Ngày 21/9/2025, Ban chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ đã ban hành Kế hoạch số 130/KH-BCDDTKNQ18 về sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước và tổ chức trong hệ thống hành chính nhà nước.
Trong đó, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, kế hoạch đề cập đến việc sắp xếp, tái cấu trúc các cơ sở giáo dục đại học; sáp nhập, giải thể các cơ sở giáo dục đại học không đạt chuẩn; xóa bỏ cấp trung gian, bảo đảm quản trị tinh gọn, thống nhất, hiệu quả; nghiên cứu sáp nhập các viện nghiên cứu với các cơ sở giáo dục đại học, chuyển một số trường đại học về địa phương quản lý.
Trước bước ngoặt lịch sử này, không nằm trong nhóm tái cấu trúc, các trường đại học tư thục đang đứng trước nhiều cơ hội bứt phá.
Được khuyến khích, các trường đại học tư thục không ngại đầu tư
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Tiến Luận - Hiệu trưởng Trường Đại học Nguyễn Trãi cho hay: “Việc tái cơ cấu hệ thống giáo dục đại học hiện nay hoàn toàn phù hợp với định hướng lớn của Đảng và Nhà nước, cụ thể là Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Khi bộ máy quản lý nhà nước được tinh gọn, hiệu lực, xã hội sẽ tránh được lãng phí, đồng thời tiết kiệm đáng kể ngân sách.
Khu vực kinh tế tư nhân được nhìn nhận như một động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện qua Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, đặc biệt trong kỷ nguyên sáng tạo và đổi mới. Khi được trao quyền và khuyến khích đúng mức, các trường đại học tư thục không chỉ góp phần đa dạng hóa mô hình đào tạo mà còn chủ động đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ trí tuệ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học”.
Theo thầy Luận, những nghị quyết và chính sách quan trọng của Đảng, Nhà nước đã tạo hành lang pháp lý cũng như niềm tin vững chắc cho các nhà đầu tư giáo dục. Sự hậu thuẫn này giúp các trường tư thục mạnh dạn rót vốn không chỉ vào chương trình đào tạo mà còn vào cơ sở vật chất, hạ tầng, đất đai - những yếu tố cốt lõi để kiến tạo môi trường giáo dục chất lượng cao.
Thầy cho biết, Trường Đại học Nguyễn Trãi đang triển khai một dự án quy mô lớn, hướng tới mô hình đại học hiện đại với điểm nhấn là tòa tháp AI cao 58 tầng, quảng trường đa chức năng, các hạng mục phục vụ nghiên cứu - đào tạo và khu tưởng niệm các anh hùng dân tộc. “Khi chính sách rõ ràng, nhất quán, nhà đầu tư sẽ yên tâm rót vốn. Đó chính là tiền đề để hình thành những trường đại học đạt chuẩn quốc tế ngay tại Việt Nam” - thầy khẳng định.
Cùng bàn luận về chủ đề này, Nhà giáo ưu tú, Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Minh Cừ - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường Đại học Cửu Long bày tỏ: “Khối trường tư thục sẽ có nhiều triển vọng phát triển sau cuộc đại sắp xếp. Đầu tiên, đa số các trường tư thục đều có cơ chế mở. Sau đại sắp xếp, các trường tư thục có thể tận dụng cơ hội này để phát triển và nâng cao chất lượng đào tạo, thu hút học sinh nhờ vào sự linh hoạt trong mô hình quản lý, chương trình học đa dạng và các dịch vụ giáo dục phù hợp với nhu cầu xã hội.
Một số trường tư thục có điều kiện hơn sẽ tập trung phát triển các ngành học đặc thù, đào tạo kỹ năng nghề hoặc kỹ năng mềm, phù hợp với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động hiện nay.
Điển hình như đối với Trường Đại học Cửu Long, chúng tôi đang tập trung phát triển lĩnh vực khoa học sức khỏe. Đào tạo góp phần cung cấp nguồn nhân lực y tế chất lượng cao phục vụ cho nhu cầu phát triển của xã hội. trường luôn chú trọng thiết kế, xây dựng chương trình đào tạo với tỷ lệ vàng giữa lý thuyết: thực hành là 40:60; sinh viên được học tập, thực hành tại trường: thực tập, trải nghiệm thực tế tại cơ sở, doanh nghiệp, tập đoàn trong và ngoài nước”.
