Nhiều cơ sở giáo dục đã đăng tải dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo.
Dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương nhà giáo là một bước cải cách toàn diện nhằm khắc phục những bất cập hiện nay, đồng thời thể hiện sự ghi nhận đối với vai trò quan trọng của đội ngũ nhà giáo. Việc áp dụng hệ số đặc thù, bảng lương phù hợp và các chính sách hỗ trợ, bảo lưu thu nhập sẽ tạo điều kiện cải thiện thu nhập, đời sống và động lực làm việc cho giáo viên.
Tuy vậy, trong nội dung dự thảo vẫn còn một số nội dung còn ý kiến trái chiều, là giáo viên, cán bộ quản lý trường học, người viết xin được có một số góp về về dự thảo như sau:
Thứ nhất, nên có điều chỉnh hệ số lương đặc thù cho nhà giáo
Theo dự thảo, đối giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non cao cấp và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.2 (từ hệ số lương 5,75) sẽ có hệ số lương đặc thù là 1,2.
Đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non chính và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A2.2 (từ hệ số lương 4,00) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,3.
Đối với giáo viên trung học phổ thông, trung học cơ sở, tiểu học, mầm non áp dụng hệ số lương của viên chức loại A1 (từ hệ số lương 2,34) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,45.
Đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ cao đẳng) áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0 (từ hệ số lương 2,10) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,6.
Đối với giáo viên tiểu học, mầm non chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ trung cấp) áp dụng hệ số lương của viên chức loại B (từ hệ số lương 1,86) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,6.
Người viết thống nhất với việc có hệ số phụ cấp đặc thù vì khi chưa thực hiện cải cách tiền lương, hệ số phụ cấp đặc thù thể hiện sự ưu đãi riêng cho nhà giáo, giúp lương nhà giáo được xếp cao theo tinh thần Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 01/01/2026.
Tuy nhiên, người viết không đồng tình với dự kiến nhà giáo chưa đạt chuẩn có mức hệ số đặc thù cao nhất 1,6, điều này vô tình tạo những băn khoăn với những người đã đạt chuẩn, và giáo viên chưa đạt chuẩn không còn tâm lý phải cố gắng học tập nâng cao trình độ, chuyên môn, đạt chuẩn hoặc có người đã học đạt chuẩn nhưng không muốn được chuyển loại cao hơn vì lương sẽ thấp hơn.
Do đó, người viết đề xuất các mức hệ số lương đặc thù như sau:
Đối giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non cao cấp và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.2 (từ hệ số lương 5,75) sẽ có hệ số lương đặc thù là 1,3.
Đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non chính và các chức danh tương đương khác áp dụng hệ số lương của viên chức loại A2.2 (từ hệ số lương 4,00) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,4.
Đối với giáo viên trung học phổ thông, trung học cơ sở, tiểu học, mầm non áp dụng hệ số lương của viên chức loại A1 (từ hệ số lương 2,34); đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ cao đẳng) áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0 (từ hệ số lương 2,10); đối với giáo viên mầm non, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ trung cấp) áp dụng hệ số lương của viên chức loại B (từ hệ số lương 1,86) sẽ có hệ số lương đặc thù 1,5.
Lý do đề xuất nhà giáo xếp lương viên chức A2.2 và A3.2 có hệ số lương khá cao, nên hệ hệ số đặc thù thấp hơn để giảm chênh lệch lương với viên chức loại A1, do cả 3 đối tượng cùng trình độ đại học, công tác như nhau, giáo viên chưa đạt chuẩn được hưởng cùng hệ số đặc thù với giáo viên đạt chuẩn loại A1 để họ có động lực phấn đấu nâng chuẩn, nâng hệ số lương. cùng có trình độ đại học như viên chức loại A1
Thứ hai, quan tâm đến hệ số lương đặc thù cho giáo viên mới nhận công tác có hệ số lương dưới 3,0
Mấu chốt của việc thiếu giáo viên trong thời gian dài qua chính là việc thu nhập của giáo viên mới ra trường còn thấp, chênh lệch giữa giáo viên trẻ và giáo viên lớn tuổi quá cao, thiếu chế độ khen thưởng, động viên kịp thời giáo viên trẻ tâm huyết, nhiệt tình,…
Do đó, để khuyến khích giáo viên trẻ, thu nhập thấp, người viết cho rằng cần bổ sung đối tượng nhà giáo có hệ số lương dưới 3,0 được hưởng hệ số lương đặc thù 1,6 nhằm tạo động lực giữ chân giáo viên trẻ, giảm chênh lệch phần nào thu nhập giữa giáo viên lâu năm và giáo viên trẻ.
