Tiếp tục bàn về bất cập của môn tích hợp Khoa học tự nhiên ở cấp trung học cơ sở đang thực hiện ở lớp 6, 7 và sẽ thực hiện toàn bộ các cấp học từ năm 2024-2025.
Thêm một vấn đề cần được quan tâm là khi học sinh cấp trung học phổ thông học theo chương trình mới sẽ rất khó tìm được sinh viên dự thi vào ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên trong thời gian tới.
 |
Học sinh trung học phổ thông sẽ chọn 4/9 môn theo Thông tư 13/2022. Ảnh chụp màn hình |
Khi đó sẽ khó có lực lượng giáo viên môn Khoa học tự nhiên ở cấp trung học cơ sở kế thừa trong tương lai, bài toán không hề đơn giản trong thời gian tới.
Hiện nay có một số trường đang đào tạo sinh viên ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên
Ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên có tên gọi tiếng Anh là The Degree of Bachelor in Natural Science Education. Đây là một ngành chuyên đào tạo đội ngũ giáo viên chuyên giảng dạy trong lĩnh vực Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học) tại các trường trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
Từ năm 2022 trở về trước, học sinh cấp trung học phổ thông học tất cả các môn. Bắt đầu từ năm học 2022-2023, học sinh có sự lựa chọn môn học phù hợp với sở thích và năng lực.
Hiện nay, một số trường đại học đang đào tạo chuyên ngành sư phạm môn Khoa học tự nhiên như Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Sài Gòn... dự kiến sớm nhất trong năm học 2022-2023 sẽ có những sinh viên đầu tiên ra trường để phục vụ chương trình phổ thông mới.
Các trường đại học tuyển sinh ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên hiện nay gồm có các tổ hợp môn xét tuyển như sau: A00: Toán, Vật lý, Hóa học; A01: Toán, Vật lí, Tiếng Anh; A02: Toán, Vật lí, Sinh học; A16: Toán, Khoa học tự nhiên, Ngữ văn; B00: Toán, Hóa học, Sinh học; D08: Toán, Sinh học, Tiếng Anh; D90: Toán, Khoa học tự nhiên, Tiếng Anh.
Sau khi hoàn thành xong chương trình đào tạo ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên và tốt nghiệp ra trường, sinh viên sẽ có thể đảm nhận những vị trí công việc như: làm việc tại các trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ, các viện nghiên cứu sư phạm…; làm chuyên viên phụ trách chuyên môn tại các phòng và sở giáo dục đào tạo; giảng dạy môn Khoa học tự nhiên tại cấp trung học cơ sở theo Chương trình giáo dục phổ thông mới tại các trường phổ thông;…
Tuy nhiên, học sinh trung học phổ thông đã bắt đàu học theo chương trình mới nên sắp tới, chắc chắn việc thi, xét tuyển đại học sẽ có nhiều thay đổi.
Ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên có thể xét tuyển tổ hợp gồm 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học hoặc ít nhất các em phải học các tổ hợp chọn môn có đủ 3 môn trên ở cấp trung học phổ thông.
Học sinh không học đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học làm sao trở thành sinh viên ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên?
Chương trình 2006, học sinh cấp trung học phổ thông học đầy đủ các môn, nên dù các em chọn tổ hợp môn thi, xét tuyển đại học sư phạm ngành Khoa học tự nhiên các tổ hợp dù không có đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học các em vẫn có thể đáp ứng được.
Tuy nhiên, chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, đang thực hiện ở lớp 10 năm học này, học sinh sẽ được học các tổ hợp môn lựa chọn, chọn 4/9 môn, những môn không được lựa chọn, các em sẽ không học môn đó suốt cấp trung học phổ thông.
Theo Thông tư số 13/2022/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, chương trình có các môn học, hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Lịch sử; Giáo dục thể chất; Giáo dục Quốc phòng và An ninh; Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương.
Học sinh chọn 04 môn học trong 09 môn lựa chọn. Các môn lựa chọn gồm: Địa lí; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Vật lí; Hóa học; Sinh học; Công nghệ; Tin học; Âm nhạc; Mĩ thuật.
Như vậy, học sinh trung học phổ thông muốn trở thành sinh viên sư phạm ngành Khoa học tự nhiên bắt buộc phải chọn tổ hợp các môn học có đầy đủ 3 môn gồm Vật lý, Hóa học, Sinh học.
Ví dụ các em học sinh lớp 10 lựa chọn 4 môn gồm Vật lý, Sinh học, Địa lý, Tin học thì các em sẽ không học 5 môn còn lại, trong đó cũng sẽ không học môn Hóa học ở cấp trung học phổ thông, chắc chắn học sinh này sẽ không đủ điều kiện để thi vào ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên.
Học sinh sẽ không được chọn tổ hợp môn mà phải học theo sự lựa chọn của nhà trường, tất cả các trường trung học phổ thông trong cả nước đều thực hiện việc tự xây dựng các tổ hợp chọn môn (khoảng 3-6 tổ hợp) và cho học sinh học theo các tổ hợp đã chọn sẵn.
Theo tìm hiểu của người viết, các trường trung học phổ thông cả nước xây dựng tổ hợp chọn môn, lựa chọn 4/9 môn học nên rất ít tổ hợp lựa chọn, thậm chí có trường không xây dựng tổ hợp có đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học.
Ví dụ như đa phần trường trung học phổ thông tại địa phương người viết không xây dựng tổ hợp gồm 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học.
 |
Không có tổ hợp nào có đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học - Ảnh CTV |
Như vậy, những ngôi trường không xây dựng tổ hợp có đủ 3 môn trên thì sẽ không có học sinh có đủ điều kiện thi vào ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên.
 |
Tại tỉnh địa phương người viết công tác, chí có 1 trường trung học phổ thông duy nhất xây dựng tổ hợp có đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học. Ảnh: CTV |
Nếu các trường xây dựng tổ hợp không có đủ 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học thì xem như các em không có cơ hội được học và dự thi vào ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên để trở thành giáo viên môn trên tại các trường trung học cơ sở.
Như vậy, người viết e rằng có khả năng đến năm 2025, ngành Sư phạm Khoa học tự nhiên sẽ khó tuyển được sinh viên vào học các ngành trên. Trong khi đó lực lượng sinh viên sư phạm Khoa học tự nhiên là lực lượng rất quan trọng để thay thế lực lượng giáo viên đơn môn hiện tại để giảng dạy môn trên trong tương lai, vì giáo viên hiện nay khó đáp ứng để dạy được cả 3 phân môn.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.