Thầy Cừ chỉ ra thêm, trường tư thục sẽ có nhiều thuận lợi hơn trong xu hướng hợp tác và liên kết đào tạo. Nhiều trường tư sẽ hướng đến hợp tác với các trường công, các tổ chức giáo dục quốc tế để nâng cao uy tín và mở rộng mạng lưới đào tạo. Đối với Trường Đại học Cửu Long, trường không những đào tạo cung cấp nguồn nhân lực trong nước mà còn hợp tác đào tạo cho lưu học sinh nước ngoài như: Nhật Bản, Lào, Campuchia, Hàn Quốc, Ấn Độ…
Các trường tư thục vốn dĩ đã rất minh bạch trong quản lý, đặc biệt họ luôn chú trọng công tác đảm bảo chất lượng nhằm thu hút sinh viên theo học. Một khi có sự sắp xếp lại đại học công lập sẽ đi kèm với các tiêu chuẩn cao hơn về kiểm định chất lượng và sự minh bạch trong quản lý.
Trường tư thục sẽ cần phải tuân thủ nghiêm ngặt hơn để được xã hội và phụ huynh tin tưởng. Lãnh đạo Trường Đại học Cửu Long rất quan tâm đến công tác kiểm định chất lượng, xem đây là then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo.
Cuối cùng là tăng cơ hội cạnh tranh trong công tác đào tạo. Sau khi sáp nhập, các trường công lập đã được củng cố và phát triển đồng bộ hơn. Để cạnh tranh với các trường công lập, các trường tư cần phải đầu tư nhiều hơn vào cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình đào tạo và dịch vụ hỗ trợ học sinh để giữ vững và mở rộng thị phần. Từ đó, sinh viên và phụ huynh sẽ an tâm và tin tưởng hơn khi chọn trường tư thục để học tập.
“Thực tế, thời gian qua Trường Đại học Cửu Long không ngừng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học tập một cách tối ưu nhất. Chúng tôi đang xây dựng sắp xong tòa nhà Khoa học sức khỏe 8 tầng với vốn đầu tư khoảng 150 tỷ đồng.
Sắp tới, sẽ xây thêm các tòa nhà mới dành cho khối Kinh tế, Khoa học xã hội và nhân văn, Kỹ thuật công nghệ… Đồng thời, thường xuyên tuyển dụng giảng viên có trình độ cao, có chế độ thu hút người lao động có bằng tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư về công tác tại trường” - thầy Cừ bày tỏ.
Nhiều lợi ích cho người học khi giáo dục tư phát triển
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Minh Cừ, việc các trường đại học tư thục phát triển mạnh mẽ sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, không chỉ cho người học mà còn cho cả ngành giáo dục nước nhà.
Trước hết, với người học, sự lớn mạnh của các trường tư giúp tăng cơ hội lựa chọn môi trường học tập. Khi có nhiều cơ sở đào tạo tư thục phát triển, sinh viên có thêm nhiều lựa chọn về ngành học, chương trình đào tạo và địa điểm học tập, từ đó dễ dàng tìm được môi trường phù hợp với nhu cầu và năng lực của mình.
Cùng với đó, chất lượng đào tạo cũng được nâng cao, bởi các trường tư phải cạnh tranh để thu hút sinh viên nên thường chú trọng cải thiện chất lượng giảng dạy, cập nhật chương trình học gắn với thực tế, đồng thời tăng cường cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ sinh viên.
Thời gian đào tạo linh hoạt cũng là một lợi thế, khi các trường tư thường triển khai nhiều loại hình đào tạo đa dạng như chính quy, từ xa, vừa làm vừa học, giúp người học chủ động hơn trong việc cân bằng giữa học tập và công việc.
