Trên thực tế, có đội ngũ giảng viên chức danh giáo sư, phó giáo sư là một lợi thế lớn giúp cơ sở giáo dục đại học nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển nghiên cứu, tăng uy tín và thu hút nguồn lực.
Ví dụ như giúp nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu của nhà trường; thúc đẩy nghiên cứu khoa học, nâng cao chất lượng đào tạo đại học, học đại học. Hơn nữa, một cơ sở giáo dục đại học có đông đảo đội ngũ giảng viên chức danh giáo sư, phó giáo sư cũng sẽ góp phần nâng cao danh tiếng và thu hút nhiều sinh viên giỏi; yếu tố quan trọng trong việc xếp hạng đại học trong nước và quốc tế.
Chưa kể, việc cơ sở giáo dục đại học có đội ngũ giảng viên chức danh giáo sư, phó giáo sư (đội ngũ nghiên cứu học thuật mạnh) đông đảo cũng sẽ dễ dàng thu hút nguồn tài trợ và hợp tác, các dự án nghiên cứu.
Giáo sư, phó giáo sư là một trong những điều kiện quan trọng trong việc mở ngành đào tạo sau đại học
Theo quy định tại Thông tư số 07/VBHN-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành đào tạo, đình chỉ hoạt động của ngành đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ quy định, cơ sở giáo dục đại học để mở mã ngành đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ, ngoài đáp ứng các điều kiện chung cần phải đảm bảo các điều kiện về giảng viên có chức danh giáo sư, phó giáo sư.
Cụ thể, theo Khoản 1, Điều 5, Thông tư số 07/VBHN-BGDĐT, muốn mở mã ngành đào tạo thạc sĩ, cơ sở đào tạo phải có ít nhất 5 tiến sĩ ngành phù hợp là giảng viên cơ hữu (các ngành đào tạo giáo viên tiếng dân tộc thiểu số Việt Nam, ngành đào tạo Ngôn ngữ, văn học và văn hóa Việt Nam, ngành đào tạo Ngôn ngữ, văn học và văn hóa nước ngoài, ngành đào tạo Thể dục, thể thao, ngành đào tạo thuộc lĩnh vực Nghệ thuật, phải có ít nhất 3 tiến sĩ ngành phù hợp là giảng viên cơ hữu), trong đó có 1 giáo sư hoặc phó giáo sư có kinh nghiệm quản lý đào tạo hoặc giảng dạy đại học tối thiểu từ 3 năm trở lên (không trùng với giảng viên cơ hữu là điều kiện mở ngành đào tạo trình độ thạc sĩ của các ngành khác), chịu trách nhiệm chủ trì xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình đào tạo.
Theo Khoản 1, Điều 6, Thông tư số 07/VBHN-BGDĐT, để mở mã ngành đào tạo tiến sĩ, cơ sở đào tạo phải có ít nhất 1 giáo sư hoặc 2 phó giáo sư và 3 tiến sĩ ngành phù hợp là giảng viên cơ hữu (các ngành đào tạo giáo viên tiếng dân tộc thiểu số Việt Nam, ngành đào tạo Ngôn ngữ, văn học và văn hóa Việt Nam, ngành đào tạo Ngôn ngữ, văn học và văn hóa nước ngoài, ngành đào tạo Thể dục, thể thao, ngành đào tạo thuộc lĩnh vực Nghệ thuật, phải có ít nhất 1 giáo sư hoặc 1 phó giáo sư và 2 tiến sĩ ngành phù hợp là giảng viên cơ hữu), trong đó có 1 giáo sư hoặc phó giáo sư có kinh nghiệm quản lý đào tạo hoặc giảng dạy đại học tối thiểu từ 3 năm trở lên (không trùng với giảng viên cơ hữu là điều kiện mở ngành đào tạo trình độ tiến sĩ của các ngành khác), chịu trách nhiệm chủ trì xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình đào tạo.
