Mỗi dịp đầu năm học, câu chuyện về chất lượng đồng phục lại trở thành một vấn đề khiến nhiều phụ huynh bức xúc. Ở một số trường, danh mục đồng phục phải mua ngày càng dài, có thể lên đến cả chục món như áo sơ mi, áo polo, áo gile, áo vest, áo khoác, quần thể thao, váy... Tổng chi phí cho danh sách đồng phục hoàn chỉnh lên tới hàng triệu đồng ở nhiều trường công.
Điều này không chỉ gây thêm gánh nặng tài chính cho phụ huynh mà còn đặt ra câu hỏi về tính hợp lý và sự cần thiết trường công có cần ôm đồm lo chuyện mua đồng phục? Và bao giờ các trường ở Hà Nội và các tỉnh, thành khác sẽ thực hiện như Khánh Hòa là quy định mẫu đồng phục chung phổ biến, phụ huynh có thể mua ở bất cứ đâu. Trường học không đứng ra thu tiền và mua để tránh phụ huynh "ì xèo", nghi ngờ "nhóm lợi ích".
Đồng phục đắt tiền nhưng chất lượng chưa tương xứng
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, chị Trần Diệp (phường Đống Đa, Hà Nội) - có con trai học tiểu học than phiền về chất lượng bộ đồng phục nhận về từ nhà trường.
Mặc dù chị đã bỏ ra một khoản tiền không nhỏ để mua trọn bộ đồng phục cho con, bao gồm cả đồng phục mùa hè, mùa đông và áo khoác, nhưng chất lượng lại không tương xứng.
“Tôi cứ tưởng đồng phục nhà trường may là phải chất lượng, ai ngờ nhận về thì thất vọng tràn trề. Chất vải thì xấu, thô cứng, dù con chỉ mặc một lúc thôi cũng đã rất nóng nực, khó chịu rồi. Nhất là màu sắc đồng phục chỉ giặt vài lần là phai.
Giá thì đắt, nhưng chất lượng thì chẳng bằng quần áo vài chục nghìn ngoài chợ. Cái quần thể dục 100.000 đồng mà may cẩu thả, đường gân cứ dúm dó, không ra hình thù gì cả”, vị phụ huynh bức xúc cho hay.
Không riêng chị Diệp, nhiều phụ huynh khác cũng phản ánh tình trạng tương tự.
“Nghĩ đến các con mà thấy thật khổ sở, cả ngày từ sáng đến chiều phải khoác lên mình bộ đồng phục với chất vải thô ráp, vừa nóng nực vừa cứng gai, mặc vào nghe sột soạt khó chịu.
Tôi chỉ mong nếu đã bắt buộc học sinh mua thì cũng nên cho mặc đồng phục khoảng hai ngày trong tuần, còn lại để các con được mặc trang phục tự do cho thoải mái.
Bỏ ra hơn một triệu đồng để mua đồng phục, nhưng nhận về toàn những bộ đồ kém chất lượng, đến mức tôi chẳng nỡ để con mặc”, chị Phương Liên - phụ huynh một học sinh trung học cơ sở tại phường Thanh Xuân, Hà Nội bày tỏ.
Ngay chính học sinh cũng cảm thấy không thoải mái với bộ đồng phục đăng ký mua tại nhà trường. Em Nguyễn Hoàng Minh (học sinh lớp 11 tại tỉnh Hưng Yên) kể: “Áo thể dục mặc ra mồ hôi thì rất khó chịu, vải dày nhưng lại không thấm hút mồ hôi.
Có hôm đi học thể dục ngoài trời, em phải thay áo riêng của mình mới dễ vận động. Nhưng thầy cô bắt buộc phải mặc đồng phục nên em nhiều lúc rất khổ sở”.
Tạo áp lực tài chính, gây lãng phí không cần thiết
Cùng với các khoản tiền chuẩn bị trước năm học mới như mua đồ dùng học tập, quỹ lớp, tiền cơ sở vật chất… thì khoản tiền mua đồng phục cũng không hề nhỏ nhất là với những gia đình có 2,3 con cùng đi học. Chưa kể mỗi năm lại phải mua đồng phục mới khiến phụ huynh bức xúc nếu không mua, con có thể cảm thấy lạc lõng hoặc gặp bất tiện khi nhà trường có quy định riêng; còn nếu mua, sẽ gây lãng phí lớn khi những bộ đồng phục cũ vẫn còn rất tốt.
Việc yêu cầu mua nhiều loại đồng phục mà ít sử dụng không chỉ gây lãng phí tiền bạc, mà còn tạo thêm áp lực tâm lý cho phụ huynh mỗi mùa tựu trường.
