Vấn đề dạy thêm học thêm, dạy thêm học sinh chính khóa trong dự thảo Thông tư quy định dạy thêm học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục nhận được sự quan tâm lớn của đông đảo cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh cả nước.
Vì, việc dạy thêm theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ là cơ sở quan trọng để xử lý nghiêm vi phạm dạy thêm, quản lý dạy thêm một cách thực chất, dạy và học công bằng,…
Vì sao giáo viên dạy thêm học sinh chính khóa lại dẫn đến nhiều bất cập?
Trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam và rất nhiều báo chí khác đã phản ánh nhiều bất cập, tiêu cực của giáo viên dạy thêm học sinh chính khóa, đa số giáo viên dùng chiêu trò để o ép học sinh, học sinh bị áp lực phải đóng tiền đi học thêm giáo viên chính khóa để lấy điểm và học thêm giáo viên khác để lấy kiến thức,..không phải là hiếm trong giai đoạn hiện nay.
Điểm số từ dạy thêm chính khóa khiến phụ huynh chưa yên tâm bởi ít ai dạy thêm thu tiền nhưng lại cho học sinh điểm thấp vì họ sẽ mất uy tín và khó thu hút học sinh khác học thêm.
Hơn 20 năm giảng dạy, làm công tác quản lý tại trường trung học cơ sở, người viết ít thấy giáo viên nào dạy thêm học sinh chính khóa mà dạy hết mình trên lớp, đối xử công bằng với người học thêm đóng tiền và người không học thêm...
Dạy thêm học sinh chính khóa thì người học là “thượng đế”, được nhiều ưu ái, ưu tiên vì đóng tiền hàng tháng (có cả thu tiền ngày, học buổi nào đóng tiền buổi đó), còn người không học thì như “con ghẻ”, dạy 2 đối tượng trong cùng lớp học, đối tượng đóng tiền cho mình theo ngày học, tháng thì phải được ưu ái hơn đối tượng không đóng tiền.
Không những vậy, không một ai muốn con mình bỏ tiền đi học thêm mà điểm thấp. Giáo viên cũng muốn người đã đóng tiền học thêm phải có điểm số cao hơn người không học, để những người không học thêm vì lý do đó đến học thêm nhiều hơn, điểm số cũng là một “chiêu trò” lôi kéo học sinh học thêm được giáo viên dạy thêm chính khóa áp dụng nhiều nhất.
Giáo viên dạy chính khóa trên lớp là người dạy, ra đề kiểm tra, chấm bài, vào điểm, nhận xét,….nên đã dạy học sinh chính khóa thu tiền thì không thể không có bất cập, tiêu cực.
Còn rất nhiều lý do nữa để người viết mạnh dạn cho rằng thời gian qua việc dạy thêm học sinh chính khóa là nguyên nhân chính gây nên bất cập về dạy thêm học thêm.
Nếu giáo viên không dạy thêm bất kỳ em nào trong lớp học đó thì đương nhiên sẽ dạy hết mình, không có lý do gì o ép, không có gì để đối xử thiếu công bằng với học sinh và chắc chắn sẽ dạy hết mình, yêu thương, đối xử công bằng với tất cả học sinh.
Giáo viên công lập dạy thêm học sinh không chính khóa cũng còn tồn tại nhiều bất cập
Nhiều tiêu cực, bất cập đều xuất phát từ dạy thêm học sinh chính khóa, nếu cấm dạy thêm học sinh chính khóa sẽ giải quyết được phần lớn bất cập về dạy thêm học thêm, giáo dục sẽ hạn chế bất cập, tiêu cực.
Tuy vậy, giáo viên công lập nếu không dạy thêm học sinh chính khóa nhưng dạy thêm học sinh trong trường cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất cập, có thể làm nảy sinh tiêu cực như:
Có trường hợp các giáo viên liên kết nhau để “o ép” chéo, ví dụ giáo viên A dạy Toán lớp 8/1; giáo viên B dạy Toán lớp 8/2, nếu không cho dạy thêm học sinh chính khóa thì giáo viên sẽ âm thầm liên kết nhau, giáo viên A sẽ dạy thêm Toán lớp 8/2; giáo viên B sẽ dạy thêm Toán lớp 8/1, khi đó các giáo viên A sẽ dùng các chiêu trò để học sinh 8/1 học thêm giáo viên B và ngược lại, khi đó vẫn có tiêu cực phát sinh, giáo viên A vẫn sẽ đối xử không tốt với những học sinh lớp 8/1 không nghe lời không đi học thêm giáo viên B.
