Thực trạng hiện nay cả nước có hơn 1,3 triệu giáo viên, vẫn còn thiếu giáo viên ở các cấp học, bậc học. Việc thiếu giáo viên kéo dài gây ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các mục tiêu và chương trình giáo dục phổ thông.
Là giáo viên phổ thông, người viết đề xuất, trong bối cảnh việc ứng dụng công nghệ số vào giảng dạy đã và đang thực hiện rất tốt thì việc tăng lương, tăng thời gian làm việc của giáo viên là vấn đề cần phải được nghiên cứu một cách thấu đáo, toàn diện để giải quyết bài toán thiếu giáo viên hiện nay.
Thời gian làm việc của giáo viên phổ thông hiện nay
Căn cứ theo Điều 5 Thông tư 05/2025/TT-BGDĐT quy định thời gian làm việc của giáo viên phổ thông, cụ thể như sau:
Thời gian làm việc trong năm học của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, giáo viên trường phổ thông là 42 tuần, trong đó:
Số tuần giảng dạy các nội dung trong chương trình giáo dục phổ thông là 37 tuần (bao gồm 35 tuần thực dạy và 02 tuần dự phòng);
Số tuần học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ là 03 tuần;
Số tuần chuẩn bị năm học mới và tổng kết năm học là 02 tuần.
Theo đó, tại Điều 7 Thông tư 05/2025/TT-BGDĐT quy định về định mức tiết dạy đối với giáo viên phổ thông như sau:
Định mức tiết dạy là tổng số tiết lý thuyết (hoặc thực hành) giảng dạy trực tiếp (hoặc dạy trực tuyến) của mỗi giáo viên phải thực hiện trong 01 năm học.
Định mức tiết dạy trong 01 năm học được xác định như sau:
Định mức tiết dạy trong 01 năm học = Định mức tiết dạy trung bình trong 01 tuần x Số tuần giảng dạy
Trong đó, số tuần giảng dạy là số tuần giảng dạy các nội dung giáo dục trong chương trình giáo dục (không bao gồm số tuần dự phòng).
Định mức tiết dạy trung bình trong 01 tuần, năm học của giáo viên phổ thông cụ thể như sau:
Giáo viên trường tiểu học là 23 tiết/ tuần, 805 tiết/ năm, tổng số giờ thực dạy 469,58 giờ/ năm (mỗi tiết 35 phút).
Giáo viên trường trung học cơ sở là 19 tiết/ tuần, 665 tiết/ năm, tổng số giờ thực dạy là 498,75 giờ/ năm (mỗi tiết 45 phút).
Giáo viên trường trung học phổ thông là 17 tiết/ tuần, 595 giờ/năm, tổng số giờ thực dạy 446,25 giờ/năm (mỗi tiết 45 phút).
Theo Điều 6 Thông tư 05/2025/TT-BGDĐT thời gian nghỉ hằng năm của giáo viên phổ thông gồm:
Thời gian nghỉ hè theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị định 84/2020/NĐ-CP.
Thời gian nghỉ lễ, tết và các ngày nghỉ khác theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Ngoài thời gian giảng dạy thực tế, giáo viên còn phải soạn bài, chấm bài, thực hiện các công việc khác theo quy định,…tuy vậy với sự phát triển của công nghệ số thì những việc còn lại sẽ không tốn quá nhiều thời gian của giáo viên so với trước đây.
So với viên chức các đơn vị sự nghiệp công lập khác, họ phải làm việc 40 giờ/tuần, trừ thời gian nghỉ lễ, Tết, nghỉ phép, nghỉ hàng năm,…theo Luật Lao động, họ làm việc cũng hơn 1.500 giờ mỗi năm, cao gấp khoảng 3 lần so với giáo viên (chưa tính thời gian giáo viên tham gia các công việc khác). Đây là mấu chốt của vấn đề cần nghiên cứu xem xét để hài hòa, hợp lý giữa thời gian làm việc viên chức giáo dục so với viên chức các đơn vị sự nghiệp công lập khác.
Vì sao cần tăng thời gian làm việc, định mức tiết dạy của giáo viên phổ thông?
Từ những phân tích trên, người viết cho rằng phải tiến tới không chỉ tăng thời gian làm việc của giáo viên tại đơn vị mà còn tăng định mức tiết dạy của giáo viên và thời điểm nên nghiên cứu áp dụng là từ 01/01/2026 vì các nguyên nhân sau:
Thứ nhất, từ 01/01/2026, lương nhà giáo được xếp cao nhất khối hành chính sự nghiệp
Từ 01/01/2026, Luật Nhà giáo chính thức có hiệu lực, lương nhà giáo sẽ được ưu tiên xếp lương cao nhất khối hành chính sự nghiệp, khi đó lương, phụ cấp và nhiều khoản ưu đãi cho giáo viên được áp dụng, thu nhập nhà giáo sẽ tăng đáng kể.