Anh Trung Hiếu (phường Phương Liệt, Hà Nội) - phụ huynh có con đang học trung học cơ sở cảm thấy lãng phí khi phải bỏ ra số tiền lớn mua các loại đồng phục cho con theo yêu cầu của nhà trường.
“Nhà tôi bỏ ra hơn 3 triệu đồng để mua đồng phục cho con. Nhà trường yêu cầu học sinh mua vest, không biết một năm mặc được mấy lần. Mà vest giá thành thì cao, tôi cảm thấy đây là một sự lãng phí không cần thiết”, anh Hiếu bày tỏ.
Với những gia đình có thu nhập thấp, vài triệu đồng dành cho những bộ đồng phục cho con đi học cũng là điều khiến họ phải đắn đo, suy nghĩ. Chị Huệ (39 tuổi, kinh doanh tự do) có hai con đang học tiểu học và trung học cơ sở bộc bạch: “Mỗi dịp vào đầu năm học, riêng tiền đồng phục gia đình tôi phải chi đã hết gần 4 triệu đồng cho cả hai con.
Tôi bán hàng quán, chồng làm xe ôm công nghệ, thu nhập cả gia đình khoảng hơn 20 triệu đồng/tháng. Số tiền này không phải ít nhưng khi sống ở thành phố lớn, phải nuôi 2 con ăn học vẫn vô cùng khó khăn. Tôi cảm thấy áp lực nặng nề vì vừa lo tiền học, vừa lo quần áo, sách vở cho con mỗi năm học mới”.
Một trong những vấn đề đáng nói là phụ huynh không có quyền lựa chọn nguồn cung cấp đồng phục. Nhiều trường vẫn yêu cầu phụ huynh đăng ký mua đồng phục tại trường, hoặc tới mua ở đơn vị cung cấp cố định. Do đó, phụ huynh không được tham khảo nhiều mức giá.
Trên các diễn đàn cha mẹ học sinh, vấn đề này được bàn luận sôi nổi. Một phụ huynh có con học tiểu học chia sẻ: “Không biết nhà trường được gì từ việc mua đồng phục mà có trường mỗi năm thay đồng phục một kiểu. Tôi đi học ngày xưa cũng mặc đồng phục, nhưng nó chưa bao giờ là gánh nặng cho bố mẹ cả. Đơn giản lắm, nhà trường chỉ quy định màu áo, màu quần, rồi bố mẹ tự đi may. Vậy là đủ, vừa tiết kiệm mà vẫn tươm tất. Cái thời ấy, đồng phục đúng là đồng phục, chứ không phải là gánh nặng như bây giờ”.
Theo khảo sát, một số kênh bán hàng online bán quần thể dục cho học sinh tiểu học chỉ từ 30 đến 50.000 đồng/chiếc, tùy loại. Như vậy, phụ huynh mua cả bộ thể dục chưa đến 100.000 đồng. Trong khi đó, tại nhiều trường, bộ đồ thể dục có giá khoảng 150.000 đồng.
Tương tự, áo sơ mi có giá dao động từ 80.000 đồng/chiếc, quần âu 150.000 đồng/ chiếc. Học sinh mua sẵn ở trường áo sơ mi, quần tây thường có giá từ 250.000 - 300.000 đồng.
Chia sẻ về việc phổ biến việc mua đồng phục ở trường của học sinh, thầy Hoàng Chí Sỹ - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lưu Hoàng (Hà Nội) chia sẻ: “Nhà trường trước hết đã đạt được sự thống nhất với phụ huynh về việc triển khai mua đồng phục cho học sinh. Theo đó, toàn trường áp dụng một mẫu chung nhằm thuận tiện trong công tác quản lý và theo dõi. Quy định cũng nêu rõ, học sinh phải mặc đồng phục hằng ngày trong các buổi học cũng như các hoạt động tập thể.
Riêng việc may đồng phục, nhà trường chỉ dừng lại ở mức thống nhất mẫu áo, còn phụ huynh sẽ trực tiếp làm việc với nhà may để lựa chọn mức giá, chất liệu phù hợp, đảm bảo chất lượng tốt nhất cho học sinh”.
Trước những nỗi lo và bức xúc của phụ huynh, cơ sở giáo dục cần xem xét lại quy định về đồng phục một cách nghiêm túc. Trước hết nên lắng nghe ý kiến của phụ huynh, giảm thiểu những loại đồng phục không cần thiết, chỉ giữ lại những món đồ cơ bản, thiết yếu.
Sự đồng thuận giữa nhà trường và phụ huynh sẽ là chìa khóa để giải quyết triệt để nỗi lo chất lượng đồng phục đầu năm học, mang lại sự thoải mái và tự tin cho các em học sinh.