Hệ thống y tế Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững

Cuộc họp diễn ra dưới sự chủ trì của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Lê Tuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam; Tiến sĩ Lokky Wai - Trưởng Đại diện VP Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam và ông Michael Greene, Giám đốc USAIDS Việt Nam.

Cuộc họp nhóm đối tác y tế thảo luận về Chiến lược Tài chính Y tế Việt Nam giai đoạn 2016-2025.

Các đối tác phát triển quốc tế đã cùng đóng góp ý kiến nhằm phát triển hệ thống y tế bền vững và tiến tới bao phủ y tế toàn dân với dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng cao tới năm 2025.

Việt Nam tập trung phát triển hệ thống y tế bền vững. ảnh: Sức khỏe đời sống.

Tập trung phát triển hệ thống y tế bền vững

Phát biểu khai mạc, ông Phạm Lê Tuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, cùng với những đổi mới của hệ thống y tế, tài chính y tế Việt Nam đã có những bước phát triển tích cực. 

Chi tiêu y tế ở Việt Nam tiếp tục gia tăng và đạt mức cao so với một số nước trong khu vực, chi cho y tế chiếm 6% GDP. Tỷ trọng tài chính công (bao gồm Ngân sách Nhà nước và Bảo hiểm Y tế) tăng dần, chiếm 42,6% tổng chi cho y tế, chi từ tiền túi hộ gia đình có xu hướng giảm xuống dưới 50%, chiếm 48,8%. 

Hệ thống tài chính y tế hiện hành đã làm hạn chế được rào cản tài chính trong tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh cho người dân đối với người có thẻ Bảo hiểm Y tế, giúp hầu hết người dân được sử dụng các can thiệp dự phòng thiết yếu.

Mặc dù vậy, tài chính y tế cũng đang đứng trước những khó khăn và thách thức đáng kể, hệ thống tài chính hiện hành chưa bao phủ được toàn dân, khó mở rộng diện bao phủ. 

Tỷ lệ hộ gia đình bị nghèo hóa do chi phí y tế vẫn cao. Sử dụng nguồn tài chính chưa đạt hiệu quả như mong muốn, hệ thống tài chính chưa khuyến khích chất lượng, chưa khuyến khích cung ứng dịch vụ y tế cơ sở và chăm sóc sức khỏe ban đầu) có chi phí thấp và đảm bảo công bằng.

Định hướng của Ngành y tế Việt Nam trong thời gian tới là phát triển hệ thống y tế bền vững theo hướng công bằng- hiệu quả - phát triển- chất lượng. 

Theo đó vừa phát triển y tế phổ cập để mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế cơ bản, có chất lượng ngay tại nơi sinh sống, đồng thời phát triển y tế chuyên sâu, kỹ thuật cao, hiện đại. 

Để góp phần đạt mục tiêu đó, hệ thống tài chính y tế cần được phát triển theo hướng tăng nhanh đầu tư công cho y tế, phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, giảm tỷ lệ chi trực tiếp từ hộ gia đình cho chăm sóc sức khỏe, đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, sử dụng nguồn tài chính y tế hiệu quả.

Với mong muốn xây dựng bản Chiến lược Tài chính Y tế Việt Nam giai đoạn 2016-2025 mang tính chiến lược và khả thi, cuộc nhóm họp lần này đi sâu thảo luận tập trung những nội dung chính cũng như các ưu tiên của chiến lược, trên cơ sở đó đề xuất các lĩnh vực cần sự tham gia hỗ trợ của đối tác phát triển và bên liên quan. 

Bộ Y tế mong muốn nhận được ý kiến của các Đối tác phát triển về những mối quan tâm cũng như các kế hoạch hoạt động của các đối tác phát triển có thể hỗ trợ Bộ Y tế thực hiện hiệu quả Chiến lược Tài chính Y tế Việt Nam giai đoạn 2016-2025.

Trong thời gian tới, Bộ Y tế mong muốn các đối tác phát triển tiếp tục nghiên cứu dự thảo Chiến lược tài chính y tế cho giai đoạn 10 năm sắp tới đặc biệt là các giải pháp chiến lược cần được triển khai trong thời gian tới, các giải pháp đó rất cần sự hỗ trợ từ cộng đồng trong nước cũng như sự hợp tác hỗ trợ từ phía các đối tác phát triển.

Các đối tác phát triển lắng nghe và đóng góp ý kiến cho Chiến lược Tài chính Y tế Việt Nam giai đoạn 2016-2025. ảnh: Sức khỏe đời sống.

Phấn đấu tới năm 2025 bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân

Theo ông Lokky Wai - Trưởng Đại diện WHO, Chiến lược Tài chính Y tế Việt Nam tới năm 2025 là kết quả của tiến trình phát triển chung giữa chính phủ và các đối tác và là chìa khóa quan trọng để triển khai một hệ thống tài chính y tế công bằng và bền vững để hướng tới bao phủ y tế toàn dân.