Bên cạnh đó, các trường đại học tư thục đặc biệt chú trọng phát triển kỹ năng mềm và tăng cường kết nối thực tế cho sinh viên thông qua hợp tác với doanh nghiệp và tổ chức. Riêng trong lĩnh vực thực tập quốc tế, đã có gần 70 sinh viên thuộc các ngành Điều dưỡng, Công nghệ kỹ thuật cơ khí, Luật, Công nghệ kỹ thuật công trình xây dựng, Nông học… được tham gia trải nghiệm, thực tập và làm việc tại Nhật Bản, Đức, qua đó mở rộng cơ hội nghề nghiệp và nâng cao kỹ năng cho bản thân.
Đối với ngành giáo dục, sự phát triển của hệ thống đại học tư thục góp phần giảm tải áp lực tuyển sinh và nguồn lực cho các trường công lập, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng đào tạo của toàn hệ thống. Đây cũng là giải pháp giúp tiết kiệm khoản chi phí rất lớn cho ngành giáo dục nói riêng và cho ngân sách quốc gia nói chung.
Đồng thời, sự cạnh tranh giữa các trường tư và công lập sẽ khuyến khích đổi mới sáng tạo trong phương pháp giảng dạy và xây dựng chương trình học, tạo ra động lực cải tiến trong toàn ngành. Các trường tư thục cũng thường tiên phong thử nghiệm các mô hình đào tạo mới, đa dạng hóa hệ thống giáo dục đại học và cung cấp nhiều loại hình đào tạo gắn với nhu cầu của thị trường lao động. Quan trọng hơn, việc mở rộng quy mô đào tạo và đầu tư chất lượng tại các trường tư sẽ góp phần cung ứng nguồn nhân lực có trình độ cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của xã hội, đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Tiến sĩ Nguyễn Tiến Luận cũng phân tích, sự phát triển mạnh mẽ của đại học tư thục không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho người học mà còn đóng góp tích cực cho xã hội và nền kinh tế.
Thứ nhất, các trường tư tạo thêm lựa chọn cho phụ huynh, học sinh, đáp ứng nhu cầu học tập trong môi trường hiện đại, chất lượng.
Thứ hai, sự lớn mạnh của khối tư góp phần hạn chế tình trạng “chảy ngoại tệ” do du học. Có hàng trăm nghìn học sinh, sinh viên Việt Nam ra nước ngoài học tập, đồng nghĩa với việc một lượng ngoại tệ lớn ra khỏi đất nước.
Nay, nhiều trường tư thục triển khai đào tạo liên kết quốc tế ngay trong nước, giúp sinh viên tiết kiệm chi phí, tiếp cận nền giáo dục tiên tiến, đồng thời giữ lại nguồn ngoại tệ cho quốc gia. Ngược lại, khi chất lượng được khẳng định, Việt Nam hoàn toàn có thể thu hút sinh viên nước ngoài, qua đó tạo nguồn thu ngoại tệ ngay tại chỗ.
Thầy Luận nhấn mạnh, các trường tư thục còn đảm nhận một nhiệm vụ chính trị quan trọng: đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp trong và ngoài nước. Doanh nghiệp chính là đối tượng thụ hưởng rõ rệt nhất khi được tiếp cận đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản, đáp ứng yêu cầu tuyển dụng trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Khối tư thục cần dụng cơ hội vàng để bứt phá
Hiệu trưởng Nguyễn Tiến Luận nhấn mạnh: “Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, thầy cho rằng các trường tư thục cần tận dụng thời cơ để bứt phá. Một trong những hướng đi tất yếu là mở rộng hợp tác quốc tế, liên kết với các trường uy tín trên thế giới để trao đổi chương trình đào tạo, nghiên cứu khoa học và hỗ trợ khởi nghiệp.
Đây là cơ hội vàng để các trường tư thục Việt Nam hội nhập sâu rộng, trước hết trong khu vực ASEAN, qua đó nâng cao vị thế, thu hút nhân tài và khẳng định vai trò trong tiến trình phát triển giáo dục đại học Việt Nam”.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Tiến Luận, trong cuộc cạnh tranh nhân lực ngày càng gay gắt, nhiệm vụ hàng đầu của các cơ sở giáo dục đại học là thu hút, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài.
Yếu tố con người là nền tảng, song đi cùng với đó phải là ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ vào quản trị và đào tạo. Các trường cần tiên phong triển khai đào tạo trực tuyến, áp dụng công nghệ mới, đồng thời mở ra những ngành học mà Đảng và Nhà nước khuyến khích.