Hiện nay việc ra đề kiểm tra được giao cho các trường tự chủ nên các giáo viên trong cùng đơn vị vẫn có thể biết trước đề kiểm tra nên dù không dạy chính khóa giáo viên vẫn có thể biết đề và dạy trước đề cho học sinh học thêm.
Giáo viên dạy thêm nhiều thì đương nhiên tập trung vào dạy thêm không thực hiện tốt nhiệm vụ trên lớp, nhiều công việc bị xao nhãng.
Giáo viên công lập là viên chức thực hiện công việc giờ hành chính nhưng dạy thêm cũng nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều người nhận lương hàng tháng từ đơn vị sự nghiệp công lập nhưng sáng dạy chính thức chiều dạy thêm thu tiền có gì đó bất ổn, bất công với các ngành nghề khác.
Giáo viên công lập dạy thêm thu tiền từ học sinh dù chính khóa hay không chính khóa cũng còn nhiều tiêu cực, bất cập, bất hợp lý.
Tách hoạt động dạy thêm khỏi trường học, giáo viên công lập - tư thục được không?
Một giáo viên đang giảng dạy tại trường công lập chia sẻ về quan điểm dạy thêm học thêm được nhiều ý kiến đồng tình: “Tôi thiết nghĩ rằng cần có cơ chế rõ ràng cụ thể và dạy thêm học thêm là một hệ thống riêng giống như ba hệ thống: trường công lập, trường tư thục, và trung tâm dạy thêm độc lập nhau”.
Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhiều người cũng chung nhận định dạy thêm học thêm là nhu cầu có thật của một số người dạy, người học, phụ huynh nhằm cải thiện chất lượng, năng lực, phẩm chất.
Do việc dạy thêm học thêm cả học sinh chính khóa, không chính khóa đều tồn tại nhiều bất cập, giáo viên đang giảng dạy tại các trường công lập (viên chức) dạy thêm cũng chưa thật sự thuyết phục nên đề xuất không cho giáo viên các trường dạy thêm, nếu muốn dạy thêm, giáo viên ra làm việc tại các trung tâm dạy thêm toàn thời gian. Nếu làm được điều này, lợi ích các bên độc lập nhau tạo sự khách quan, công bằng trong việc dạy - học thêm. Đây cũng là một góc nhìn nên được xem xét, nghiên cứu.
Tách dạy thêm ra ngoài trung tâm dạy thêm độc lập sẽ có đầy đủ tư cách pháp nhân, cá nhân muốn dạy thêm tại các trung tâm sẽ có hợp đồng làm việc, được trả lương, thu nhập xứng đáng, có thể được đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,…trung tâm có thu nhập sẽ đóng thuế tăng thu ngân sách. Những giáo viên dạy tại trung tâm có thể có thu nhập cao hay thấp tùy vào chuyên môn, bản lĩnh, khả năng giảng dạy, thuyết phục học sinh, không vướng mắc vấn đề o ép về điểm số hay trù dập,…
Giáo viên công lập chỉ nên giảng dạy tại các đơn vị sự nghiệp công lập, không được dạy thêm bên ngoài, muốn dạy thêm có thể xin nghỉ tại các đơn vị sự nghiệp công lập để ký hợp đồng làm việc dạy thêm tại các trung tâm dạy thêm.
Giáo viên dạy thêm tại các trung tâm có thể là những giáo viên nghỉ hưu, giáo viên nghỉ dạy tại các cơ sở giáo dục. Giáo viên có chuyên môn tốt có thể dạy ở bất cứ trung tâm dạy thêm nào…khi đó sẽ tránh được hầu hết các tiêu cực do giáo viên dạy thêm gây ra. Những người dạy thêm sẽ cố gắng tốt nhất việc dạy thêm để nâng cao chất lượng.
Bên cạnh đó, giáo viên công lập cũng sẽ dạy hết mình, yêu thương học sinh, từ đó chất lượng và môi trường giáo dục sẽ tốt lên.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.