Tại Hội nghị Giáo dục đại học năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số trong giáo dục, coi đây là định hướng xuyên suốt và nhiệm vụ bắt buộc đối với các cơ sở đào tạo trong thời gian tới.
Trong đó, việc tích hợp học bạ, văn bằng và chứng chỉ của người học lên nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID được xác định là bước đi chiến lược nhằm xây dựng một hệ thống giáo dục hiện đại, thông minh, liên thông và thuận tiện.
Định hướng này đã nhận được sự đồng thuận và hưởng ứng mạnh mẽ từ các trường đại học, thể hiện quyết tâm chung trong việc đổi mới và số hóa toàn diện nền giáo dục đại học.
Chống văn bằng giả, giảm gánh nặng hành chính
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sao Đỏ cho biết, chủ trương tích hợp học bạ và văn bằng lên VNeID hoàn toàn phù hợp với tinh thần Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó nhấn mạnh yêu cầu xây dựng cơ sở dữ liệu học bạ số, văn bằng số cho người học trên phạm vi toàn quốc, gắn với mã định danh cá nhân. Đây là nền tảng quan trọng để từng bước hiện thực hóa mục tiêu hình thành hệ thống giáo dục số, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời đại chuyển đổi số.
Từ góc nhìn thực tiễn, Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh khẳng định rằng việc Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo tích hợp văn bằng, chứng chỉ lên hệ thống VNeID sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, rõ ràng và bền vững đối với các cơ sở giáo dục đại học.
Trước hết, việc này góp phần minh bạch hóa và chuẩn hóa dữ liệu, hạn chế tối đa tình trạng làm giả, chỉnh sửa hoặc sử dụng sai mục đích các loại văn bằng, chứng chỉ - một vấn đề gây nhiều hệ lụy trong công tác tuyển sinh, tuyển dụng và công nhận kết quả đào tạo hiện nay.
Theo đó, tất cả thông tin được lưu trữ trên hệ thống số có tính bảo mật và xác thực cao, giúp người học và nhà trường yên tâm hơn trong việc lưu trữ và tra cứu thông tin. Qua đó, độ tin cậy của văn bằng do các trường đại học cấp phát được nâng cao rõ rệt, đồng thời tạo ra một môi trường giáo dục trung thực, công bằng và minh bạch hơn.
Thứ hai, việc ứng dụng công nghệ để tích hợp dữ liệu văn bằng lên VNeID sẽ giúp nhà trường giảm tải đáng kể khối lượng công việc hành chính, đặc biệt là trong các thủ tục xác minh văn bằng, cấp lại chứng chỉ, hoặc cung cấp thông tin cho các đơn vị tuyển dụng, các cơ quan chức năng khi có yêu cầu.
Thực tế hiện nay quy trình xác minh văn bằng, chứng chỉ đang tiêu tốn nhiều thời gian, nhân lực và dễ xảy ra sai sót khi xử lý thủ công. Do đó, thay vì phải xử lý thủ công từng hồ sơ, các thông tin này có thể được truy xuất nhanh chóng, chính xác và minh bạch chỉ với vài thao tác đơn giản trên hệ thống.
Không những vậy, đây còn là một bước tiến quan trọng trong tiến trình thực hiện chuyển đổi số toàn diện trong giáo dục, góp phần nâng cao uy tín, hình ảnh chuyên nghiệp và hiệu quả quản lý của nhà trường. Việc chủ động tích hợp dữ liệu với các hệ thống quốc gia không chỉ thể hiện tinh thần đổi mới, hội nhập mà còn khẳng định vai trò tiên phong của các trường đại học trong quá trình hiện đại hóa giáo dục.
“Với những lợi ích thiết thực đó, Trường Đại học Sao Đỏ cũng như nhiều cơ sở giáo dục khác sẽ tích cực chuẩn hóa dữ liệu, hoàn thiện hạ tầng công nghệ và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để sẵn sàng tích hợp hệ thống dữ liệu giáo dục lên nền tảng VNeID trong thời gian sớm nhất”, thầy Đỉnh thông tin.
