Mục tiêu 100% cơ sở giáo dục phổ thông trên cả nước dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 được nêu trong Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045" đang thu hút nhiều sự quan tâm từ phía các nhà trường.
Mặc dù vẫn còn vướng mắc trong công tác dạy và học, tuy nhiên, không ít cơ sở giáo dục đã nỗ lực tăng cường dạy tiếng Anh sớm cho học sinh. Đây sẽ là tiền đề quan trọng để nhà trường thực hiện mục tiêu dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1.
Nhiều trường học đã đẩy mạnh dạy tiếng Anh cho học sinh lớp 1
Chia sẻ về thực tế triển khai dạy tiếng Anh ở đơn vị, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Trần Thị Bích Hạnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thị trấn Hạ Hòa (xã Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ) cho biết, trường đóng trên địa bàn tương đối thuận lợi nên có nhiều điều kiện để tiến hành công tác dạy tiếng Anh sớm cho học sinh.
Trong khoảng 10 năm nay, nhận được sự đồng thuận lớn từ phụ huynh, đơn vị đã thực hiện xã hội hóa để dạy tiếng Anh cho học sinh lớp 1 nhằm giúp các em quen với ngoại ngữ với thời lượng 2 tiết/tuần. Nhà trường còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa, mời giáo viên người bản xứ đang giảng dạy tại các trung tâm tiếng Anh trên địa bàn đến dạy giao tiếp học sinh.
Việc tiếp xúc với tiếng Anh từ sớm giúp học sinh dễ dàng bắt kịp kiến thức khi chính thức học môn này từ lớp 3, đồng thời xây dựng sự tự tin cho các em trong giao tiếp, sử dụng tiếng Anh thực tế. Nhờ vậy, phong trào học tiếng Anh của nhà trường tương đối tốt, nhiều học sinh đạt giải trong đó có giải quốc gia tại cuộc thi Olympic tiếng Anh trên mạng.
Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên về phương pháp giảng dạy, làm quen tài liệu. Mới đây nhất, toàn bộ giáo viên tiếng Anh của tỉnh đã có buổi tập huấn để tiếp tục nâng cao chuyên môn.
Cũng là đơn vị có tăng cường dạy tiếng Anh cho học sinh từ lớp 1, thầy Nguyễn Đức Thái - Hiệu trưởng Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Chí Tân (xã Chí Minh, tỉnh Hưng Yên) cho biết, nhà trường đang dạy môn tự chọn là tiếng Anh cho học sinh lớp 1, 2. Học sinh chủ yếu làm quen tiếng Anh qua các hoạt động trải nghiệm, vừa vui chơi, vừa học tập, không quá đặt nặng kiến thức.
Về cơ bản công tác giảng dạy có nhiều thuận lợi, khó khăn chủ yếu nằm ở việc liên kết với các trung tâm Anh ngữ do vướng nhiều thủ tục hành chính có thể dẫn đến chậm trễ hoặc không đạt được thỏa thuận. Khi học sinh được học tiếng Anh từ lớp 1 theo đúng chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo chắn sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn.
Theo thông tin từ cô Quang Thị Hảo - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tam Thái (xã Tam Thái, tỉnh Nghệ An): "Hiện nhà trường đang có 1 giáo viên dạy tiếng Anh cho học sinh lớp 3, 4, 5 theo chương trình giáo dục phổ thông thông 2018 nên vẫn chưa đảm bảo về đội ngũ. Với lớp 1, 2, học sinh làm quen với tiếng Anh thông qua môn tự chọn, nhà trường liên hệ với các trường bạn trong khu vực để dạy online cho học sinh.
Tuy nhiên, năm học 2025-2026, không có trường nào hỗ trợ dạy trực tuyến, dù rất muốn cho học sinh tiếp tục học tiếng Anh sớm nhưng đơn vị chưa có giải pháp. Bởi vậy, nhà trường đang thay thế môn tự chọn bằng môn Giáo dục công dân số".
Đề cập đến khó khăn và thuận lợi khi dạy tiếng Anh tại nhà trường, cô Hảo chia sẻ, về thuận lợi, đơn vị có giáo viên đáp ứng chuẩn, chuyên môn tốt; phòng học, cơ sở vật chất, học liệu đang được trang bị tương đối đầy đủ. Bản thân học sinh cũng rất hào hứng với các tiết học tiếng Anh.
Mặc dù vậy, 90% học sinh của nhà trường là người dân tộc thiểu số nên tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 3. Các em vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc sử dụng tiếng phổ thông, vì vậy việc học tiếng Anh lại càng không dễ dàng. Mức độ quan tâm của phụ huynh với việc học tiếng Anh của con em chưa đồng đều, bởi vậy chất lượng học tập giữa các nhóm học sinh có sự chênh lệch.