Ông Lokky Wai đánh giá cao và chúc mừng Bộ Y tế và các đối tác phát triển về nỗ lực đưa ra chiến lược quan trọng này, và đây là thời điểm đúng lúc để triển khai chiến lược.

Việt Nam đã cụ thể hóa chương trình Mục tiêu Phát triển bền vững và một hệ thống tài chính chăm sóc sức khỏe vận hành tốt sẽ là điều cốt lõi để chính phủ đạt được bao phủ y tế toàn dân và hoàn thành chương trình Mục tiêu Phát triển bền vững lần 3.

Chiến lược nhấn mạnh những vấn đề chính và thử thách trong hệ thống tài chính y tế hiện nay, đặt ra những giải pháp để vượt qua các thách thức về trung và dài hạn.

Ông Lokky Wai đánh giá: "Một hệ thống tài chính y tế hoạt động tốt sẽ giúp đất nước gỡ bỏ các rào cản, bảo vệ người bệnh và các hộ gia đình khỏi thảm họa chi trả y tế từ tiền túi, giảm chi từ túi tiền và đưa quốc gia tới gần hơn bao phủ y tế toàn dân. 

Chiến lược đảm bảo hiểu biết chung về hệ thống tài chính y tế và các vấn đề cần đưa ra. Nó cũng định hướng cho quốc gia con đường tiến tới bao phủ y tế toàn dân; đồng thời cũng là công cụ để gắn kết, điều phối các đối tác phát triển với nhu cầu quốc gia và các chiến lược đã thống nhất và đảm bảo sử dụng hiệu quả các nguồn lực sẵn có để tối đa hóa sức khỏe của dân số. 

Chúng ta phải nhớ rằng Chiến lược Tài chính Y tế không thể triển khai đơn lẻ, nó cần tính đến cải cách hệ thống y tế ở cấp độ cơ sở, và kế hoạch 5 năm của ngành y tế. 

WHO đã làm việc chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam trong việc phát triển chiến lược, và tôi tái khẳng định cam kết của WHO tiếp tục hỗ trợ Bộ Y tế chủ đề này".

Trong khi đó, ông Michael Greene - Giám đốc Cơ quan hợp tác phát triển Hoa Kỳ (USAID) cũng đánh giá cao những tiến bộ của Việt Nam và các mục tiêu tham vọng tiến tới Bảo hiểm Y tế toàn dân vào năm 2020 và tầm nhìn dài hạn về chiến lược tài chính y tế tới năm 2025.

Ông Michael Greene bày tỏ:"Chúng tôi ủng hộ các mục tiêu của Bộ Y tế nhằm cung cấp Bảo hiểm Y tế toàn dân để tất cả mọi người dân được bảo vệ khỏi rủi ro tài chính và các dịch vụ y tế cần thiết có chất lượng. 

Chúng tôi cũng sát cánh bên nhóm dân cư dễ tổn thương nhất, khoảng 20% dân số không tham gia Bảo hiểm Xã hội. Chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa để đảm bảo họ và những người khác bị ảnh hưởng bởi các căn bệnh như HIV, lao phổi, viêm gan phải được bao phủ bảo hiểm.

USAID thông qua dự án quản trị và Tài chính Y tế, chia sẻ với Bộ Y tế các kinh nghiệm quốc tế về cải cách y tế ở các nước khác nhau để mở đường cho sự triển khai Chiến lược Sức khỏe quốc gia mới.

Chúng tôi đã hỗ trợ kỹ thuật cho sự phát triển gói dịch vụ do Bảo hiểm Y tế chi trả, và hỗ trợ các nghiên cứu phân tích tài chính Y tế quốc gia và tài chính y tế tỉnh. 

USAID và các đối tác triển khai sẽ tiếp tục làm việc chặt chẽ với chính phủ và các đối tác phát triển khác để đảm bảo bằng chứng được chuyển thành chính sách, chính sách thành cải cách, và cải cách thành kết quả cải thiện cho người dân Việt Nam".

Một số đối tác phát triển còn cho rằng kế hoạch hành động cần được tính toán chi phí một cụ thể. Hơn 40% tài chính y tế hiện nay đến từ tiền túi người bệnh. 

Vào năm 2022, có khoảng 30 triệu người thu nhập trung bình có khả năng chi trả. Đây là nguồn quan trọng cho tài chính y tế, nếu dịch vụ y tế chất lượng cao, người ta sẵn sàng chi trả. 

Ngoài các hoạt động này, Bộ Y tế xem xét lựa chọn của nhà cung cấp dịch vụ, không chỉ mở rộng dịch vụ mà còn lựa chọn dịch vụ cho các phân khúc dân số. Lựa chọn cho các nhà dịch vụ tư nhân, tăng tiêu chuẩn cấp phép để cho ho tham gia dịch vụ có chất lượng, giảm tải cho ngân sách nhà nước. 

Đối tác phát triển đã thí điểm nhiều mô hình ở Việt Nam và mô hình này có thể nhân rộng với chi phí thấp và nhanh chóng, sẵn sàng hỗ trợ để nhân rộng mô hình thành công tuyến y tế cơ sở.