Vừa qua, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm “Giáo dục tư thục trong kỷ nguyên vươn mình: Từ chính sách đến thực tiễn” nhằm tạo diễn đàn chia sẻ từ thực tiễn, có kiến nghị chính sách nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân - giáo dục tư thục phát triển.
Sau tọa đàm, nhiều ý kiến của nhà quản lý, chuyên gia giáo dục bày tỏ lo ngại về việc Hà Nội mở rộng hệ thống trường công lập tiên tiến; xây dựng mô hình trường công chất lượng cao ở tiểu học, trung học cơ sở; giảm điểm chuẩn, tăng chỉ tiêu vào lớp 10 công lập, liên kết cung cấp nhiều dịch vụ thu phí trong trường... đã khiến số lượng học sinh lựa chọn trường tư giảm mạnh.
Đặc biệt, trong mùa tuyển sinh vào 10 vừa qua, không ít trường tư thục rơi vào tình cảnh khó khăn khi học sinh đồng loạt rút hồ sơ để sang trường công. Nhiều trường công điểm chuẩn đầu vào chưa đến 3 điểm/môn. Nhiều trường rơi vào tình cảnh chỉ tuyển được từ 20-60% chỉ tiêu được giao. Nhiều nhà đầu tư giáo dục chia sẻ, họ đầu tư vào giáo dục theo chính sách thu hút xã hội hóa vì tin rằng các chính sách sẽ hướng tới hài hòa phát triển công tư. Tuy nhiên, với tỷ lệ học sinh vào 10 công lập Hà Nội ngày càng tăng, trường trung học phổ thông cũng đua nhau được liên kết dạy IELTS, tự chủ, cung cấp các dịch vụ thu phí không khác trường tư là bao nhưng mức thu lại thấp hơn vì không có nhiều khoản phải tính toán vào chi phí đào tạo như tư thục. Điều này khiến mức thu ở trường công lập thấp hơn, nhiều nhà đầu tư lo ngại, nếu tình hình này tiếp diễn, không ít trường sẽ khó phát triển bền vững nếu tỷ lệ học sinh vào 10 công - tư không đảm bảo hài hòa.
Có thể thấy, những con số tưởng như tích cực với hệ thống công lập lại đang khiến khối tư thục đứng trước nhiều thách thức. Câu chuyện tuyển sinh lớp 10 năm nay, nhìn từ dữ liệu và thực tiễn tại Hà Nội đang đặt ra dấu hỏi lớn về sự phát triển cân bằng giữa trường công và trường tư.
Chỉ tiêu lớp 10 công lập năm nay của Hà Nội lên đến 80.640 học sinh
Ngày 4/4/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có văn bản số 568/QĐ-SGDĐT quyết định về việc giao chỉ tiêu kế hoạch tuyển sinh lớp 10 cho các trường trung học phổ thông công lập và công lập tự chủ năm học 2025-2026. Theo Quyết định này, Sở giao chỉ tiêu kế hoạch tuyển sinh lớp 10 năm học 2025-2026 cho 122 trường trung học phổ thông công lập và công lập tự chủ với 79.740 học sinh.
Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ tiêu vào lớp 10 công lập ở Hà Nội cao hơn. Bởi, thời điểm tháng 4/2025, khi Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội giao chỉ tiêu tuyển sinh cho các trường công lập, chưa bao gồm chỉ tiêu của Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh và Trường Trung học phổ thông Đỗ Mười.
Ngày 18/7/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có văn bản số 2796/SGDĐT-QLT thông báo về việc tuyển sinh vào lớp 10 Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh và Trường Trung học phổ thông Đỗ Mười năm học 2025-2026. Hai trường này được Sở cấp chỉ tiêu khi đã công bố điểm chuẩn trúng tuyển lớp 10.
Theo đó, hai trường này được tuyển sinh "tràn tuyến" đối với những học sinh đủ điều kiện xét tuyển nhưng không trúng tuyển các nguyện vọng đã đăng ký và có điểm xét tuyển từ 12 điểm trở lên. Mỗi trường được giao tuyển 450 học sinh. Việc giao 900 chỉ tiêu cho 2 trường này cũng nâng tổng chỉ tiêu công lập năm nay của Hà Nội lên 80.640 học sinh.