Ngoài ra, sĩ số học sinh/lớp đông, có khi phải gộp lớp để học vì không đủ giáo viên, số lượng có thể lên đến 60 học sinh/lớp, trong khi phòng học chỉ đủ cho 40 người. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến việc dạy học, quản lý lớp của giáo viên và tiếp thu kiến thức của học sinh.
Ngoài bổ sung giáo viên cần chú ý đến vấn đề kinh phí, học liệu
Để thực hiện hiệu quả mục tiêu dạy tiếng Anh từ lớp 1 theo đề án, cô Trần Thị Bích Hạnh bày tỏ, nhà trường mong muốn có đủ đội ngũ giáo viên. Ưu tiên hàng đầu là đảm bảo đội ngũ giáo viên chất lượng, bởi nhân lực tốt mới mang lại hiệu quả giảng dạy. Giáo viên tiếng Anh hiện tại của đơn vị có thể đảm nhận số tiết từ lớp 3 trở lên nhưng để dạy cả lớp 1 và lớp 2 chắc chắn sẽ khó khăn.
Nếu chưa có giáo viên biên chế, nhà trường mong muốn được hỗ trợ kinh phí để hợp đồng giáo viên, thay vì tiếp tục xã hội hóa từ phụ huynh. Khi đã có đề án do Chính phủ phê duyệt, không nên để nhà trường và phụ huynh gánh thêm chi phí.
Với yêu cầu ngày càng cao trong việc dạy và học tiếng Anh, nhà trường mong muốn có các khóa tập huấn chuyên sâu, đồng bộ cho giáo viên và cán bộ quản lý trên toàn quốc, nhằm tạo môi trường học tập và giao tiếp tiếng Anh ngày càng chất lượng.
Cô Hạnh nói thêm: "Khi triển khai dạy tiếng Anh lớp 1 trên toàn quốc, đối với các trường chưa từng thực hiện dạy tăng cường sẽ có những bỡ ngỡ ban đầu. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo và tập huấn từ các cấp lãnh đạo, theo tôi quá trình triển khai sẽ thuận lợi.
Các trường học nên làm tốt công tác tuyên truyền, giúp phụ huynh nhận thấy lợi ích của việc học ngoại ngữ từ sớm. Ngay đối với đơn vị, ban đầu, nhiều phụ huynh chưa đánh giá đúng được tầm quan trọng của việc này. Ban giám hiệu và giáo viên kiên trì giải thích, học song song 2 ngôn ngữ không gây áp lực mà mang lại lợi ích lâu dài về tư duy, khả năng tiếp thu và cơ hội phát triển cho các em. Ngoài ra, học tiếng Anh lớp 1 chỉ là làm quen, không quá nặng nề về kiến thức.
Đồng thời, phía nhà trường cũng cần quản lý chặt chẽ chất lượng giảng dạy. Chỉ khi phụ huynh thấy hiệu quả thực tế như con em tự tin, tiến bộ, đạt thành tích trong môn tiếng Anh họ mới thực sự ủng hộ và đồng hành cùng chủ trương".
Thầy Nguyễn Đức Thái chỉ ra, để thực hiện mục tiêu dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 cần 3 yếu tố chính là đội ngũ giáo viên chất lượng, ổn định; cơ sở vật chất đáp ứng, phòng học tiếng Anh chuyên biệt; sách giáo khoa và học liệu đồng bộ.
Đặc biệt, nên có bộ sách giáo khoa chung sử dụng trong toàn quốc, giúp triển khai đồng bộ, tránh tình trạng mỗi nơi một khác. Điều này cũng là phù hợp với chủ trương 1 bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026-2027.
Bày tỏ mong muốn được hỗ trợ để thực hiện mục tiêu, cô Quang Thị Hảo nói: "Nhà trường rất mong được bổ sung thêm về đội ngũ, khi có đủ giáo viên thì mọi điều kiện khác như học liệu, cơ sở vật chất hay sự phối hợp của phụ huynh mới có thể thực sự phát huy hiệu quả.
Bên cạnh việc tập huấn chuyên sâu về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học tiếng Anh cho giáo viên, rất mong Sở Giáo dục và Đào tạo có thêm các đợt tập huấn mở rộng cho đội ngũ cán bộ quản lý. Dù không trực tiếp dạy tiếng Anh nhưng nếu được tập huấn, hiểu về phương pháp và hình thức tổ chức tiết học, khi dự giờ, cán bộ quản lý có thể góp ý, chỉ đạo chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh trong nhà trường".