Khi lương giáo viên được xếp cao nhất, giáo viên được hưởng phụ cấp ưu đãi, thâm niên, phụ cấp đặc thù (dự kiến áp dụng từ 01/01/2026),…thì phải đi kèm với tăng thời gian làm việc, tăng định mức tiết dạy của giáo viên để phù hợp hơn, công bằng với thời gian làm việc các ngành khác hơn.
Sắp tới khi thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị sẽ có thêm nhiều ưu đãi, chính sách đột phá về giáo dục trong đó vấn đề tăng thu nhập của giáo viên cũng sẽ tiếp tục được quan tâm thực hiện.
Thứ hai, giải quyết bài toán thiếu giáo viên
Trung bình giáo viên phổ thông cả 3 cấp là 20 tiết/tuần, cả nước thiếu khoảng 100.000 giáo viên, thiếu khoảng 2.000.000 tiết/tuần.
Nhưng cả nước hiện nay có hơn 1,3 triệu giáo viên, chỉ cần mỗi tuần giáo viên tăng thêm 2 tiết định mức sẽ giải quyết được bài toán thiếu giáo viên.
Với định mức tiết dạy hiện nay, với dự kiến lương sẽ tăng từ 2-7 triệu mỗi tháng (chưa tính mức tăng của các loại phụ cấp) [1], việc tăng định mức tiết dạy mỗi cấp học từ tiểu học đến trung học cơ sở cho giáo viên là hoàn toàn phù hợp, giáo viên hoàn toàn có thể làm tốt
Thứ ba, giáo viên cần gần gũi, quan tâm học sinh nhiều hơn
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đòi hỏi nhiều hơn: Học sinh cần được học liên tục, gắn kết, có giáo viên theo dõi sát sao; tăng tiết cho một giáo viên sẽ giúp nâng cao trách nhiệm và hiệu quả thực hiện chương trình. Tăng thời gian làm việc tại trường, tăng định mức tiết dạy nhằm giúp học sinh được tăng cường thực hành, thí nghiệm, học tập thông qua trải nghiệm, sinh hoạt ngoại khóa, chuyên đề,….
Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã ban hành Công văn 4567 về tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, tăng thời gian làm việc, tăng định mức tiết dạy sẽ giúp các trường thuận lợi hơn trong phân công nhiệm vụ cho giáo viên.
Thứ tư, giáo viên không phải thực hiện các công việc tại nhà
Tăng định mức giảng dạy, tăng thời gian làm việc ở trường giúp giáo viên giải quyết toàn bộ công việc liên quan tại trường không phải thực hiện công việc ở nhà.
Sẽ không còn cảnh giáo viên phải thức khuya chấm, soạn bài,…mọi công việc được giải quyết tại trường.
Sau khi hết thời gian làm việc, giáo viên được nghỉ ngơi tái tạo sức lao động và bên gia đình, hạnh phúc gia đình sẽ cao hơn.
Thứ năm, tạo đoàn kết, hiệu quả công việc cao hơn
Khi làm việc tại trường nhiều hơn, giáo viên có điều kiện gần gũi nhau hơn, được tham gia nhiều hoạt động tập thể, được sinh hoạt tổ nhóm, trao đổi bài,…nhiều hơn thì tinh thần đoàn kết sẽ cao hơn và tất nhiên hiệu quả công việc cũng sẽ cao hơn.
Tăng thời gian làm việc tại trường sẽ mang lại nhiều hiệu quả tích cực, lâu dài, việc giảng dạy, giáo dục học sinh cũng sẽ tốt hơn.
Thứ sáu, giảm dạy thêm, học thêm tràn lan
Với thời đại công nghệ, việc giáo dục học sinh chuyển từ dạy kiến thức sang phát triển năng lực, phẩm chất với những đòi hỏi ngày càng cao.
Việc học thêm quá mức sẽ khiến học sinh mất đi nhiều khả năng tư duy, tự học, nghiên cứu khoa học,…đáp ứng yêu cầu của sự đổi mới.
Việc dạy thêm quá mức sẽ khiến giáo viên mất sức khỏe, không chuyên tâm giảng dạy và giáo dục học sinh chính khóa,…tạo nhiều hệ lụy.
Tăng thời gian làm việc tại trường, tăng định mức tiết dạy giúp giáo viên hạn chế dạy thêm, tăng năng suất và hiệu quả công việc, giúp việc giảng dạy và giáo dục học sinh tốt hơn.
Khi tăng lương giáo viên đảm bảo nhu cầu cuộc sống đã đến lúc nghiên cứu và có chế độ làm việc phù hợp hơn, tránh việc “chân trong, chân ngoài”, tăng trách nhiệm, thời gian và tăng hiệu quả công việc, khi đó chất lượng mới thật sự bền vững.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://laodong.vn/su-kien-binh-luan/tang-them-luong-cho-giao-vien-toi-7-trieu-dongnguoithang-chi-la-mot-phan-cua-cai-cach-1568922.ldo
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.