Đồng quan điểm, Thạc sĩ Nguyễn Vinh San, Trưởng phòng Hành chính, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng cũng cho rằng: “Việc tích hợp học bạ, văn bằng, chứng chỉ của người học lên ứng dụng định danh điện tử quốc gia VNeID không chỉ là một bước tiến về mặt công nghệ, mà còn là một giải pháp mang tính đột phá, có tác động sâu rộng đến toàn bộ hệ sinh thái giáo dục, từ người học, cơ sở đào tạo, cơ quan quản lý cho đến toàn xã hội”.
Theo thầy San, hiện nay, hồ sơ giấy truyền thống vẫn đang được sử dụng phổ biến trong lưu trữ và xác minh thông tin người học, dẫn đến nhiều bất cập nghiêm trọng. Không ít trường hợp đã bị phát hiện sử dụng văn bằng giả, hồ sơ học tập không hợp lệ, thậm chí dùng bằng cấp của người khác để tiếp tục học lên các bậc học cao hơn.
Bên cạnh đó, việc bảo quản hồ sơ giấy dễ bị hư hỏng, thất lạc, đặc biệt trong các tình huống thiên tai, cháy nổ hoặc đơn giản là do yếu tố thời gian, khiến cho công tác quản lý, xác minh và tra cứu gặp nhiều khó khăn.
“Đây không chỉ là thách thức về mặt kỹ thuật mà còn đặt ra những nguy cơ về tính minh bạch và công bằng trong giáo dục”, Thạc sĩ Nguyễn Vinh San cho hay.
Từ thực trạng đó, Thạc sĩ Nguyễn Vinh San nhấn mạnh việc tích hợp toàn bộ thông tin học tập, văn bằng, chứng chỉ vào hệ thống VNeID, gắn với mã định danh cá nhân duy nhất của mỗi công dân sẽ góp phần khắc phục hiệu quả những tồn tại nêu trên.
Đối với các cơ sở giáo dục, việc số hóa và tích hợp dữ liệu giúp giảm thiểu khối lượng công việc hành chính truyền thống, đặc biệt là trong các khâu xác minh hồ sơ đầu vào, cấp và xác nhận văn bằng đầu ra, cũng như cung cấp thông tin cho đơn vị tuyển dụng hoặc các cơ quan chức năng.
Không chỉ vậy, khi được kết nối vào hệ thống dữ liệu lớn quốc gia, các trường đại học có thể khai thác thông tin để phân tích, thống kê, phục vụ việc xây dựng chiến lược đào tạo, điều chỉnh chỉ tiêu tuyển sinh, chương trình học cho phù hợp với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động.
Từ góc độ quản lý Nhà nước, hệ thống tích hợp dữ liệu văn bằng số mang lại khả năng quản lý thống nhất, chính xác và không trùng lặp. Cơ quan chức năng có thể dễ dàng khai thác dữ liệu phục vụ công tác thống kê, phân tích chất lượng nguồn nhân lực, từ đó làm cơ sở khoa học để hoạch định chính sách giáo dục – đào tạo, việc làm, phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả và phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng, từng ngành nghề.
Về phía xã hội, việc minh bạch hóa dữ liệu học tập thông qua VNeID góp phần củng cố niềm tin vào chất lượng văn bằng, chứng chỉ, đồng thời góp phần xóa bỏ thị trường văn bằng giả, vốn đã tồn tại âm thầm nhưng gây ra những hệ lụy không nhỏ trong suốt thời gian dài.
Đặc biệt, người dân, doanh nghiệp và các tổ chức có thể dễ dàng xác minh thông tin học tập một cách công khai, minh bạch, tiết kiệm đáng kể chi phí in ấn, lưu trữ và bảo quản hồ sơ giấy.
“Có thể nói rằng, việc tích hợp dữ liệu giáo dục lên nền tảng VNeID là yêu cầu tất yếu trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, đồng thời là giải pháp căn cơ để nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính minh bạch trong quản lý giáo dục. Đây cũng là cơ hội để toàn ngành đổi mới, hướng đến một nền giáo dục thông minh, hiện đại, lấy người học làm trung tâm và đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thời đại số”, thầy San khẳng định.
Người học hưởng lợi lớn từ việc số hóa hồ sơ học tập trên nền tảng VNeID
Không thể phủ nhận rằng việc lưu trữ học bạ, văn bằng, chứng chỉ trên giấy hiện nay gây ra nhiều bất tiện như dễ thất lạc, hư hỏng và khó khăn trong việc xác minh thông tin một cách nhanh chóng. Chính vì vậy, chủ trương tích hợp các dữ liệu này lên nền tảng VNeID sẽ mang lại nhiều tiện ích thiết thực cho người học trong việc sử dụng, bảo quản và quản lý thông tin một cách thuận tiện, an toàn và hiệu quả hơn.