Về chỉ tiêu kế hoạch tuyển sinh lớp 10 cho các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên năm học 2025- 2026, theo văn bản số 570/QĐ-SGDĐT (ngày 4/4/2025), được giao 12.080 học viên.
Năm nay, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội giao 35.694 chỉ tiêu cho 103 trường trung học phổ thông tư thục.
Theo số liệu của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, kỳ thi lớp 10 công lập năm 2025 có 103.456 thí sinh đăng ký nguyện vọng 1. Đây cũng chính là số thí sinh dự thi năm nay. Trong khi đó, số học sinh lớp 9 năm học 2024-2025 vào khoảng 127.000. Như vậy, khoảng 23.500 học sinh không thi lớp 10 công lập. Con số này có thể bao gồm các học sinh được tuyển thẳng, học sinh học trường tư, trường yếu tố quốc tế, học sinh học giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên...
Với tổng chỉ tiêu công lập là 80.640, tỷ lệ học sinh trúng tuyển năm nay đạt khoảng 77,9%. Năm 2024, con số này là 72,3%. Như vậy, tỷ lệ này đã tăng thêm 5,6% so với năm trước.
Trên thực tế, một số nhà quản lý, chuyên gia giáo dục cho rằng, những năm gần đây, số trường công lập được xây mới tăng, chỉ tiêu tuyển sinh công lập nâng lên, mở rộng cơ hội học tập cho học sinh. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho khối công lập tuyển sinh nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho các trường tư thục.
Nhiều trường công lập tuyển nhiều hơn chỉ tiêu
Ngày 23/7/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có văn bản số 2875/TB-SGDĐT thông báo danh sách trúng tuyển bổ sung vào lớp 10. Đáng chú ý, số học sinh vào Trường Trung học phổ thông Đỗ Mười là 484 em, cao hơn 34 em, tương đương hơn 7,5% so với chỉ tiêu. Số học sinh vào Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh là 504 em, vượt 54 em, tương đương hơn 12% so với chỉ tiêu.
Để có thêm bức tranh toàn cảnh về tỷ lệ tuyển sinh lớp 10 công lập Hà Nội, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã tiến hành thống kê các dữ liệu liên quan từ chỉ tiêu Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội giao, số học sinh trúng tuyển lớp 10 theo danh sách công bố trên website của một số trường phổ thông công lập trên địa bàn.
Qua thống kê cho thấy, một số trường có số học sinh trúng tuyển lớp 10 cao hơn số chỉ tiêu được giao. Cụ thể:
Trường Trung học phổ thông Thăng Long được giao 675 chỉ tiêu, nhưng theo danh sách học sinh lớp 10 trường này công bố có đến 765 em, hơn 90 em, tương đương vượt 13,3%.
Trường Trung học phổ thông Đống Đa được giao 720 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 851 em, vượt 131 chỉ tiêu, tương đương hơn 18%.
Trường Trung học phổ thông Trương Định được giao tuyển 675 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 760 em, vượt 85 chỉ tiêu, tương đương hơn 13%.
Trường Trung học phổ thông Cổ Loa được giao tuyển 765 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 794 chỉ tiêu, vượt 29 chỉ tiêu, tương đương hơn 4%.
Trường Trung học phổ thông Tự Lập được giao tuyển 540 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 694 em, vượt 154 chỉ tiêu, tương đương hơn 29%.
Trường Trung học phổ thông phổ thông Phan Huy Chú - Quốc Oai được giao 720 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 784 em, vượt 64 chỉ tiêu, tương đương hơn 9%.
Trường Trung học phổ thông Quang Trung - Hà Đông được giao 720 chỉ tiêu, nhưng có đến 885 học sinh trúng tuyển, vượt 165 chỉ tiêu, tương đương hơn 23%.
Trường Trung học phổ thông Lưu Hoàng được giao tuyển 495 chỉ tiêu, nhưng có 625 học sinh trúng tuyển, vượt 130 chỉ tiêu, tương đương hơn 26%.
Ngoài ra, một số trường khác cũng có số học sinh trúng tuyển cao hơn chỉ tiêu, có thể kể đến: Trường Trung học phổ thông Nhân Chính (hơn 7 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Đa Phúc (vượt 2 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Trung Giã (hơn 4 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Liên Hà (hơn 14 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Vân Nội (hơn 9 chỉ tiêu)...
