Với mỗi nhà giáo, việc xét công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư không chỉ là một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp giảng dạy, mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển nghề nghiệp, đồng thời tăng cường uy tín và đóng góp vào sự nghiệp đào tạo, nghiên cứu khoa học của đơn vị.
Giáo sư, phó giáo sư được kéo dài thời gian làm việc
Theo Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg, nhiệm vụ của giáo sư và phó giáo sư được quy định tại Điều 3, chương I như sau:
Thực hiện nhiệm vụ của giảng viên theo quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, chế độ làm việc của giảng viên và các văn bản pháp luật có liên quan.
Biên soạn chương trình, giáo trình và sách phục vụ đào tạo khác; giảng dạy, hướng dẫn đồ án, khóa luận tốt nghiệp đại học, luận văn thạc sĩ, luận văn chuyên khoa, chuyên đề, luận án tiến sĩ và thực hiện những nhiệm vụ chuyên môn khác theo quy định.
Nghiên cứu, phát triển ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ, bảo đảm chất lượng đào tạo.
Rèn luyện đạo đức, tác phong khoa học, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và định hướng nghiên cứu khoa học, công nghệ cho đồng nghiệp trong tổ, nhóm chuyên môn.
Hợp tác với đồng nghiệp về công tác chuyên môn; tham gia các hoạt động tư vấn khoa học, công nghệ, chuyển giao công nghệ phục vụ Kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và các công tác khác.
Về quyền lợi, giáo sư, phó giáo sư được kéo dài thời gian làm việc. Theo Nghị định 50/2022/NĐ-CP ngày 2/8/2022 của Chính phủ quy định về nghỉ hưu ở tuổi cao hơn đối với viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập, các giáo sư, phó giáo sư được kéo dài thời gian công tác tối đa không quá 5 năm (60 tháng).
Hiện nay, theo Luật Nhà giáo số 73/2025/QH15 được thông qua ngày 16/6/2025 (có hiệu lực thi hành từ 01/01/2026), chế độ nghỉ hưu ở tuổi cao hơn đối với nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập được quy định: Không quá 05 tuổi đối với nhà giáo có trình độ tiến sĩ; Không quá 07 tuổi đối với nhà giáo có chức danh phó giáo sư; Không quá 10 tuổi đối với nhà giáo có chức danh giáo sư.
Xét đặc cách bổ nhiệm vào hạng chức danh khoa học
Tại Khoản 3, Điều 1, Nghị định 27/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2014/NĐ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định việc sử dụng, trọng dụng cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ, người đang giữ hạng chức danh công nghệ tại đơn vị sự nghiệp công lập có hoạt động khoa học và công nghệ, đáp ứng tiêu chuẩn của hạng chức danh cao hơn được xét đặc cách bổ nhiệm vào hạng chức danh khoa học, hạng chức danh công nghệ cao hơn không qua thi thăng hạng, không phụ thuộc vào năm công tác nếu trong thời gian giữ hạng chức danh tại thời điểm xét đặc cách thăng hạng được bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư.
Còn theo Khoản 6, Điều 1, Nghị định 27/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2014/NĐ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định việc sử dụng, trọng dụng cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ có chức danh giáo sư, phó giáo sư trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập, đáp ứng tiêu chuẩn chức danh theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ được bổ nhiệm đặc cách vào chức danh nghiên cứu khoa học, chức danh công nghệ hạng I và được hưởng các chính sách, chế độ như người có chức danh tương đương trong cơ sở giáo dục đại học công lập nếu các chính sách, chế độ đó có lợi hơn.
Giáo sư được hướng dẫn độc lập 7 nghiên cứu sinh
Theo Khoản 2, Điều 6, Thông tư 18/2021/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ quy định, tại cùng một thời điểm, người có chức danh giáo sư được hướng dẫn độc lập tối đa 07 nghiên cứu sinh; người có chức danh phó giáo sư, hoặc có bằng tiến sĩ khoa học được hướng dẫn độc lập tối đa 05 nghiên cứu sinh; người có bằng tiến sĩ được hướng dẫn độc lập tối đa 03 nghiên cứu sinh.