Một trong những điều kiện để thành lập Hội đồng Giáo sư cơ sở
Theo Khoản 4, Điều 21, Thông tư 04/2019/TT-BGDĐT Ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Giáo sư nhà nước, các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng Giáo sư cơ sở, một trong những điều kiện để thành lập Hội đồng Giáo sư cơ sở là cơ sở giáo dục đại học có tối thiểu 09 (chín) giảng viên cơ hữu có chức danh giáo sư, phó giáo sư.
Để có đủ số lượng thành viên theo quy định, người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học có thể mời giáo sư, phó giáo sư ở trong và ngoài nước đang tham gia giảng dạy tại cơ sở giáo dục đại học tham gia Hội đồng Giáo sư cơ sở. Số lượng thành viên mời không quá 1/3 (một phần ba) tổng số thành viên Hội đồng.
Một trong những thành viên tham gia Hội đồng thẩm định chương trình đào tạo
Theo Điểm a, Khoản 1, Điều 18, Thông tư 17/2021/TT-BGDĐT về chuẩn chương trình đào tạo; xây dựng, thẩm định và chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học quy định, tiêu chuẩn và cơ cấu hội đồng thẩm định chương trình đào tạo: “Thành viên Hội đồng thẩm định chương trình đào tạo gồm giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ đúng ngành hoặc ngành gần đối với chương trình đào tạo thuộc ngành mới, các chuyên gia am hiểu về ngành, chuyên ngành đào tạo, có năng lực xây dựng, phát triển chương trình đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục đại học. Thành viên Hội đồng thẩm định chương trình đào tạo không là thành viên Hội đồng xây dựng chương trình đào tạo”.
Công nhận cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu
Theo Điểm đ, Khoản 1, Điều 10, Nghị định số 99/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học quy định, tỷ lệ giảng viên có chức danh giáo sư, phó giáo sư không thấp hơn 20% tổng giảng viên cơ hữu có trình độ tiến sĩ của cơ sở giáo dục đại học là một trong những tiêu chí để được công nhận cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu.
Giáo sư, phó giáo sư có nhiều nhiệm vụ
Một trong những quy định nêu rõ trong Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg là nhiệm vụ của giáo sư, phó giáo sư. Theo đó, giáo sư, phó giáo sư thực hiện nhiệm vụ của giảng viên theo quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, chế độ làm việc của giảng viên và các văn bản pháp luật có liên quan.
Giáo sư, phó giáo sư thực hiện nhiệm vụ biên soạn chương trình, giáo trình và sách phục vụ đào tạo. Giáo sư, phó giáo sư tham gia giảng dạy, hướng dẫn đồ án, khóa luận tốt nghiệp đại học, luận văn thạc sĩ, luận văn chuyên khoa, chuyên đề, luận án tiến sĩ và thực hiện những nhiệm vụ chuyên môn khác theo quy định.
Bên cạnh đó, giáo sư, phó giáo sư có nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ, bảo đảm chất lượng đào tạo; rèn đức, tác phong khoa học, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và định hướng nghiên cứu khoa học, công nghệ cho đồng nghiệp trong tổ, nhóm chuyên môn.
Ngoài ra, giáo sư, phó giáo sư còn có nhiệm vụ hợp tác với đồng nghiệp về chuyên môn, tham gia các hoạt động tư vấn khoa học, công nghệ, chuyển giao công nghệ phục vụ kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh,...
Trường đại học có nhiều chính sách thu hút, đãi ngộ giáo sư, phó giáo sư
Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục đại học có mức đãi ngộ khác nhau đối với đội ngũ giảng viên có chức danh giáo sư, phó giáo sư.
Trường Đại học Tài chính - Marketing thực hiện chế độ chi thu hút một lần đối với người có chức danh giáo sư, phó giáo sư hoặc có trình độ tiến sĩ về làm công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại trường, không phân biệt chuyên môn được đào tạo.
Theo đó, người có chức danh giáo sư dưới 50 tuổi được nhà trường chi khoản kinh phí thu hút một lần là 500 triệu đồng; từ 50 tuổi đến dưới 55 tuổi là 400 triệu đồng.
