ động hơn trong công việc sau này". Đức cho biết
Là sinh viên năm cuối ngành Quan hệ công chúng, Trường Đại học Hòa Bình, em Lê Khánh Chi chia sẻ: "Chương trình đào tạo của trường giúp sinh viên nắm được lý thuyết nền tảng, nhà trường luôn tạo điều kiện để sinh viên được tiếp xúc với doanh nghiệp, các dự án truyền thông, từ đó giúp sinh viên có cơ hội được áp dụng kiến thức vào thực tiễn.
Đặc biệt, các sân chơi do nhà trường và Khoa tổ chức như hoạt động thực tập, các cuộc thi học thuật hay chương trình văn nghệ đã tạo cơ hội để em thử sức với vai trò điều phối, làm MC sự kiện, qua đó rèn luyện kỹ năng nói trước công chúng. Nhờ những trải nghiệm này, khi bước vào môi trường làm việc, em không còn bỡ ngỡ mà còn có lợi thế trong những công việc đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng giao tiếp cao".
Theo Chi, thách thức lớn nhất của ngành này là sự thay đổi trong hành vi khách hàng cùng với sự phát triển không ngừng của công nghệ đòi hỏi các doanh nghiệp phải liên tục điều chỉnh chiến lược phát triển của mình, và người làm việc trong ngành cũng không nằm ngoài xu thế đó.
Tuy nhiên, để xây dựng các chiến dịch hiệu quả, chuyên viên ngành này cần biết tận dụng công nghệ, khai thác và phân tích dữ liệu người dùng, đồng thời tập trung vào yếu tố trải nghiệm, sáng tạo và cảm xúc để thu hút khách hàng tham gia vào chiến dịch. Mỗi ngày, xu hướng phát triển của truyền thông đều có những biến đổi mới, và thách thức đối với mỗi người làm nghề là không ngừng học hỏi, trau dồi kỹ năng và cập nhật kiến thức để bắt kịp những xu hướng đó.
Vì vậy, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, sinh viên cần trang bị cả kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng thực hành. Kiến thức nền tảng như kỹ năng viết tin, biên tập nội dung, xây dựng chiến lược truyền thông, am hiểu công chúng và cách vận hành các nền tảng mạng xã hội là những yếu tố rất quan trọng.
Bên cạnh đó, sinh viên cần rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy sáng tạo và đặc biệt là biết sử dụng các công cụ thiết kế như Canva, Photoshop... để hỗ trợ sản xuất nội dung đa phương tiện. Ngoài ra, việc nắm bắt và cập nhật các xu hướng truyền thông mới trên các nền tảng mạng xã hội cũng sẽ trở thành lợi thế lớn, giúp sinh viên tạo ra những sản phẩm truyền thông phù hợp với thị hiếu công chúng hiện nay.