Trường hợp đồng hướng dẫn 01 nghiên cứu sinh được tính quy đổi tương đương hướng dẫn độc lập 0,5 nghiên cứu sinh.
Mức lương của giáo sư, phó giáo sư
Theo Khoản 7, Điều 1, Luật số 34/2018/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học nêu: "Thu hút, sử dụng và đãi ngộ thích hợp để nâng cao chất lượng giảng viên; chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giáo sư đầu ngành trong cơ sở giáo dục đại học".
Việc bổ nhiệm và xếp lương của viên chức giảng dạy có chức danh phó giáo sư, giáo sư được thực hiện theo hướng dẫn tại Nghị định số 141/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 10 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học và Nghị định số 117/2016/NĐ-CP ngày 21 tháng 7 năm 2016 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 204/2004/NĐ-CP ngày 14 tháng 12 năm 2004 của Chính phủ về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang.
Cụ thể, theo Khoản 2, Điều 8, Nghị định 141/2013/NĐ-CP quy định, thang, bậc lương đối với giảng viên được quy định cụ thể, có sự phân biệt khác nhau giữa năm chức danh: Trợ giảng, giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư theo quy định của Luật Giáo dục đại học.
Chức danh phó giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương ứng ngạch chuyên viên cao cấp.
Chức danh giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương đương chuyên gia cao cấp.
Còn tại Khoản 1, Điều 2, Nghị định số 117/2016/NĐ-CP quy định, đối với viên chức đang xếp lương ở chức danh giảng viên cao cấp được bổ nhiệm chức danh giáo sư thì được thực hiện xếp lương như sau:
Trường hợp chưa xếp bậc cuối cùng của chức danh giảng viên cao cấp thì được xếp lên 01 bậc trên liền kề từ ngày được bổ nhiệm chức danh giáo sư, thời gian xét nâng bậc lương lần sau kể từ ngày giữ bậc lương cũ.
Trường hợp đã xếp bậc cuối cùng của chức danh giảng viên cao cấp thì được cộng thêm 03 năm (36 tháng) để tính hưởng phụ cấp thâm niên vượt khung kể từ ngày ký quyết định bổ nhiệm chức danh giáo sư.
Theo đó, từ ngày 1/7/2024, với mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng thì lương của giáo sư và phó giáo sư như sau (chưa bao gồm phụ cấp):
Với lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, chức danh phó giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương ứng ngạch chuyên viên cao cấp có mức lương dao động từ khoảng 14 đến hơn 18 triệu đồng/tháng.
Chức danh giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương đương chuyên gia cao cấp có mức lương dao động từ khoảng 20 triệu đến hơn 23 triệu đồng/tháng.
Mới đây, theo dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo, nhà giáo được xếp lương theo thang bậc lương hành chính sự nghiệp và được hưởng thêm hệ số lương đặc thù tương ứng với chức danh.
Hệ số lương đặc thù không phải phụ cấp như trước đây, mà là một phần chính cấu thành trong cách tính lương mới. Cụ thể, lương = hệ số lương x hệ số lương đặc thù x mức lương cơ sở.
Trong đó, phó giáo sư được hưởng hệ số lương đặc thù là 1,2 áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.1 (từ hệ số lương 6,20). Giáo sư được hưởng hệ số lương đặc thù là 1,3 áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.1 (từ hệ số lương 6,20).
Theo dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo, mức lương của phó giáo sư và giáo sư khi được hưởng thêm hệ số lương đặc thù dự kiến sẽ có sự tăng đáng kể, cụ thể như sau:
Với lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, hưởng thêm hệ số lương đặc thù 1,2, chức danh phó giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương ứng ngạch chuyên viên cao cấp có mức lương dao động từ khoảng 17 đến hơn 22 triệu đồng/tháng.
Với lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, hưởng thêm hệ số lương đặc thù 1,3, chức danh giáo sư được xếp hạng I theo phân hạng chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng thang, bậc lương tương đương chuyên gia cao cấp có mức lương dao động từ khoảng hơn 26 triệu đến hơn 30 triệu đồng/tháng.
