Ngày 14/6/2019, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia để đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong phòng, chống các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm, phòng, chống tai nạn giao thông, bạo lực, tội phạm, góp phần hạn chế gánh nặng do tác hại của rượu, bia gây ra đối với cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật điều chỉnh đầy đủ, hoàn chỉnh đối với vấn đề phòng, chống tác hại của rượu, bia, đồng thời, đây cũng là đạo luật khó cả trong xây dựng và tổ chức thực hiện do liên quan đến thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân.
 |
Bộ Y tế triển khai phổ biến luật, đẩy lùi tác hại của rượu bia. |
Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Đỗ Xuân Tuyên - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, trong giai đoạn vừa qua, ngành Y tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân, trở thành một điểm sáng trong thực hiện thành công các mục tiêu phát triển bền vững, được quốc tế đánh giá cao.
Bên cạnh các thách thức truyền thống như bệnh truyền nhiễm, gánh nặng bệnh không lây nhiễm đang là trở ngại lớn cho ngành Y tế cũng như sự phát triển đất nước, trong đó sử dụng rượu bia là một trong những yếu tố nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm.
Do những ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và gây ra các vấn đề xã hội nghiêm trọng nên rượu, bia là loại hàng hóa được hầu hết các quốc gia đưa vào kiểm soát chặt chẽ và không khuyến khích tiêu dùng.
Tại Việt Nam, rượu, bia là một trong 3 nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỷ lệ tai nạn giao thông ở nam giới ở độ tuổi từ 15-49. Chi phí giải quyết hậu quả của tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia chiếm tới 1% GDP (khoảng 50.000 tỷ đồng theo GDP năm 2017). Ước tính chưa đầy đủ cho thấy, tổng gánh nặng trực tiếp của 6 bệnh ung thư mà rượu bia là một trong những nguyên nhân cấu thành chính (ung thư vú, đại trực tràng, gan, khoang miệng, dạ dày, cổ tử cung) đã là 25,789 tỷ đồng, chiếm 0,22 tổng GDP năm 2012.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nêu rõ, Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia đã đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong phòng, chống các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm, phòng chống tai nạn giao thông, bạo lực, tội phạm góp phần hạn chế gánh nặng do tác hại của rượu bia gây ra đối với cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước.
Để triển khai thực hiện Luật một cách kịp thời, đồng bộ, hiệu quả, thống nhất trên toàn quốc tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trong phòng, chống tác hại của rượu bia của các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND các cấp, đảm bảo các văn bản này đi vào cuộc sống, có tính khả thi và hiệu quả thì công tác tuyên truyền, phố biến luật là hết sức quan trọng.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, rượu đứng hàng thứ 5 trong 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu và còn là nguyên nhân nhiều bệnh không lây nhiễm nguy hiểm khác.
Uống rượu bia gây ra hậu quả cấp tính hoặc mạn tính, tác hại cả với người uống, người xung quanh cũng như cộng đồng xã hội. Một số tác hại có thể xảy ra ngay sau khi uống như chấn thương, gây tai nạn giao thông hay ngộ độc rượu, bia... Một số tác hại khác diễn ra từ từ và kéo dài như gây các tổn thương mạn tính đối với sức khỏe (mắc bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, xơ gan, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng rượu bia...) hay các vấn đề xã hội lâu dài như tác hại đối với gia đình, suy giảm chất lượng nhân lực, chất lượng dân số, phá vỡ các mối quan hệ gia đình, xã hội.
Ngày 28/9 Chính phủ ban hành Nghị định số 117, ban hành ngày 28/9/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 15-11-2020 (thay thế Nghị định 176) trong đó có một phần các quy định liên quan đển xử phạt hành chính về phòng chống tác hại rượu, bia.
Tại điều 30 quy định: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200-500.000 đồng đối với người từ đủ 16 tuổi nhưng chưa đủ 18 tuổi uống rượu bia.
Phạt tiền từ 500- 1.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: uống rượu bia tại địa điểm không uống rượu, bia theo quy định của pháp luật (cơ sở y tế, cơ sở giáo dục trong thời gian giảng dạy, học tập, làm việc); xúi giục, kích động, lôi kéo người khác uống bia.
Phạt tiền từ 1.000.000- 3.000.000 đồng đơi với các hành vi: Uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tâp và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập; Ép buộc người khác uống rượu bia.
Tại điều 34 quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Theo đó, phạt tiền từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức nếu: Không tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu bia trong cơ quan, tổ chức; Không tổ chức thực hiện quy định không uống rượu bia trong thời gian làm việc, tại nơi làm việc của cơ quan, tổ chức; Không nhắc nhở, yêu cầu chấm dứt hành vi uống, bán rượu bia trong địa điểm không được uống, bán rượu, bia thuộc quyền quản lý điều hành…
