Gần đây, trên một tờ báo, PGS TS Nguyễn Hồng Cổn có giải thích rất rõ ràng, tỷ mỷ về các từ khóa của phần thi Vượt chướng ngại vật chương trình Đường lên đỉnh Olympia năm 2012, nguyên văn như sau: “Trong đó, dữ kiện đồng đại gồm (dùng chữ hệ) La tinh, 29 (chữ cái), 6 (thanh), từ đơn dài nhất là (NGHIÊNG). Bên cạnh đó, dữ kiện lịch đại gồm (dùng) chữ Nôm, Hán. Dữ kiện đồng đại và lịch đại bao gồm (thuộc nhánh)Việt Mường, (thuộc hệ) Nam Á”.
Theo tôi, nên coi đây là cách hiểu chính thống, dựa trên cơ sở chính xác hóa nội hàm của các từ khóa - những thuộc tính, đặc trưng của khái niệm “tiếng Việt” (đáp án).
Tuy nhiên, nếu dò tìm trong bảng từ khóa của BTC có từ “Mường” thì trong phần giải thích của PGS.TS Nguyễn Hồng Cổn đã không còn từ đó (Mường) mà được thay bằng “Việt Mường” để đảm bảo cho tính chính danh của thuộc tính này theo đáp án (tiếng Việt). Làm như vậy, theo tôi dù vô tình hay chủ ý đều không thỏa đáng.
- Việt/ Mường/ Việt Mường...
- Việt/ Hán/ Hán Việt và v.v...
Đó là những khái niệm khác nhau, độc lập, không thay thế được cho nhau dù dưới bất kỳ hình thức nào.
Trở lại với phần giải thích của tác giả PGS TS Nguyễn Hồng Cổn.
Rõ ràng “Mường” và “Việt Mường” là hai khái niệm khác nhau, không thay thế được cho nhau. Như vậy, với cách thay thế chúng, chính tác giả đã rơi vào sự tùy tiện, võ đoán, chỉ dựa vào kinh nghiệm, trình độ, năng lực cá nhân về thẩm định ngôn ngữ, tuy vẫn cho kết quả đúng. Đồng nghĩa là BTC đã cho từ khóa sai, cụ thể là từ khóa của hàng ngang đó (hàng số 7) là “Việt Mường” chứ không phải là “Mường”, là từ mà BTC đang dùng hiện nay.
Việc thay từ khóa mới (Việt Mường) dĩ nhiên đi cùng là câu hỏi tương ứng với nó. Như vậy, có thể nói rằng bảng từ khóa của BTC là “có vấn đề”, nói thẳng ra là sai.
Chung kết năm Đường lên đỉnh Olympia năm 2012 |
Nhầm từ khóa “Hán” và “chữ Hán”?
Chữ Hán là ký tự buổi đầu được dùng trong tiếng Việt. Sau chữ Hán, là chữ Nôm...
Vậy, trong bảng từ khóa đã viết “chữ Nôm” (hàng số 4) thì cũng phải viết “chữ Hán” (hàng số 6) chứ chỉ viết mỗi “Hán” không, đố ai hiểu được. Hán - Hán tộc, Hán ngữ, Hán tự hay (thậm chí) là Hán nôm...? Hơn nữa, cứ cho là khái niệm “Hán” ở đây bị quy định, khống chế bởi câu hỏi đã cho và “khung pháp lý” là từ đáp án “tiếng Việt”, không thể đi chệch được thì trên thực tế từ khóa này chỉ yêu cầu một nghĩa chính xác, duy nhất, đó là từ (khái niệm) “chữ Hán” mà thôi, không cần đến bất kỳ một ngữ nghĩa nào khác. Từ đó “lộ” ra rằng: Từ khóa ở hàng này phải là, duy nhất là “chữ Hán”chứ không là “Hán” là từ được BTC đang dùng.
Theo đó, cách ghép “chữ Nôm, Hán” của PGS.TS Nguyễn Hồng Cổn như chúng ta thấy trên đây là cách làm chủ quan, không căn cứ theo văn bản (bảng từ khóa). Việc đổi “Hán” bằng “chữ Hán” là không thể, vì đó là hai từ khác nhau, không thay thế được cho nhau.
Nếu cứ theo cách làm này của tác giả, giả sử số 6 (6 thanh điệu) nhưng “ghi nhầm” thành 5, 5 rồi vẫn công nhận đó thực ra là... 6 (!), rồi số 29 (chữ cái) nếu lỡ ghi thành 28,5 vẫn phải hiểu là... 29 được ư (!?).
Từ khóa trong bảng từ khóa này về nguyên tắc phải là từ (khái niệm) có nội hàm xác định, rõ ràng và phải phục vụ, nói chính xác là thành tố hợp thành nội dung (khái niệm) của từ khóa chung (đáp án). Ngoài ra, là sai lầm, là kéo theo sự sụp đổ của toàn “hệ thống” bảng từ khóa, đồng nghĩa là cuộc thi bị “đổ”.
Bây giờ xin độc giả cùng tôi, chúng ta hãy thử đưa hai từ khóa mới, do tôi đề xuất vào bảng từ khóa của BTC: 1: nghiêng; 2: (29); 3: (6); 4: chữ Nôm; 5: La tinh; 6: chữ Hán; 7: Việt Mường; 8: Nam Á.
Quyền phán xét là của mỗi người. Cá nhân tôi tin rằng bảng từ khóa (được thay đổi) này đạt yêu cầu, hoàn chỉnh hơn trước.
MC Đường lên đỉnh Olympia nói chưa chính xác Trước hết, xin được dẫn lời PGS.TS Nguyễn Hồng Cổn, nguyên văn như sau: “Trong câu hỏi về tiếng Việt, MC Tùng Chi đã nói không chính xác. Chẳng hạn, phần tiếng và chữ: “Ban đầu chúng ta chỉ có tiếng Hán sau đó chúng ta có tiếng Nôm (đúng ra là phải nói dùng chữ Hán, chữ Nôm)…”.
MC Tùng Chi tại Chung kết năm Đường lên đỉnh Olympia năm 2012 |
PGS. Văn Như Cương: “Thân Ngọc Tĩnh mới xứng đáng vô địch Olympia”
Olympia sai sót: VTV gửi lời xin lỗi và giữ nguyên kết quả
Trường PT Năng khiếu ĐHQG HCM đòi Chương trình Olympia phải công bằng
Cá nhân người viết bài này đã có lời phê bình ý kiến của MC Tùng Chi trên VTC News. Ở đây, tôi chỉ xin trích lại một câu: “Chỉ mới điểm qua vài nét hết sức sơ lược về lịch sử phát triển của tiếng Việt, cũng đã cho thấy rằng việc BTC đã ngắt đoạn tiếng Việt chỉ là từ khi sử dụng ký tự La tinh là không thỏa đáng”.
Và, đấy chính là nguyên nhân cùng với những nguyên nhân khác để tôi đề xuất thay đáp án “tiếng Việt” của BTC bằng “tiếng Việt hiện đại” theo cách lý giải riêng, được nêu trong bài viết đó.
ĐIỂM NÓNG |
|