Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh Tuyên Quang có 124 đơn vị hành chính cấp xã. Trong đó, xã Thượng Lâm được sắp xếp từ toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Khuôn Hà và xã Thượng Lâm.
Thực hiện Quyết định số 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, xã Thượng Lâm (tỉnh Tuyên Quang) đã nhận được nhiều hỗ trợ đầu tư. Từ đó, đời sống người dân trên địa bàn đã những đổi thay tích cực, nhiều hộ dân tự lực vươn lên thoát nghèo bền vững.
Chủ động, thực chất và hướng tới kết quả lâu dài
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Ma Công Khâm - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thượng Lâm (tỉnh Tuyên Quang) cho biết, trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, địa phương đã khai thác được các điều kiện thuận lợi.
Theo đó, Chương trình nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh, các sở, ngành và của huyện Lâm Bình trước đây. Hệ thống cơ chế, chính sách về giảm nghèo được triển khai đầy đủ, đồng bộ; nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia được lồng ghép, phân bổ, tạo điều kiện cho địa phương chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện phù hợp với thực tiễn.
Xã Thượng Lâm có nền tảng nhất định về xây dựng nông thôn mới, hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện,… cơ bản hoàn thiện, tạo điều kiện rất thuận lợi để triển khai các dự án hỗ trợ sinh kế, phát triển sản xuất, giúp người nghèo tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản và từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.
Người dân trên địa bàn xã Thượng Lâm có tinh thần lao động, ý chí vươn lên, tham gia các mô hình sản xuất, các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật. Đặc biệt, nhiều hộ nghèo, cận nghèo đã chủ động đăng ký tham gia các dự án hỗ trợ sinh kế, coi đây là cơ hội để thay đổi phương thức sản xuất, nâng cao thu nhập.
Những điều kiện thuận lợi kể trên là nền tảng quan trọng để xã Thượng Lâm triển khai chương trình giảm nghèo bền vững một cách chủ động, thực chất và hướng tới kết quả lâu dài. Đặc biệt, địa phương cũng đã tích cực đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu cho bà con nhân dân trên địa bàn nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội bền vững.
Tạo nền tảng để người dân tự lực vươn lên
Nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là sự đồng thuận, phối hợp giữa các cấp, ngành, địa phương, đến thời điểm hiện tại, có thể khẳng định Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã tạo ra những chuyển biến thực chất đối với đời sống người dân trên địa bàn xã Thượng Lâm.
“Qua theo dõi thực tế, việc tham gia các mô hình, nhiều hộ đã bước đầu hình thành được sinh kế ổn định, có thêm tư liệu sản xuất, từng bước nâng cao thu nhập, giảm dần sự phụ thuộc vào hỗ trợ trực tiếp từ Nhà nước. Chương trình quốc gia về giảm nghèo bền vững thực sự đang tạo tác động tích cực, từng bước nâng cao sinh kế và chất lượng đời sống cho nhân dân xã Thượng Lâm”, ông Khâm chia sẻ.
Theo đánh giá của địa phương, Dự án hỗ trợ nuôi bò, dê sinh sản là những mô hình giảm nghèo phù hợp nhất với điều kiện thực tế của xã Thượng Lâm và đang mang lại kết quả khá rõ nét.
Trước hết, về cách thức triển khai, xã xác định ngay từ đầu là phải làm chặt chẽ, đúng đối tượng và đúng nhu cầu.
Ông Khâm cho biết, Ủy ban nhân dân xã đã phối hợp với thôn, bản tiến hành rà soát, lựa chọn các hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo có đủ điều kiện tối thiểu về lao động, chuồng trại và cam kết chăm sóc vật nuôi. Việc bình xét được thực hiện công khai tại thôn, có sự tham gia giám sát của các ban ngành đoàn thể, bảo đảm minh bạch, không dàn trải.
Trước khi cấp con giống, các hộ được tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là kỹ thuật nuôi sinh sản, chăm sóc bê, dê con. Con giống được lựa chọn có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo tiêu chuẩn về độ tuổi, thể trạng; việc bàn giao được lập biên bản cụ thể cho từng hộ. Sau khi triển khai, cán bộ xã và cơ quan chuyên môn thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn, kịp thời hỗ trợ khi phát sinh khó khăn.
