Theo văn bản hợp nhất số 07/VBHN-BGDĐT ngày 03 tháng 8 năm 2022 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về việc chuyển trường và tiếp nhận học sinh học tại các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, việc chuyển trường được thực hiện khi kết thúc học kỳ I của năm học hoặc trong thời gian hè trước khi khai giảng năm học mới.
Nhiều lãnh đạo trường phổ thông tư tại Hà Nội cho rằng, trước bối cảnh có nhiều biến động về lao động, việc làm hiện nay, cần cho phép các trường được linh hoạt thời gian tuyển sinh trong năm học hoặc nhận học sinh chuyển trường nếu đảm bảo điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên. Cơ chế này không chỉ tạo thuận lợi cho phụ huynh khi chuyển nơi sinh sống, công tác mà còn góp phần tận dụng được hiệu quả nguồn lực của trường tư, giảm áp lực cho khối trường công lập.
Phụ huynh phải chuyển nơi công tác đã khó khăn lại gặp hạn chế khi muốn chuyển trường cho con
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Đỗ Khánh Phượng – Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân lập Hermann Gmeiner Hà Nội bày tỏ sự đồng tình với việc cần có sự linh hoạt trong tuyển sinh đối với các trường phổ thông tư thục như được tuyển thêm học sinh trong năm học mà không bị giới hạn hết 1 học kỳ hay hết năm học, nhằm tạo điều kiện cho người dân khi chuyển nơi công tác, sinh sống từ các nơi khác về Hà Nội.
Theo cô Phượng, trên thực tế, bản thân phụ huynh khi phải chuyển nơi công tác, nơi sinh sống đã gặp không ít khó khăn; nếu thêm việc không tìm được trường học phù hợp cho con thì áp lực càng gia tăng. Đặc biệt, trong trường hợp không tìm được trường học tại nơi chuyển đến hoặc nhà trường không thể tiếp nhận kịp thời, trẻ buộc phải sống xa cha mẹ, ở một mình hoặc phụ thuộc vào họ hàng. Điều này tiềm ẩn nhiều bất an, bất lợi cho phụ huynh và học sinh, thậm chí có thể phát sinh những hệ lụy đáng tiếc. Phụ huynh vì thế cũng khó yên tâm khi chuyển nơi làm việc.
Bên cạnh đó, các trường tư hằng năm đều được Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố giao chỉ tiêu tuyển sinh căn cứ trên năng lực thực tế như cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chất lượng đào tạo. Do đó, nếu vẫn còn chỉ tiêu trống thì cần tạo điều kiện để các trường tư được tuyển sinh linh hoạt hơn. Cần tránh tình trạng các trường tư dù đủ điều kiện nhưng vẫn buộc phải từ chối học sinh do vướng quy định cứng nhắc về thời điểm tuyển sinh, nhất là với những gia đình chuyển công tác từ địa phương khác về Hà Nội.
Công tác tuyển sinh của các trường tư hiện nay cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn khi số lượng phụ huynh, học sinh lựa chọn trường tư có xu hướng giảm bởi trường công lập ngày càng được ưu tiên đầu tư, có thêm các mô hình chất lượng cao, liên kết quốc tế. Bên cạnh đó, trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, không ít phụ huynh dù mong muốn cho con học trường tư nhưng điều kiện tài chính không cho phép; đồng thời vẫn tồn tại tâm lý ở nhiều người chỉ khi trượt trường công lập mới lựa chọn trường tư.
Theo cô Phượng, nếu không có cơ chế hỗ trợ phù hợp cho các trường tư trong bối cảnh tuyển sinh khó khăn hiện nay, các trường sẽ khó có thể vận hành hiệu quả. Khi ấy, người chịu thiệt thòi trước mắt là người lao động tại trường, tiếp đến là nhà đầu tư và cuối cùng là học sinh, phụ huynh. Vì vậy, việc linh hoạt về thời gian tuyển sinh, tiếp nhận học sinh chuyển trường đối với các trường phổ thông tư thục là hết sức cần thiết.
Thực tế thời gian qua tại Hà Nội, việc một số trường trung học phổ thông công lập được mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh, tăng thêm lớp học, đã tạo ra “cú sốc” rất lớn đối với khối trường tư. Việc này diễn ra đột ngột, khiến các trường tư không kịp chuẩn bị, dẫn tới tình trạng nhiều trường tuyển sinh không đủ chỉ tiêu, dư thừa giáo viên và cơ sở vật chất trong năm học vừa qua.
Cô Phương bày tỏ, nếu cho phép trường tư tuyển sinh linh hoạt, không bó buộc theo khung thời gian cứng nhắc của Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố, phụ huynh sẽ chủ động hơn trong công việc, học sinh cũng yên tâm hơn khi theo cha mẹ chuyển nơi sinh sống. Trong những trường hợp môi trường học tập không phù hợp hoặc phát sinh áp lực, việc được chuyển trường kịp thời sẽ hạn chế những hệ quả không mong muốn.