Theo Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh, việc tích hợp thông tin và dữ liệu học tập, bao gồm học bạ, văn bằng và chứng chỉ của người học lên nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trước hết, người học có thể dễ dàng lưu trữ và tra cứu các văn bằng, chứng chỉ của mình mọi lúc, mọi nơi thông qua ứng dụng VNeID trên điện thoại hoặc các thiết bị kết nối Internet. Điều này giúp loại bỏ hoàn toàn những lo lắng về việc mất mát, hư hỏng hay thất lạc giấy tờ bản cứng – vốn là những vấn đề phổ biến khi sử dụng hồ sơ truyền thống.
Khi cần đối chiếu hồ sơ với các cơ quan chức năng như nhà trường, đơn vị tuyển dụng hay cơ quan quản lý, người học sẽ không phải trải qua những thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian. Việc xác thực thông tin trở nên nhanh chóng và đáng tin cậy hơn nhờ vào hệ thống số hóa tập trung và đồng bộ.
Nhờ đó, trong quá trình xin việc làm, học tiếp lên các cấp học cao hơn hay tham gia tuyển dụng, hồ sơ của người học được kiểm tra chính xác và minh bạch, giúp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí đi lại so với cách thức truyền thống.
Đặc biệt, người học còn được hưởng lợi từ tiến trình chuyển đổi số quốc gia khi tham gia vào một môi trường giáo dục hiện đại, công khai và minh bạch hơn. Việc số hóa văn bằng, chứng chỉ không chỉ đơn thuần là công cụ quản lý mà còn góp phần nâng cao uy tín và chất lượng của hệ thống giáo dục, tạo điều kiện thuận lợi để người học phát triển bản thân và hội nhập vào thị trường lao động trong thời đại công nghệ số.
Còn theo Thạc sĩ Nguyễn Vinh San, khi chủ trương này được thực hiện thành công, mã định danh điện tử VNeID sẽ thay thế cho hàng loạt hồ sơ giấy tờ truyền thống trong nhiều thủ tục quan trọng như dự thi, xét tuyển, xin việc hoặc các thủ tục hành chính khác.
Nhờ có mã định danh này, người học không còn phải lo lắng về việc công chứng, chứng thực giấy tờ, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mất mát hoặc sử dụng giấy tờ giả mạo. Việc truy xuất và theo dõi năng lực, quá trình học tập của từng cá nhân trở nên đơn giản, minh bạch và thuận tiện hơn rất nhiều.
Trên thực tế, việc tích hợp hồ sơ học tập, bao gồm học bạ, văn bằng và chứng chỉ lên nền tảng định danh điện tử VNeID là một bước tiến quan trọng giúp quản lý hồ sơ một cách an toàn, thống nhất và tiện lợi hơn bao giờ hết. Người học không còn phải lo lắng về việc thất lạc bằng cấp, hồ sơ hay mất thời gian, công sức đi xin cấp lại giấy tờ khi chuyển trường, đi du học hoặc xin việc làm.
Hơn nữa, việc xác minh thông tin của người học cũng trở nên nhanh chóng, chính xác và đáng tin cậy hơn nhờ hệ thống số hóa và mã định danh cá nhân duy nhất.
Với những lợi ích đó, Thạc sĩ Nguyễn Vinh San kỳ vọng VNeID không chỉ là một ứng dụng phục vụ cho từng cá nhân mà còn phát triển thành nền tảng dữ liệu quốc gia tin cậy, hỗ trợ công tác hoạch định chính sách giáo dục và lao động. Hệ thống này sẽ cho phép chia sẻ quyền truy cập, khai thác dữ liệu theo quyền hạn của từng tổ chức, cá nhân, đảm bảo mọi giấy tờ đều có mã định danh riêng biệt, không thể bị giả mạo hay sử dụng trái phép.
Đồng thời, các cơ sở giáo dục cũng sẽ được kết nối trực tiếp với hệ thống VNeID quốc gia để cùng khai thác, sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả, góp phần nâng cao công tác quản lý, đào tạo và chất lượng giáo dục.