Một hướng đi chiến lược khác là tăng cường liên kết quốc tế. Khi các trường trong nước hợp tác với những đại học danh tiếng ở nước ngoài, đưa chương trình chuẩn quốc tế về Việt Nam, sinh viên vừa được học tập chất lượng, vừa tiết kiệm chi phí so với đi du học. Điều này không chỉ giữ lại nguồn ngoại tệ mà còn mở ra khả năng thu hút sinh viên quốc tế, biến giáo dục trở thành lĩnh vực “xuất khẩu tại chỗ”.
Thầy Luận nhấn mạnh, điều phụ huynh và xã hội quan tâm nhất chính là cơ hội việc làm và thăng tiến sau tốt nghiệp. Một chương trình đào tạo thành công không chỉ dừng ở tấm bằng mà phải giúp sinh viên có khả năng tự tạo việc làm, phát triển nghề nghiệp với thu nhập xứng đáng.
Để nắm bắt cơ hội phát triển trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh kinh tế tư nhân, Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Minh Cừ cho rằng, các trường đại học tư thục cần xây dựng một kế hoạch chiến lược toàn diện và linh hoạt. Trước hết, việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu phải được đặt lên hàng đầu thông qua đầu tư vào đội ngũ giảng viên có trình độ cao, giàu kinh nghiệm thực tiễn.
Chẳng hạn, Trường Đại học Cửu Long thường xuyên tuyển dụng, đồng thời có chính sách đãi ngộ đặc biệt để thu hút giảng viên giỏi. Song song đó, chương trình đào tạo cần được cập nhật sát với nhu cầu của thị trường lao động và xu hướng phát triển kinh tế, trong khi hoạt động nghiên cứu khoa học được đẩy mạnh gắn với hợp tác doanh nghiệp nhằm ứng dụng các công nghệ mới.
Một định hướng quan trọng khác là mở rộng hợp tác với khối doanh nghiệp tư nhân. Việc tăng cường liên kết đào tạo và đưa sinh viên đi thực tập tại doanh nghiệp không chỉ giúp người học tiếp cận môi trường làm việc thực tiễn mà còn góp phần hình thành những chương trình đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các trường có thể tham gia các dự án phát triển kinh tế tư nhân, cung cấp dịch vụ tư vấn và chuyển giao công nghệ.
Để phát triển bền vững, các trường đại học tư thục cũng cần đa dạng hóa nguồn thu và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính. Việc tìm kiếm nguồn vốn từ các quỹ đầu tư, các nhà tài trợ trong và ngoài nước sẽ mang lại thêm nguồn lực, trong khi quản lý chi phí cần minh bạch, chặt chẽ, gắn liền với việc ứng dụng công nghệ số trong quản trị. Song hành với đó, chuyển đổi số trong giáo dục là xu thế tất yếu. Các trường cần khai thác nền tảng số để quản lý sinh viên, hỗ trợ giảng dạy và nghiên cứu, đồng thời phát triển các sản phẩm giáo dục số có khả năng thương mại hóa.
Một yếu tố then chốt khác là xây dựng thương hiệu và truyền thông hiệu quả. Các trường đại học tư thục cần đẩy mạnh marketing, quảng bá hình ảnh qua các kênh truyền thông hiện đại, tạo dựng uy tín bằng chính chất lượng đào tạo và thành tích của sinh viên, cựu sinh viên. Việc tích cực tham gia các sự kiện, hội thảo về phát triển kinh tế tư nhân cũng là cách để mở rộng mạng lưới quan hệ và khẳng định vị thế của nhà trường.
Ngoài ra, để phát triển lâu dài, các trường đại học tư thục cần chủ động hơn trong việc đề xuất chính sách hỗ trợ với các cơ quan quản lý nhà nước. Những cơ chế ưu đãi, hỗ trợ phù hợp, cùng các hình thức hợp tác trong giáo dục sẽ giúp tăng nguồn lực, tạo điều kiện để các trường phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp đổi mới và phát triển của giáo dục đại học Việt Nam.