Đối với chức danh phó giáo sư, người dưới 50 tuổi là 300 triệu đồng, từ 50 tuổi đến dưới 55 tuổi là 200 triệu đồng. Còn chính sách thu hút với tiến sĩ tốt nghiệp ở nước ngoài là 100 triệu đồng và tiến sĩ tốt nghiệp trong nước là 60 triệu đồng (không phân biệt độ tuổi). [1]
Theo chính sách thu hút của Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, bên cạnh các chính sách thu hút chung của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, nhà trường còn có cơ chế đãi ngộ như sau:
Đối với ứng viên người Việt Nam sẽ nhận lương cơ bản theo quy định của nhà nước, được điều chỉnh theo thâm niên công tác và lương vị trí việc làm tương ứng như sau: 18 triệu đồng/tháng cho tiến sĩ; 28 triệu/tháng cho phó giáo sư; 33 triệu/tháng cho giáo sư.
Tổng thu nhập trung bình của giảng viên dao động từ 35.000.000 - 45.000.000 đồng/tháng đối với tiến sĩ và 85.000.000 đồng/tháng đối với phó giáo sư/giáo sư. [2]
Còn ở Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, giáo sư mới về trường làm việc sẽ được nhận 200 triệu đồng, phó giáo sư nhận 150 triệu đồng, tiến sĩ nhận 100 triệu đồng. Đồng thời, các giáo sư, phó giáo sư và tiến sĩ cũng nhận lương theo quy định của nhà nước và lương theo vị trí việc làm. [3]
Tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, nhà trường thưởng nóng cho các ứng viên có trình độ cao. Với nhân sự có chức danh phó giáo sư là 150 triệu đồng và cao nhất là mức thưởng lên đến 200 triệu đồng cho nhân sự có chức danh giáo sư. [4]
Theo Đề án “Đổi mới và phát triển Trường Đại học Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, nhà trường đã xây dựng chính sách thu hút giảng viên trình độ cao là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ đối với các ngành đào tạo mũi nhọn như: công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ cảng biển, logistics, du lịch - thương mại, công nghệ thông tin, phần mềm (trí tuệ nhân tạo, thiết kế chip bán dẫn và AI, thiết kế vi mạch...) và các ngành: ngôn ngữ Nhật, ngôn ngữ Hàn Quốc.
Mức hỗ trợ một lần đối với giảng viên là giáo sư (trong nước, ngoài thành phố) là 500 triệu đồng; phó giáo sư: 400 triệu đồng; tiến sĩ: 300 triệu đồng. Hỗ trợ giảng viên trình độ tiến sĩ tốt nghiệp ở các nước phát triển là 400 triệu đồng. [5]
Khoản 1, Điều 68, Luật Giáo dục 2019 quy định: Giáo sư, phó giáo sư là chức danh của nhà giáo đang giảng dạy, nghiên cứu khoa học ở cơ sở giáo dục đại học đáp ứng tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư do cơ sở giáo dục đại học bổ nhiệm.
Theo dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), chức danh giảng viên đại học bao gồm giáo sư, phó giáo sư và các chức danh khác, trong đó: Giáo sư là chức danh cao nhất của giảng viên đại học, thể hiện năng lực, uy tín và vai trò dẫn dắt chuyên môn, khai phá và sáng tạo tri thức mới; Phó giáo sư là chức danh kế cận giáo sư.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://giaoduc.net.vn/truong-dai-hoc-san-sang-chi-hang-tram-trieu-dong-de-thu-hut-gs-pgs-ve-lam-viec-post241816.gd
[2] https://hcmut.edu.vn/tintuc/chieu-mo-nhan-tai-theo-chuong-trinh-VNU350-Truong-DH-Bach-khoa-danh-27-chi-tieu-tuyen-dung
[3] https://vnu350.vnuhcm.edu.vn/
[4] https://ntt.edu.vn/truong-dai-hoc-thuong-nong-200-trieu-dong-cho-giao-su-ve-cong-tac/
[5] https://giaoduc.net.vn/giao-su-ve-cong-tac-tai-truong-dai-hoc-hai-phong-duoc-ho-tro-500-trieu-dong-post243953.gd