Thứ ba, bỏ phụ cấp chức vụ chủ tịch hội đồng trường công lập
Bên cạnh đó, tại Dự thảo Nghị định cũng dự kiến mức phụ cấp chức vụ cho Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng trường mầm non, phổ thông không phân biệt hạng trường. Hiệu trưởng trường trung học phổ thông 0,7, phó hiệu trưởng 0,55; trường trung học cơ sở đến mầm non là 0,55, phó hiệu trưởng 0,45.
Dự thảo dự kiến Chủ tịch Hội đồng trường trường trung học cơ sở, trường tiểu học, trường mầm non được hưởng phụ cấp chức vụ 0,50; trường trung học phổ thông 0,6.
Người viết đồng tình với mức phụ cấp chức vụ của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng nhưng đề nghị cân nhắc mức phụ cấp của Chủ tịch hội đồng trường, chủ tịch hội đồng trường công lập có phụ cấp là không cần thiết, không phù hợp nên đề xuất bỏ quy định này.
Thứ tư, quan tâm đến giáo viên hợp đồng, ngoài biên chế
Hiện nay, vẫn còn một số lượng lớn giáo viên làm việc theo chế độ hợp đồng chỉ hưởng lương bằng hệ số lương nhân với lương cơ sở, không có bất kỳ phụ cấp nào, không được khen thưởng, hưởng thu nhập tăng thêm,…dù họ vẫn làm công việc như một giáo viên thực thụ, vẫn phải tham gia các phong trào, hội thi, giáo viên chủ nhiệm,…
Tuy nhiên, chế độ của họ rất thấp, nên người viết đề xuất các cấp lãnh đạo quan tâm đối tượng này, đề xuất cho họ được hưởng phụ cấp đặc thù như giáo viên, họ được xem là nhà giáo theo quy định tại Luật Nhà giáo, không phân biệt biên chế hay hợp đồng.
Thứ năm, quan tâm đến đối tượng nhân viên trường học
Trong trường học còn một số ít đối tượng là nhân viên trường học cũng không có chế độ gì, các loại phụ cấp thì rất ít, họ cũng công tác vô cùng vất vả, áp lực,…
Nên người viết mong muốn có sự quan tâm đối tượng này, ngoài bổ sung phụ cấp cần có thêm hệ số đặc thù cho đối tượng này, để động viên họ phấn đấu, cố gắng trong công tác.
Thứ sáu, đề xuất mức phụ cấp ưu đãi giáo viên tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông bằng nhau
Dự thảo mới, giáo viên mầm non được dự kiến tăng phụ cấp ưu đãi lên 45%, nhằm ghi nhận sự đóng góp và công việc vất vả của giáo viên mầm non.
Bên cạnh đó cũng dự kiến mức phụ cấp 80% áp dụng đối với viên chức, người lao động làm công tác giảng dạy trong các cơ sở giáo dục mầm non ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của Chính phủ (hiện nay là 70%).
Người viết đồng tình với mức phụ cấp ưu đãi của giáo viên mầm non như dự thảo vì họ có công việc khá vất vả, áp lực.
Đối với giáo viên tiểu học đến trung học phổ thông người viết cho rằng nên áp dụng chung một mức phụ cấp ưu đãi là 35% (theo dự thảo giáo viên tiểu học 35%, giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông 30%) vì giáo viên trung học phổ thông cần phải có kiến thức cao hơn, giáo viên trung học cơ sở thì dạy học sinh ở lứa tuổi tâm lý đang phát triển có nhiều áp lực, nên người viết cho rằng cả 3 cấp phổ thông này được hưởng chung mức phụ cấp ưu đãi là hợp lý.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
