Hiện nay, ngành công nghiệp thực phẩm chức năng đang bùng nổ rất mạnh mẽ, đặc biệt là các loại sản phẩm có nguồn gốc thảo dược.
Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng bổ sung dưỡng chất giúp cải thiện sức khỏe, thực phẩm chức năng vẫn có thể không cho hiệu quả mong muốn hoặc thậm chí có hại cho người dùng.
Các bác sĩ khuyên rằng người tiêu dùng cần cẩn thận với các loại thực phẩm chức năng. Bởi nhiều sản phẩm trên thị trường hiện nay vẫn chưa được kiểm chứng.
 |
| Các bác sĩ khuyên rằng người tiêu dùng cần cẩn thận với các loại thực phẩm chức năng |
Dưới đây là 7 loại sản phẩm bạn nên cân nhắc kỹ trước khi sử dụng:
1. Bổ sung Vitamin D
Vitamin D thúc đẩy sự hấp thụ canxi trong cơ thể. Việc bổ sung vitamin D là điều thiết yếu bởi chúng giúp bảo vệ xương cũng như ngăn ngừa bệnh loãng xương. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh vẫn khỏe mạnh thì không cần thiết sử dụng chúng.
Bác sỹ JoAnn Manson, Giám đốc Bộ phận Y tế dự phòng tại Bệnh viện Brigham and Women bang Boston cho biết: “Xu hướng sử dụng vitamin D ngày càng lớn nhưng sử dụng quá nhiều cũng không phải điều có lợi".
Những báo cáo gần đây cho biết, phụ nữ khỏe mạnh nên sử dụng Vitamin D ở mức vừa phải bởi chúng chưa chắc đã có tác dụng trong việc ngăn ngừa loãng xương.
Tùy mỗi cơ thể mà vitamin D có tác dụng khác nhau, đặc biệt với phụ nữ trên 65 tuổi bị thiếu vitamin D, bị gãy xương hay có bệnh loãng xương. Họ nên tuân thủ liều lượng bổ sung vitamin D theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Lạm dụng vitamin D khi cơ thể vẫn khỏe mạnh cũng là điều không nên. Nồng độ vitamin D trong máu cao hơn 100 nanogram trên mỗi mililit (ng/ml) sẽ khiến cơ thể dư thừa canxi gây sỏi thận. Phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh nếu uống vitamin D hàng ngày và bổ sung quá nhiều canxi có nguy cơ mắc bệnh sỏi thận cao hơn 17% so với những phụ nữ khác.
Viện Y Khoa Hoa Kỳ khuyến cáo, liều lượng vitamin D mỗi ngày cho người dưới 70 tuổi chỉ nên ở mức 600 IU(đơn vị đo lường quốc tế) và 800 IU cho người trên 70 tuổi, bao gồm các loại thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, sữa, ngũ cốc và các loại nấm trong chế độ ăn uống hàng ngày của bạn.
 |
| Lạm dụng vitamin D khi khỏe mạnh là điều không tốt |
2. Bổ sung Canxi
Canxi là yếu tố quan trọng giúp chắc khỏe xương và hệ tim mạch, nhưng quá nhiều canxi trong cơ thể lại không tốt.
Giám đốc Viện Y học mở tại Mayo Clinic thành phố Scottsdale, bang Arizona - ông Denise Millstine cho biết: “Chúng ta nên bổ sung canxi trong bữa ăn hàng ngày hơn là sử dụng thực phẩm chức năng”.
Các nghiên cứu cho biết, canxi được hấp thu tốt hơn qua thực phẩm. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyên phụ nữ trong độ tuổi từ 19 đến 50 nên hấp thụ 1.000 milligram (mg) canxi một ngày trong khi với phụ nữ trên 50 tuổi là 1.200 mg.
Sữa chua là loại thực phẩm giàu canxi với 207 mg có trong 112g sữa chua, đã chiếm 1/5 lượng canxi khuyến khích hấp thụ hàng ngày. Một số loại thực phẩm giàu canxi gồm sữa, pho mát, ngũ cốc và nước trái cây cũng nên được tăng cường sử dụng.
3. Vitamin tổng hợp
Nhiều người cho rằng các loại thực phẩm hàng ngày không đủ vitamin và khoáng chất.
Một nghiên cứu năm 2011 công bố trên tạp chí Archives of Internal Medicine đã kiểm tra gần 40.000 phụ nữ trong suốt 19 năm. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những phụ nữ có thói quen bổ sung vitamin lại có nguy cơ tử vong cao hơn những phụ nữ khác.
Thực ra vitamin tổng hợp chứa rất ít hoặc không có khả năng phòng chống các bệnh ung thư, bệnh tim mạch hay đột tử.