Trong khi đó, năm 2024, tại một số trường trung học phổ thông công lập, số học sinh trúng tuyển cao hơn chỉ tiêu nhiều nhất là 15%. Cụ thể:
Từ biểu đồ trên có thể thấy, năm 2024, Trường Trung học phổ thông Đoàn Kết - Hai Bà Trưng được giao 675 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 677 em (vượt 2 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Đống Đa được giao 675 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 777 em (vượt 102 chỉ tiêu).
Trường Trung học phổ thông Trương Định được giao 675 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 708 em (hơn 33 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Nguyễn Văn Cừ được giao 630 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 632 em (hơn 2 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Đa Phúc được giao 540 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 544 em (hơn 4 chỉ tiêu).
Trường Trung học phổ thông Trung Giã được giao 630 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 637 em (hơn 7 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Xuân Giang được giao 540 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 542 chỉ tiêu (hơn 2 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Tùng Thiện được giao 675 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 677 em (hơn 2 chỉ tiêu).
Trường Trung học phổ thông Bất Bạt được giao 450 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 470 em (hơn 20 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Hai Bà Trưng - Thạch Thất được giao 585 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 589 em (hơn 4 chỉ tiêu); Trường Trung học phổ thông Cao Bá Quát - Quốc Oai được giao 585 chỉ tiêu, số học sinh trúng tuyển là 606 em (hơn 21 chỉ tiêu).
Trong khi đó, chia sẻ với phóng viên, một vị lãnh đạo trường trung học phổ thông tư thục ở Hà Nội tâm tư: "Trên thực tế, việc thúc đẩy đầu tư từ khu vực tư nhân vào giáo dục là rất quan trọng. Điều này không chỉ giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước mà còn tạo điều kiện đa dạng hóa mô hình giáo dục, đáp ứng nhu cầu học tập của người dân.
Tuy nhiên, tình hình tuyển sinh tại một số trường tư thục không khả quan như mong đợi, mặc dù học phí không quá cao. So sánh với chỉ tiêu, tỷ lệ trúng tuyển của các trường công lập, điều này thực sự đáng lo ngại. Hiện tại nhiều trường trung học phổ thông tư thục trên địa bàn quận Hai Bà Trưng và Hoàng Mai (cũ) thống kê chỉ tuyển được khoảng 20-60% chỉ tiêu được giao. Trường tư không còn nguồn tuyển do nhiều trường công tăng chỉ tiêu tuyển sinh, trúng tuyển".
Điểm chuẩn bổ sung giảm như thế nào so với công bố ban đầu?
Ngày 18/7/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có văn bản số 1621/QĐ-SGDĐT quyết định điểm chuẩn trúng tuyển bổ sung vào lớp 10 trung học phổ thông công lập năm 2025-2026. Theo đó, 10 trường công lập không chuyên được tuyển bổ sung, trong đó có 2 trường tuyển tràn tuyến. Cụ thể:
Theo quyết định này, năm học 2025-2026, Trường Trung học phổ thông Phúc Lợi và Trường Trung học phổ thông Minh Quang được tuyển tràn tuyến, tức tuyển sinh trên địa bàn toàn thành phố với những thí sinh không trúng tuyển các nguyện vọng đã đăng ký với điều kiện: thí sinh nộp hồ sơ dự tuyển vào Trường Trung học phổ thông Phúc Lợi phải có điểm xét tuyển từ 16,5 trở lên và thí sinh nộp hồ sơ dự tuyển vào Trường Trung học phổ thông Minh Quang phải có điểm xét tuyển từ 12 trở lên.
Từ dữ liệu tổng hợp nêu trên có thể thấy, mức điểm chuẩn bổ sung của các trường công lập giảm từ 0,25-2,25 điểm. Trong đó, Trường Trung học phổ thông Tùng Thiện giảm đến 2,25 điểm so với mức điểm chuẩn ban đầu. Trường Trung học phổ thông Xuân Khanh giảm 1 điểm; Trường Trung học phổ thông Phúc Thọ giảm 0,75 điểm; Trường Trung học phổ thông Mỹ Đức C và Trường Trung học phổ thông Yên Hòa đều giảm 0,5 điểm; Trường Trung học phổ thông Quảng Oai, Trường Trung học phổ thông Tân Lập và Trường Trung học phổ thông Kim Anh đều giảm 0,25 điểm.