“Mô hình nuôi bò, dê sinh sản được triển khai từ năm 2022 và các mô hình chăn nuôi sinh sản những năm sau đó đã cho thấy hiệu quả rõ ràng. Tỷ lệ sống của con giống cao, đàn vật nuôi phát triển ổn định; nhiều hộ đã có dê, bò sinh sản, sinh bê, sinh dê con đúng chu kỳ. Một số hộ sau 1-2 năm đã có thể bán con giống để tạo thu nhập, đồng thời vẫn duy trì được đàn nền, hình thành sinh kế lâu dài”, ông Khâm chia sẻ.
Có thể thấy, mô hình nuôi bò, dê sinh sản vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa tạo nền tảng để người dân tự lực vươn lên. Đây là mô hình xã Thượng Lâm tiếp tục duy trì, hoàn thiện và định hướng nhân rộng trong thời gian tới, gắn với mục tiêu giảm nghèo bền vững, lâu dài, không chạy theo thành tích mà chú trọng hiệu quả thực chất.
Để bảo đảm mục tiêu giảm nghèo bền vững, thực chất và lâu dài, từ thực tiễn triển khai tại xã Thượng Lâm, lãnh đạo Ủy ban nhân dân xã đề xuất, kiến nghị cấp trên tiếp tục hoàn thiện và ổn định cơ chế, chính sách liên quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là chính sách hỗ trợ sinh kế. Khi cơ chế thay đổi hoặc hướng dẫn ban hành chậm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ triển khai ở cơ sở. Vì vậy, rất cần có hướng dẫn cụ thể, thống nhất, sớm ngay từ sớm, để địa phương chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện hiệu quả.
Thứ hai, đề nghị nâng mức và kéo dài thời gian hỗ trợ đối với một số mô hình sinh kế chủ lực, đặc biệt là chăn nuôi sinh sản.
“Với các mô hình như nuôi bò, dê sinh sản, hiệu quả thường thể hiện rõ sau 2–3 năm. Do đó, việc hỗ trợ theo chu kỳ ngắn sẽ khó phát huy hết tác dụng. Nếu được kéo dài thời gian theo dõi, hỗ trợ kỹ thuật và phòng chống dịch bệnh, khả năng thoát nghèo bền vững của các hộ sẽ cao hơn”, ông Khâm chia sẻ.
Thứ ba, tăng cường hỗ trợ về kỹ thuật, thú y và quản lý rủi ro. Các địa phương miền núi như Thượng Lâm rất dễ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, thiên tai. Chính vì thế, việc bố trí cán bộ kỹ thuật, tổ chức tập huấn chuyên sâu, hỗ trợ vắc xin, vật tư phòng dịch sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, bảo vệ thành quả giảm nghèo đã đạt được.
Thứ tư, cần có cơ chế lồng ghép linh hoạt các nguồn lực giữa chương trình giảm nghèo với các chương trình nông thôn mới, phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
“Nếu được cho phép linh hoạt trong sử dụng nguồn vốn, địa phương sẽ chủ động hơn trong việc lựa chọn mô hình phù hợp, tránh dàn trải, nâng cao hiệu quả đầu tư”, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thượng Lâm bày tỏ.
Cuối cùng, ông Khâm mong muốn được quan tâm hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm thông qua các chính sách liên kết sản xuất – tiêu thụ, xây dựng tổ hợp tác, hợp tác xã quy mô nhỏ gắn với điều kiện thực tế. Bởi, nếu có đầu ra ổn định, người dân mới yên tâm đầu tư, mở rộng sản xuất và thoát nghèo một cách bền vững.
Những kiến nghị trên xuất phát từ thực tiễn triển khai tại cơ sở. Ủy ban nhân dân xã Thượng Lâm mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành để công tác giảm nghèo trên địa bàn đạt hiệu quả thực chất, góp phần nâng cao đời sống nhân dân và phát triển địa phương một cách bền vững.