Tuy nhiên, nghiên cứu trong tháng 1/2015 trên tạp chí Dinh dưỡng đã tìm thấy lợi ích của vitamin tổng hợp khi điều tra 8000 người trên 40 tuổi. Phụ nữ thiếu vitamin tổng hợp từ 3 năm trở lên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Đối với phụ nữ mang thai, dùng vitamin tổng hợp chứa axit folic trước khi sinh nở có thể giúp ngăn ngừa khuyết tật bẩm sinh cho đứa trẻ. Vitamin tổng hợp cũng được các bác sĩ chỉ định nếu cơ thể hấp thu kém vitamin và khoáng chất.
Nhưng đối với những người khỏe mạnh, bác sĩ Manson ghi nhận:”Bổ sung vitamin không bao giờ thay thế được một chế độ ăn uống lành mạnh”
4. Bổ sung dầu cá
Giàu axit béo omega-3, dầu cá được biết đến như một phương thuốc hữu hiệu giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều vấn đề khi sử dụng dầu cá.
 |
| Giàu axit béo omega-3, dầu cá được biết đến như một phương thuốc hữu hiệu giảm nguy cơ bệnh tim mạch |
Tháng 5/2013, nghiên cứu trên tạp chí New England Journal of Medicine đã công bố thử nghiệm bổ sung 1.000 mg omega-3 đều đặn hàng ngày trong suốt 5 năm cho 6.000 người có nguy cơ bệnh tim mạch cao. Tuy nhiên, kết quả cho thấy những người dùng thực phẩm chức năng lại có tỷ lệ nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với những người dùng giả dược.
Các bác sĩ cho rằng chúng ta nên bổ sung omega-3 từ các loại thực phẩm hàng ngày, đặc biệt là cá. Cá giàu axit béo omega-3 và tốt cho hệ tim mạch hơn việc uống bổ sung các sản phẩm chức năng. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cũng khuyến cáo nên ăn cá 2 lần 1 tuần.
Đối với những bệnh nhân tim mạch, Hiệp hội khuyến cáo nên bổ sung 1 gram (gm) omega-3 mỗi ngày. Nếu chỉ số mỡ trong máu trilyceride cao, Hiệp hội khuyến cáo nên dùng khoảng 2-4 mg tùy theo chỉ dẫn của bác sĩ. Chúng ta cũng có thể bổ sung omega-3 từ hạt lanh, quả óc chó và quả bơ.
5. Thực phẩm chức năng thảo dược
Thực phẩm chức năng St. John Wort dưới dạng trà thảo mộc hoặc viên nang giúp điều trị trầm cảm, lo lắng và rối loạn giấc ngủ.
Mặc dù các nghiên cứu nhỏ cho thấy thực phẩm chức năng St. John Wort có hiệu quả trong điều trị các chứng trầm cảm nhẹ, nhưng một nghiên cứu lớn hơn từ Viện Sức khỏe Tâm thần kết luận rằng phương thuốc thảo dược này không có tác dụng nhiều trong điều trị trầm cảm.
Tháng 7/014, nghiên cứu trên tạp chí Alternative and Complementary Medicine cho biết thực phẩm chức năng St. John Wort khi kết hợp với các loại thuốc chống trầm cảm, chống lo âu hay thuốc tránh thai có thể làm giảm hiệu quả của những loại thuốc này hay thậm chí là gây nguy hiểm. Hãy cân nhắc khi sử dụng hoặc tham khảo ý kiến các bác sĩ.
 |
| Thực phẩm chức năng St. John Wort không có tác dụng nhiều trong điều trị trầm cảm |
6. Thực phẩm chức năng Kava Kava gây tác dụng phụ hại gan
Kava Kava là một loại cây ở phía Tây Thái Bình Dương, có tên tiếng anh là pepper plant giúp điều trị chứng lo âu và mất ngủ. Các nghiên cứu đã cho thấy vai trò quan trọng của loại thảo dược này trong điều việc cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm sự lo lắng.
Tuy nhiên, Kava Kava có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Theo Thư viện Y học QUốc gia Hoa Kỳ “Sản phẩm chứa Kava Kava có thể gây tổn thương gan nặng thậm chí dẫn đến tử vong”.
Tháng 3 năm 2002, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã cảnh báo về tác hại của Kava đối với gan. Bên cạnh đó Kava Kava cũng liên quan đến co thắt cơ bất thường khi dùng chung với các loại thuốc chống rối loạn tâm thần, chống co giật hay thuốc dùng cho bệnh Parkinson.
7. Thực phẩm chức năng bổ sung đậu nành: Cẩn thận với Estrogen
Đậu phụ, sữa đậu nành đều là những loại thực phẩm giàu protein, chất xơ và khoáng chất có lợi cho cơ thể. Nhiều phụ nữ sử dụng các sản phẩm chức năng chứa đậu nành để giảm các triệu chứng thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, điều này lại làm tăng nguy cơ ung thư vú do chúng chứa nhiều estrogen.
Các nghiên cứu về đậu nành và ung thư hiện này vẫn đang gây nhiều tranh cãi phức tạp.
Nếu lo lắng về nguy cơ ung thư vú, hãy tránh xa những loại thực phẩm chức năng có chứa đậu nành. Tốt hơn hết là chúng ta nên sử dụng những thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên để bổ sung hàng ngày.