Đồng tình với quan điểm trên, thầy Lê Minh Sơn – Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường Trung học phổ thông Văn Lang (Hà Nội) cho rằng, nếu cho phép các trường được linh hoạt tuyển thêm học sinh trong năm học, không bị giới hạn cứng về thời điểm, sẽ tạo thuận lợi đáng kể cho học sinh và phụ huynh. Đặc biệt, trong những trường hợp phụ huynh phải chuyển công tác hoặc thay đổi nơi ở, việc này giúp học sinh và gia đình kịp thời ổn định cuộc sống.
Theo thầy Sơn, cơ chế linh hoạt nói trên không chỉ đáp ứng nhu cầu thực tế của người học mà còn tạo điều kiện để các trường phổ thông tư thục thuận lợi hơn trong công tác tuyển sinh, khai thác hiệu quả năng lực đào tạo và cơ sở vật chất hiện có.
Cần phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh hợp lý giữa trường công lập và tư thục
Cùng bàn về nội dung này, thầy Nguyễn Trọng Hiếu – Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lê Hồng Phong (Hà Nội) cho rằng, theo quy định hiện hành, học sinh chỉ được chuyển trường hai lần trong năm, là khi kết thúc học kỳ I hoặc trong thời gian nghỉ hè trước khi bước vào năm học mới.
Nếu bổ sung thêm các đợt chuyển trường như vào giữa học kỳ I và giữa học kỳ II sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho phụ huynh gặp các yếu tố ngoại cảnh tác động như phải chuyển công tác từ địa phương khác về Hà Nội, qua đó tạo ổn định cho phụ huynh và học sinh sớm ổn định cuộc sống, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều đơn vị đã và đang thực hiện sáp nhập như hiện nay.
Theo thầy Hiếu, thời gian vừa qua, phần lớn các trường tư đều rơi vào tình trạng không tuyển đủ học sinh. Nguyên nhân là các trường tư đang gặp nhiều khó khăn khi số lượng học sinh giảm do nhiều trường công lập giảm điểm chuẩn hoặc được tăng chỉ tiêu tuyển sinh.
Thực tế cho thấy, hiện nay có không ít trường công lập thực hiện tổ chức dạy học hai ca (sáng – chiều) để đảm bảo dạy đủ thời gian học tập cho tất cả các lớp, sĩ số mỗi lớp cũng khá đông, thậm chí quá tải so với quy định.
Trong khi đó, nhiều trường phổ thông tư thục lại đáp ứng rất tốt các điều kiện đảm bảo chất lượng như đội ngũ giáo viên, trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại; học sinh chỉ học một ca/ngày và vẫn được tham gia thêm các chương trình, câu lạc bộ vào buổi chiều trong cùng mức học phí.
Đơn cử như tại Trường Trung học phổ thông Lê Hồng Phong hiện nay vẫn còn nhiều phòng học trống, đội ngũ giáo viên bị dư thừa do số lượng học sinh không tương xứng với điều kiện sẵn có của nhà trường. Đây cũng là thực trạng chung của nhiều trường, gây ra không ít khó khăn cho nhà đầu tư giáo dục trong quá trình vận hành hệ thống.
Trước những vấn đề còn tồn tại, thầy Hiếu cho rằng, cần giảm số lượng học sinh – đảm bảo đúng sĩ số/lớp theo quy định hiện hành tại các trường công lập (tiểu học không quá 35 học sinh/lớp, trung học cơ sở và trung học phổ thông không quá 45 học sinh/lớp), nhất là những trường hiện nay có số lượng học sinh đông nhưng cơ sở vật chất hạn chế.
Đồng thời, cần tăng chỉ tiêu tuyển sinh hợp lý cho các trường phổ thông tư thục, bởi khối trường này hiện có nhiều lợi thế như cơ sở vật chất hiện đại, tiệm cận chuẩn quốc tế; đội ngũ giáo viên có tính cạnh tranh cao về năng lực. Tại các trường tư, nếu giáo viên không đáp ứng yêu cầu chuyên môn sẽ bị chấm dứt hợp đồng, kể cả với giáo viên thỉnh giảng hay hợp đồng dài hạn.
“Để bảo đảm sự công bằng và chất lượng giáo dục ổn định giữa khối trường công lập và trường tư, việc cân đối lại chỉ tiêu tuyển sinh của các trường công, không cho phép tuyển vượt chỉ tiêu được giao, đồng thời tuân thủ nghiêm quy định về sĩ số lớp học là hết sức cần thiết. Đặc biệt, việc linh hoạt thời gian cho phép tuyển sinh đối với các trường tư sẽ mang lại lợi ích lớn cho cả cơ sở đào tạo và người học, giúp học sinh được học tập trong môi trường phù hợp.
Tóm lại, muốn giáo dục tư thục phát triển, khi giao chỉ tiêu tuyển sinh cho các trường công và trường tư, cần có sự phân bổ hợp lý, phù hợp với đặc thù từng khối trường, đồng thời đáp ứng nhu cầu và bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân”, thầy Hiếu nhấn mạnh.